Dünya’nın Dinamik Kalkanları

UZAY, öldürücü radyasyon ve göktaşlarıyla dolu tehlikeli bir yerdir. Fakat görünüşe bakılırsa mavi gezegenimiz bu devasa “atış poligonunda” yol alırken oldukça az zarar görür. Çünkü Dünya olağanüstü zırhlarla korunuyor: güçlü bir manyetik alan ve özel yapım bir atmosfer.

Dünya’nın manyetik alanı gezegenin en iç kesiminde oluşup uzayın derinliklerine doğru uzanarak, manyetosfer adı verilen görünmez bir kalkan meydana getirir (sağda). Bu kalkan, kozmik ışınımın tüm gücünün bize ulaşmasını önler ve bizi Güneş’in yarattığı tehlikelerden korur. Bu tehlikeler arasında, enerji yüklü parçacıkların sürekli akışı olan Güneş rüzgârı, birkaç dakika içinde milyarlarca hidrojen bombasının patlamasına denk bir enerji açığa çıkaran Güneş püskürmeleri ve Güneş tacından (korona) uzaya milyarlarca ton parçacık saçılmasına neden olan koronal kütle atımları (CME) vardır. Hem Güneş püskürmeleri hem de CME’ler güçlü kutup ışıklarını (sağ alt), yani Dünya’nın manyetik kutuplarına yakın yerlerde, üst atmosferde görülen renkli ışık olaylarını oluşturur.

Dünya’nın atmosferi ek bir koruma sağlar. Atmosferin üst katmanlarından biri olan stratosfer, ozon adı verilen bir tür oksijen içerir. Ozon tabakası gelen ultraviyole (UV) ışınlarının yüzde 99’unu emer. Bu sayede insandan planktona kadar birçok yaşam türünü tehlikeli ışınlardan korur. Stratosferdeki ozon miktarının sabit olmamakla birlikte, ultraviyole ışınının yoğunluğuyla doğru orantılı olması ilginçtir.  Bu da ozonu dinamik ve etkili bir kalkan yapar.

Ayrıca atmosfer her gün bizi, irili ufaklı milyonlarca göktaşının bombardımanından da korur. Neyse ki bunların çoğu atmosferde yanarak yıldız kayması olarak adlandırılan ışık parlamalarına dönüşür.

Dünya’nın kalkanları yaşam için gerekli olan ısı ve görünür ışık gibi ışınları engellemez. Hatta atmosfer, ısının yeryüzü üzerinde dağılmasına da yardımcı olur ve geceleri tıpkı bir battaniye görevi görüp ısı kaybını yavaşlatır.

Dünya’nın atmosferi ve manyetik alanı, hâlâ tam olarak anlaşılmayan bir tasarımın şaşırtıcı ürünleridir. Aynı şey Dünya’nın başka bir özelliği için de söylenebilir: Dünya’da sıvı halde bulunan suyun bolluğu.