Motorlu Uçuş

İNSAN yüzyıllardır uçmayı hayal etti, fakat kendi ağırlığını havaya kaldıracak güçte kaslara sahip değildi. 1781’de James Watt dönme hareketi oluşturan bir buhar makinesi icat etti. 1876’da da Nikolaus Otto bu fikri geliştirerek içten yanmalı bir motor yaptı. Artık insan uçan bir makineye güç sağlayabilecek motora sahipti. Fakat bu makineyi kim yapabilirdi?

Wilbur ve Orville Wright kardeşler küçükken uçurtma uçurtmayı öğrendiklerinden beri uçmak istiyorlardı. Sonradan kendi bisikletlerini yaparak mühendislikte beceri kazandılar. Wright kardeşler uçabilmek için öncelikle kontrol edilebilen bir araç tasarlamaları gerektiğini fark ettiler. Havada dengesini koruyamayan bir uçak, direksiyonsuz bir bisiklet kadar işe yaramaz olacaktı. Wilbur uçan güvercinleri izledi ve onların tıpkı bisiklet süren biri gibi dönerken hafifçe yana yattıklarını fark etti. Kuşların dönmek ve dengelerini koruyabilmek için kanat uçlarını büktüklerini anladı. Ve aklına bükülebilen bir kanat yapma fikri geldi.

1900’de Wilbur ve Orville bükülebilir kanatları olan bir uçak yaptı. Onu önce uçurtma gibi, sonra da içinde pilot bulunan bir planör gibi uçurdular. Uçağın sağa-sola yatmasını, burnunun aşağı-yukarı doğru hareketini ve gövdenin sağa-sola dönüşünü kontrol edebilmek için üç temel mekanizma gerektiğini keşfettiler. Ancak kanatların yeterli kaldırma kuvveti oluşturmaması onları hayal kırıklığına uğrattı. Bu nedenle bir rüzgâr tüneli yapıp doğru biçimi, doğru büyüklüğü ve doğru açıyı bulana dek yüzlerce kanat biçimi denediler. 1902’de yeni bir uçakla denemeler yaparak bu hava aracını rüzgârda dengede tutmakta ustalaştılar. Peki bu araca motor takılabilir miydi?

Bunun için önce uygun bir motor yapmalıydılar. Rüzgâr tünelinden edindikleri deneyimle, pervane tasarlamak gibi karmaşık bir sorunu çözdüler. Sonunda 17 Aralık 1903’te motoru çalıştırdılar, pervaneler hızla dönmeye başladı ve uçak buz gibi bir havada rüzgâra karşı havalandı. Orville “Çocukluğumuzdan beri istediğimiz şeyi başardık. Sonunda uçmayı öğrendik” dedi. Wright kardeşler dünya çapında tanınan kimseler oldu. Fakat uçmayı nasıl başarmışlardı? Evet, doğa sayesinde!

[Sayfa 4’teki resim]

Wright Flyer, Kuzey Carolina, ABD, 1903 (canlandırılmış fotoğraf)