Muhteşem Bir Körfez

UYANIŞ! YAZARI, MEKSİKA

MEKSİKA’NIN anakarasıyla Baja California yarımadası arasında, önceleri Cortés Denizi olarak da bilinen, turkuaz mavisi California Körfezi uzanır (aşağıda). Issız kıyılar ve engebeli adalardan oluşan bu bölgenin büyük bölümü Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Dünya Mirası alanı ilan edilmiştir. Peki burası neden bu kadar özel bir yer?

Uzunluğu 1.000 kilometreden fazla ve genişliği ortalama 153 kilometre olan California Körfezi ve çevresi, çok güzel ve yaşam doludur. Aynı zamanda körfezin kuzey ucunda suların 9 metreye kadar yükselmesini sağlayan, gezegendeki en büyük gelgit olaylarından biri burada meydana gelir. Bol güneş ışığı ve besin yönünden zengin suları olan akıntılar nedeniyle bölge, planktonlarla doludur ve olağanüstü bir biyolojik çeşitlilik vardır. Bu etkenlerden ve bölgenin büyük bölümündeki berrak sulardan dolayı, bir okyanus kâşifi olan Jacques-Yves Cousteau bu körfezi “dünyanın akvaryumu” olarak adlandırdı.

Körfezde 90 tanesi bölgeye özgü olmak üzere 890’dan fazla balık türü bulunduğundan burası, deniz yaşamıyla ilgili araştırmalar için doğal bir laboratuvardır. Fakat, birçok türün azalması üzücüdür. Bunların arasında İspanyolca “inekçik” anlamına gelen vaquita da vardır. Bu, zor bulunan bir musur türü olan California liman yunusudur.

Musur ailesinin en küçüğü olan California liman yunusu yaklaşık 150 santimetre uzunluğundadır. Derisinin rengi griyle sarımsı kahverengi arasında değişir ve göz çevresi siyahtır. Colorado Nehri’nin denize döküldüğü yerin yakınlarında, körfezin sadece sığ ve bulanık sularında bulunan, nadiren görülebilen bu küçük utangaç hayvan hakkında şimdilik az şey biliniyor. Hatta bu hayvan, 1958’de Baja California sahilinde, türüne ait üç kafatası bulunana kadar keşfedilememişti.

 California liman yunusu, yüzlü rakamlarla ifade edilen nüfusuyla nesli tükenme tehlikesi altında olan canlılar arasında sıralanıyor. Buna rağmen her yıl düzinelerce liman yunusu, yerli balıkçıların kurduğu ağlara takılarak ölüyor. Meksika, bu az bulunan memelinin varlığını sürdürmesini sağlamak için liman yunusunun yaşam ortamının bir kısmını içeren bir doğal koruma alanı yarattı. Körfezin diğer sakinleri ve göçmen ziyaretçileri de balinalar, kulaklıfolyalar, dev deniz kaplumbağaları, denizaslanları, marlinler, yelkenbalıkları ve tonbalığı sürüleridir.

Bilim insanları körfezin güney tarafının derinliklerinde, alışılmadık yaşam türleri buldular. Bu organizmaları daha önce çok az kişi görebilmişti çünkü bunlar yaklaşık 2.000 metre derinliğindeki Guaymas çukurunda yaşıyorlar. Bu derin çukurda sıcak su kaynakları vardır ve bu kaynaklar, enerjisini güneş yerine sülfürik asitten alan canlılar topluluğuna enerji sağlar. Kaynakların yakınında yaşayan canlılardan biri, ağzı ve midesi olmayan koyu kırmızı dokunaçlı, bir tür sakallısolucandır (Riftia pachyptila). Bu solucanlar bir arada yaşar, bir tarafı okyanus tabanına yapışık olarak dik durur ve soğuk okyanus sularıyla kaynaklardan gelen sıcak sular arasında değnek gibi bir ileri bir geri dalgalanır. Her sakallısolucan yaşamına, vücudunun içinde yaşayan ve ortakyaşam ilişkisi sürdürdüğü bakteriler sayesinde devam eder. Kırmızı dokunaçları hayvanın solungacıdır.

Körfez biyolojik çeşitliliği açısından tehlike altında olsa da geleceği için ümit var. Neden? Çünkü Yaratıcı onunla ilgileniyor. Aslında O, tüm yeryüzüyle ilgileniyor ve daha fazla zarar görmemesi için yakında müdahale edip başlangıçtaki amacıyla uyumlu olarak yeryüzünü yeniden eski durumuna getirecek (Tekvin 1:26-28; Vahiy 11:18). California Körfezi’nin o zaman ne kadar güzel olacağını hayal bile edemeyiz. Belki de “muhteşem” sözcüğü bile onu anlatmaya yetmeyecek.

[Sayfa 25’teki resim]

Çatalkuyruk balina

[Sayfa 25’teki resim]

Sakallı solucanlar

[Sayfa 24’teki resim tanıtım notları]

Uydu Görüntüsü: NASA/The Visible Earth (http://visibleearth.nasa.gov/); resif: © Dirscherl Reinhard/age fotostock

[Sayfa 25’teki resim tanıtım notları]

Kumsal: Mexico Tourism Board; balina: © Mark Jones/age fotostock; sakallı solucanlar: © Woods Hole Oceanographic Institution