Bölünmüş Aileler ve Boşanmanın Gençler Üzerindeki Etkisi

UZMANLAR bu konuda çok iddialıydı. Evliliğinde sorunlar olan anne babalara, “Önce kendi mutluluğunuzu düşünmelisiniz” diyor ve hemen şöyle ekliyorlardı: “Çocuklarınızla ilgili endişelenmeyin, onlar çabuk toparlanırlar. Geçinemeyen bir anne babayla yaşamaktansa, boşanma daha kolay atlatabilecekleri bir durumdur!”

Ancak, bir zamanlar boşanmaya en iyi çözüm olarak bakan danışmanların bir kısmı şimdi fikir değiştirdi. Artık onlar ‘boşanma bir savaştır’ diyor. ‘Öyle bir savaş ki ne anne baba ne de çocuklar bundan yara almadan sıyrılabilir.’

“Boşanmak Çok Kolay!”

Böyle bir şey ancak bir komedi dizisinin senaryosu olabilir. Olaylar şöyle gelişir: Önce, anne ve baba boşanır. Sonra da, anne çocukların velayetini alır ve çocuklu, dul bir adamla evlenir. Bir türlü kaynaşamayan bu yeni aile her hafta ayrı bir tuhaf problemle karşılaşır. Ancak bunların her biri 30 dakika içinde kolayca çözülür ve bu süre boyunca esprilerin ardı arkası kesilmez.

Tabii, böyle bir durumu bir televizyon dizisinde izlemek eğlenceli olabilir. Fakat gerçek hayattaki boşanmalar komedi dizilerine benzemez. Tam tersi, boşanma acı veren bir süreçtir. Yazar M. Gary Neuman, Emotional Infidelity adlı kitabında şöyle yazıyor: “Boşanma adli bir işlemdir, taraflardan biri diğerini dava eder. Boşanmaya karar verdiğiniz anda çocuğunuzla ilgili söz hakkınız kalmaz. Aynı zamanda maddi olanaklarınız ve hatta oturacağınız yerle ilgili de söz sahibi olamazsınız. Uzlaşma yoluna giderek meseleyi çözümleyebilirsiniz, ama bunu başaramayabilirsiniz de. Bu durumda, çocuğunuzu ne sıklıkta göreceğinize ve paranızın ne kadarının cebinizde kalacağına ‘yargıç’ adı verilen bir yabancı karar verir. Ne yazık ki bu yabancı sizinle tıpa tıp aynı görüşte olmayacaktır.”

Genelde boşanmalar, önceki problemlerin yerine yeni problemler getirmekten başka bir işe yaramaz. Yaşam düzeninizden tutun da maddi durumunuza kadar her şeyin değişeceği bir gerçektir, ancak bu olumlu yönde bir değişim olmayacaktır. Dahası boşanmanız çocuklarınızı da etkileyecektir.

 Boşanma ve Gençler

Anne babanın boşanması, yaşları ne olursa olsun çocukları mahvedebilir. Bazıları gençlerin, küçüklere oranla bunu daha rahat kaldırabileceğini öne sürüyor. Onların daha olgun oldukları ve zaten yakın zamanda anne babalarından ayrılacakları düşünülüyor. Ancak araştırmacılar, madalyonun diğer yüzünü de gördüler. Yukarıdaki sebeplerden dolayı gençlerin aslında boşanmadan daha da kötü etkilendiklerini saptadılar. * Şu noktalar üzerinde düşünün:

▪ Gençler yetişkinliğe doğru ilerlerken, kendilerini belki de çocukken olduğundan bile daha güvensiz hissederler. Onlarda gördüğünüz bağımsızlık eğilimi sizi aldatmasın. Gençlerin sağlam bir ailenin kanatları altında olmaya çocukken olduğundan daha çok ihtiyacı vardır.

▪ Tam sağlam dostluklar geliştirmeyi öğrenecekleri bir dönemde olduklarından, anne babalarının boşanması onların güven, vefa ve sevgi gibi değerlere kuşkuyla bakmalarına sebep olabilir. Sonra yetişkin olduklarında, yakın ilişkiler kurmaktan tümüyle kaçınabilirler.

▪ Her yaştaki çocuğun içindeki acıyı dışa vurması sık rastlanan bir durumdur, ancak gençler bunu suç işlemek, aşırı alkol ve uyuşturucu kullanmak gibi tehlikeli yollarla dışa vurmaya daha eğilimlidir.

Bu, ana babaları boşanan gençlerin duygusal ya da başka yönlerden başarısızlığa mahkûm oldukları anlamına gelmez. Onlar başarılı olabilirler; özellikle anne ve babalarıyla ilişkileri sürerse bu mümkündür. * Yine de bazılarının dediği gibi boşanmanın ‘çocuklar için daha iyi’ olacağını ya da eşler arasındaki tüm gerginliğe son vereceğini düşünmek saflık olur. Gerçekten de bazıları evliyken “katlanamadıkları” eşleriyle boşandıktan sonra daha fazla muhatap olmak zorunda kaldıklarını gördüler; üstelik konuşmaları gereken meseleler, maddi destek ve çocuğun velayeti gibi daha hassas ve tartışma yaratan konulardı. Böyle durumlarda boşanma aile sorunlarını bitirmez, yalnızca bunları farklı bir ringe taşır.

Üçüncü Bir Seçenek

Evliliğinizde sorunlar yaşıyor ve boşanmayı düşünüyor musunuz? Bu makale tekrar düşünmeniz için size ikna edici nedenler sundu. Sorunlu bir evliliğin çözümü boşanmak değildir.

Fakat yanlış anlaşılmamalı; çözüm kötü bir evliliğe katlanmak da değildir. Başka bir seçenek var; Evliliğinizde sorunlar yaşıyorsanız, bunları düzeltmek için çaba göstermeye ne dersiniz?  Evliliğinizdeki sorunların çözümsüz olduğu düşüncesiyle bu fikri hemen reddetmeyin. Kendinize şu soruları sorun:

▪ ‘Beni eşime ilk çeken ondaki hangi niteliklerdi? Bu nitelikler onda hâlâ az da olsa yok mu?’ (Özdeyişler 31:10, 29).

▪ ‘Evlenmeden önceki duygularım tekrar canlanabilir mi?’ (Ezgiler Ezgisi 2:2; 4:7).

▪ ‘Eşimin tüm yaptıklarına rağmen, bu derginin 3-9. sayfalarındaki önerileri uygulamak üzere ben neler yapabilirim?’ (Romalılar 12:18).

▪ ‘Eşime, ilişkimizin düzelmesini ne kadar istediğimi anlatabilir miyim?’ (Yüz yüze ya da yazarak) (Eyüp 10:1).

▪ ‘Evliliğimizi düzeltmek için, olgun bir arkadaşımızdan yardım alarak gerçekçi hedefler koymak üzere oturup konuşabilir miyiz?’ (Özdeyişler 27:17).

Kutsal Kitap, ‘sağgörülü kişi adımını tartarak atar’ der (Özdeyişler 14:15). Bu ilke yalnız eş seçerken değil, aynı zamanda evlilik ilişkisi zayıfladığında ne yapılması gerektiğini düşünürken de geçerlidir. Gerçekten de bu derginin 9. sayfasında belirtildiği gibi başarılı evliliklerde de sorunlar vardır, tek fark bu sorunların ele alınış tarzıdır.

Bir örnek verelim: Arabayla uzun bir yolculuğa çıktığınızı düşünün. Yol boyunca kötü hava koşulları, yoğun trafik ya da yol bakım çalışmaları gibi sorunlarla karşılaşmanız kaçınılmazdır. Hatta yolunuzu bile kaybedebilirsiniz. Böyle bir durumda ne yaparsınız? Geri mi dönersiniz yoksa engelleri aşmanın bir yolunu bulup ilerler misiniz? İşte, evlendiğiniz gün siz de bir yolculuğa çıktınız ve bu yolculukta bazı sorunların olacağı kesindir. Çünkü Kutsal Kitap, ‘evlenen kişiler kendi içlerinde birtakım sıkıntılar yaşayacaktır’ der (1. Korintoslular 7:28). Mesele sorunların çıkıp çıkmayacağı değil, onlarla karşılaştığınızda nasıl ele alacağınızdır. Engellerin üstesinden gelmek ve yolunuza devam etmek için bir çözüm bulabilir misiniz? Hatta evliliğinizle ilgili bir umut kalmadıysa bile yardım almaya çalışacak mısınız? (Yakup 5:14).

Evlilik Kurumunu Tanrı Başlattı

Evlilik kurumunu Tanrı başlatmıştır, bu yüzden çok ciddiye alınmalıdır (Başlangıç 2:24). Sorunlar aşılmaz gibi göründüğünde, bu makalede ele alınan noktaları hatırlayın.

1. Eşinize bir zamanlar duyduğunuz sevgiyi tekrar canlandırmaya çalışın (Ezgiler Ezgisi 8:6).

2. Evliliğinizin daha iyi olabilmesi için ne yapabileceğinize karar verin ve bunu yapın (Yakup 1:22).

3. Evliliğinizde ne tür düzeltmeler yapılması gerektiğiyle ilgili düşüncelerinizi eşinize açık fakat saygılı bir dille, yüz yüze ya da yazarak ifade edin (Eyüp 7:11).

4. Yardım alın. Evliliğinizi tek başınıza kurtarmanız gerekmiyor!

[Dipnotlar]

[Sayfa 19’daki çerçeve/resim]

‘BU SEFER OLACAK’

Yapılan araştırmalar ikinci evliliklerin başarısız olma oranının ilkine göre daha yüksek olduğunu gösterir; üçüncü evliliklerde ise bu oranın daha da arttığı görülmektedir. M. Gary Neuman Emotional Infidelity adlı kitabında bunun bir sebebini şöyle açıklıyor: “Evliliğinizde sorunlar yaşıyorsanız bu sadece yanlış bir eş seçmenizden kaynaklanmaz. Sizden kaynaklanan nedenler de vardır. Ne de olsa, o insana siz âşık olmuştunuz. Evliliğinizde var olan ya da eksik olan ne varsa, ikiniz birlikte oluşturdunuz.” Neuman’ın vardığı sonuç neydi? “Eşinizden kurtulup sorununuzla birlikte kalmaktansa sorununuzdan kurtulup eşinizle birlikte kalın.”

 [Sayfa 21’deki çerçeve]

EVLİLİK BİTERSE

Kutsal Kitap ancak bazı olağanüstü durumlarda eşlerin boşanabileceğini gösterir. * Sizin ailenizde de böyle bir durum varsa, ergenlik çağındaki çocuklarınıza bununla başa çıkabilmeleri için nasıl yardım edebilirsiniz?

Çocuğunuza neler olduğunu anlatın. Mümkünse hem anne hem de baba bunu yapmalıdır. Çocuğunuza, boşanmaktan başka seçeneğinizin kalmadığını birlikte anlatın. Boşanmanızda kendisinin bir suçu olmadığı ve her ikinizin de onu sevmeye devam edeceği konusunda ona güvence verin.

Savaş bitti, cepheyi terk edin. Bazı anne babalar boşandıktan çok sonra bile çatışmaya devam eder. Bir uzmanın dediği gibi onlar, “evlilik bağına hukuken son vermiş olsalar da duygusal bağlarını koparamamışlardır; bir türlü ateşkes yapıp barışı sağlayamayan düşmanlar gibidirler.” Anne baba arasındaki sürekli çatışma gençleri onlardan yoksun bırakır ve istediklerini yaptırmak üzere birini diğerine karşı kullanmaları için ortam hazırlar. Örneğin erkek çocuk annesine şöyle söyleyebilir: “Babam eve istediğim saatte dönmeme izin veriyor. Sen niye vermiyorsun?” Bu durumda anne, oğlunun “karşı cepheye” geçmesini istemediğinden buna boyun eğer.

Çocuğunuzun da konuşmasını sağlayın. Gençler, ‘Anne babam birbirlerini sevmiyorsa artık beni de sevmeyebilirler’ ya da ‘Onlar kuralları çiğniyorlarsa ben neden çiğnemeyeyim?’ diye düşünebilirler. Çocuğunuzun korkusunu gidermek ve yanlış düşünüşünü düzeltmek için ona bol bol konuşma fırsatı verin. Fakat şuna dikkat edin: Çocuğunuzla rolleri değişmeyin ve ondan duygusal destek beklemeyin. O sizin çocuğunuz, dert ortağınız değil.

Eski eşinizle sağlıklı bir ilişkisi olması için çocuğunuzu teşvik edin. Boşandığınız kişi artık sizin eşiniz olmasa da hâlâ çocuğunuzun annesi ya da babasıdır. Onun hakkında kötü konuşmak çocuğa zarar verir. Bir kitapta belirtildiği gibi “eğer anne babalar boşanma savaşı sırasında çocuklarını silah olarak kullanırlarsa ektiklerini biçecekler, buna hazır olmalıdırlar” (Teens in Turmoil—A Path to Change for Parents, Adolescents, and Their Families).

Kendinize dikkat edin. Zaman zaman kendinizi yıpranmış hissedeceksiniz ama pes etmeyin. Sağlığınızı koruyun. İsa’nın bir takipçisiyseniz, ruhi faaliyetlerle meşgul olmaya devam edin. Bunu yapmak kendinizin ve çocuğunuzun dengesini korumanıza yardım edecek (Mezmur 18:2; Matta 28:19, 20; İbraniler 10:24, 25).

[Dipnot]

[Sayfa 20’deki resim]

Evlendiğiniz gün verdiğiniz söze bağlı kalmak için çaba gösterin

[Sayfa 21’deki resim]

Çocuğunuzun velayeti sizdeyse, eski eşinizle sağlıklı bir ilişkisi olması için onu teşvik edin