Tanrı’nın İsmi Nasıl Bildirildi?

DAVUD PEYGAMBER, Mezmurlarda şunları söyledi: “Ya Rabbimiz Yehova, bütün yeryüzünde ismin ne azametlidir!” Mezmur yazarı bir ilahide de şu teşvikte bulundu: “İsrailin Allahı, mubarek olsun; . . . . izzetli ismi ebediyen mubarek olsun” (Mezmur 8:1; 72:18, 19). Türkçede Tanrı’nın isminin yaygın kullanımı Yehova’dır. Bu isim, Mukaddes Kitapta yaklaşık 7.000 defa geçen İbranice יהוה kelimesinin tercümesidir .

Geçtiğimiz yüzyıllarda Tanrı’nın ismi Mukaddes Kitabın dışında da birçok yerde kullanılmıştır. Örneğin İsviçre’de yıllarca basılan altın sikkelerin üzerinde “Yehova Tanrı Yüceltilsin” anlamına gelen şu Latince sözler yer alır: “Benedictus Sit Iehova Deus” [1]. Aslında son birkaç yüzyılda Tanrı’nın isminin İbranice ve Latincesi bini aşkın tür sikke, madalyon, jeton ve markanın (para yerine kullanılan madeni pulların) üzerinde bulunuyordu.

Tanrı’nın ismi, bu ve sonraki sayfada yer alan resimlerde görüldüğü gibi yaygın çapta kullanılmaya nasıl başlandı?

Tanrı’nın İsmi Neden Kullanıldı?

Katoliklerle Protestanlar arasındaki din savaşları 16. yüzyılın başından itibaren tüm Batı Avrupa’yı kasıp kavurdu. İspanya’ya bağlı birkaç taşra bölgesi o dönemde büyük yetki sahibi olan Katolik Kilisesinden ayrılıp Reform Kilisesini tercih etti. Bu dinsel bir iç savaş çıkmasına neden oldu. Sikkeler ve semboller Tanrı’nın bir tarafı desteklediği mesajını vermek için kullanılırdı.

Tanrı’nın İsminin Kullanımı

Kalıp ustaları, Tanrı’nın ismi Yehova’nın, Tetragrammaton olarak bilinen dört harfli orijinal İbranice karşılığını kullandılar. Bu harfler Türkçeye YHVH olarak çevrilmiştir. Genelde kalıp ustaları da halk da İbranice bilmezdi. Bu nedenle Tetragrammaton’un defalarca kopyalanması sırasında Tanrı’nın ismini oluşturan bu dört İbranice harf farklı şekillerde çevrildi.

Tanrı’nın ismini taşıyan bir sikke, İsveç’te yaklaşık 1568’de [2], İskoçya’da ise 1591 yılı civarında basıldı. 1600 yılı dolaylarında İsveç Kralı IX. Karl, sikkeler üzerine Tanrı’nın ismini bastırdı. Bu isim Ihehova, Iehova ve Iehovah gibi çeşitli şekillerde yazılmıştı [3]. Kral, bir altın sikke yaptırdı; bir işçinin dört aylık maaşına eşdeğer olan bu sikke göz alıcı bir şaheser olmuştu.

1588 ile 1648 yılları arasında Danimarka ve Norveç kralı olan IV. Christian döneminde Yehova isminin bulunduğu 60’tan fazla sikke çeşidi vardı. 17. yüzyılın ortalarında bu tür sikkeler, Polonya ve İsviçre’de de yapılıyordu. Ayrıca Almanya da bunlardan yapmaya başladı.

 Avrupa’da 1618 ve 1648 yılları arasında meydana gelen ve din savaşı olarak başlayan Otuz Yıl Savaşları sırasında, bu tür sikkelerin sayısında hızlı bir artış oldu. 1631’deki Breitenfeld Çarpışması’nda kazandığı zaferin ardından İsveç Kralı II. Gustaf Adolf, üzerinde Tetragrammaton bulunan sikkeler bastırdı [4]. Basım işi Erfurt, Fürth, Mainz ve Würzburg gibi kentlerde yapıldı. Aynı dönemde İsveç’in müttefiki olan prenslikler de, üzerinde Tanrı’nın ismi bulunan sikkeler bastırmaya başladı.

Korkunç Otuz Yıl Savaşları’nın bitmesinden yaklaşık 150 yıl sonra bile sikkelerin, madalyonların ve markaların üzerine Tanrı’nın ismi basılıyordu. Bu sikkelerin basıldığı yerler arasında Avusturya, Fransa, Meksika, Rusya ve başka ülkeler vardı. Ancak 18. yüzyılın başlarına gelindiğinde Tanrı’nın isminin bu şekilde kullanımı azalmıştı. Sonuçta bu isim sikkelerde ya da damgalarda neredeyse hiç geçmez oldu.

Tanrı’nın İsminin Bildirilmesi

Tanrı’nın ismi bugünkü paraların üzerine yazılmasa da daha önce görülmemiş ölçüde ve daha uygun bir şekilde duyuruluyor. Tanrı uzun zaman önce O’na hizmet edecek bir toplum seçmiş ve onlara şöyle demişti: “Siz şahitlerimsiniz . . . . ve ben Allahım” (İşaya 43:12). Sikkeler bu önemli görevi yerine getiremez. Aslında Tanrı’nın ismini sikkeleri üzerine bastıranlar O’nun hakkında yanlış bir şahitlikte bulunmuş oldular, çünkü Tanrı’nın, onların acımasız savaşlarını desteklediğini iddia ediyorlardı. Ancak günümüzde Tanrı’nın ismini O’nun onayladığı şekilde bildiren insanlar var.

Yehova’nın Şahitleri sizin de gerçek Tanrı Yehova ve isminin anlamı konusunda daha fazla bilgi almanızı isterler. Mukaddes Kitaptaki Mezmurları kaleme alanlardan biri, Yehova Tanrı hakkında şunları yazmıştı: “Rab Yehovayı kendime sığınacak yer ettim” (Mezmur 73:28). Yehova’yı tanımanın önemini İsa’nın duasındaki şu sözlerden de görebiliriz: “Sonsuz yaşama kavuşmak için, tek gerçek Tanrı olan Seni ve gönderdiğin İsa Mesih’i bilgi edinerek tanımaları gerekir” (Yuhanna 17:3).

[Sayfa 20, 21’deki resim]

Kalıp ustasının sikke basmak için kullandığı aletler

[Sayfa 20’deki resim tanıtım notları]

1. sikke ve aletler: Hans-Peter-Marquardt.net; 2. sikke: Mit freundlicher Genehmigung Sammlung Julius Hagander

[Sayfa 21’deki resim tanıtım notu]

3. ve 4. sikkeler: Mit freundlicher Genehmigung Sammlung Julius Hagander