Stres Sizi Nasıl Etkiler?

Bir trene ya da otobüse yetişmeye çalışırken vücudunuzda neler olur? Kan basıncınız yükselir ve kalp atışlarınız hızlanır. Otobüsü ya da treni kaçırmış olsanız bile telaş bittiğinde yavaş yavaş kan basıncınız ve kalp atışlarınız normale döner.

FAKAT sizi strese sokan durum uzun sürerse işler değişir. Kaygının, kaslardaki gerginliğin, yüksek kan basıncının ve sindirim bozukluğunun normale dönmesi daha fazla zaman gerektirir. Günümüzde, gerginliklerinden bir türlü kurtulamayan insanların sayısı giderek artıyor. Örneğin birçok insan, gelişme fırsatı bulamadığı monoton bir işte çalıştığından kendini kapana kısılmış gibi hissediyor. Peki stres vücudunuzu ve genel sağlığınızı nasıl etkiler?

Vücudunuzun Strese Tepkisi

Konunun uzmanı olan Dr. Arien van der Merwe, strese nasıl tepki gösterdiğimizi açıklarken vücudun hemen harekete geçtiğini söyledi. “Stresin artmasıyla nörokimyasal maddeler ve hormonlar tüm vücuda hızla yayılır ve vücudun tüm organ ve sistemlerini yaklaşan acil duruma hazırlar.”

Artık olağanüstü bir duruma tepki göstermeye hazırsınız. Görme, işitme ve dokunma başta olmak üzere tüm duyularınız iş başında. Beyniniz hızla tepki gösterir ve böbreküstü bezleriniz güçlü hormonlar salgılayarak tüm kaslarınızın, kalbinizin, akciğerlerinizin ve diğer organlarınızın çalışma temposunu artırır, böylece sizi stresli durumla başa çıkmaya hazırlar.

Bu şekilde ani bir durum ortaya çıktığında vücudunuzun gösterdiği stres tepkisi hayatınızı kurtarabilir; üzerinize gelen bir arabadan kaçmanıza yardım ettiğinde olduğu gibi. Tabii stres geçmiyorsa bambaşka bir durum ortaya çıkar.

Stres Düşman Haline Gelince

Peki beyniniz vücudunuzun temposunu sürekli yüksek tutarsa ne olur? Kaslarınızdaki gerginlik devam eder, kalbiniz sürekli hızlı atar, kan basıncınız yüksek bir düzeyde seyreder. Ayrıca kandaki kolesterol, yağ, şeker, hormon ve başka kimyasal madde oranı sürekli yüksek  düzeyde olur. Normal şartlarda kısa süreli, yoğun ve düzensiz faaliyetlerde ortaya çıkması gereken bu tür kimyasal maddelerin kanda uzun süre ve yüksek miktarda olması zamanla önemli organlara zarar verir. Bunun sonucunda ne olur?

Sırt ve bel ağrıları, baş ağrıları, boyun kaslarında tutulma ve kaslarınızda gerginlik yaşamaya başlayabilirsiniz. Doktorlar bu belirtilerin çoğu zaman kronik stresle bağlantılı olduğunu  söylüyor. Süregiden stres, yaratıcılığı ve verimi baltalarken, coşkuyu azaltır ve diğer insanlarla aranızdaki ilişkiye zarar verir. Ayrıca irritabl kolon sendromuna, ishale ve yemek borusunda spazma neden olabilir. Kronik stres çok daha ciddi sonuçlar da doğurabilir. Felce, kalp krizine, böbrek yetmezliğine, kalp damar hastalıklarına ve şeker hastalığına yol açabilir ya da bunları kötüleştirebilir.

Van der Merwe şöyle yazdı: “Uzun süren stresli dönem boyunca salgılanan kortizol nedeniyle yağ karın ve sırt bölgesinde toplanır.” Egzama ve sedef hastalığı gibi cilt hastalıkları genellikle stresten kaynaklanır ya da stres nedeniyle şiddetlenir. Yoğun stres kişinin bunalıma girmesine, daha kolay öfkelenmesine ve tamamen çökmesine de yol açabilir. Bitmeyen stres hafızaya ve kişinin dikkatini toplama becerisine de kalıcı zarar verebilir. Uzun süren stres sonucu dayanıklılığını yitiren bir bağışıklık sistemi soğuk algınlığından kansere ve özbağışıklık hastalıklarına kadar her çeşit hastalığa karşı savunmasız hale gelebilir.

Stresin zihinsel, fiziksel, duygusal ve ruhi sağlığımız üzerinde büyük etkisi vardır, bu nedenle stresi kontrol etmeyi öğrenmeliyiz. Yine de vücudun stres tepkisini tümüyle ortadan kaldırmak doğru değildir. Neden?

Stresi dört nala koşan bir atın üzerinde olmaya benzetebiliriz. Bu çok zevkli ve heyecanlı olabilir. Fakat at kontrolden çıkarsa hayatımız tehlikeye girebilir. Benzer şekilde hayatımızda belirli ölçüde stres olması da yaşamımıza renk ve heyecan katar, yaratıcı, verimli, coşkulu ve sağlıklı olmamıza yardım eder.

Peki hayatımızı en verimli şekilde kullanmak üzere stresi nasıl kontrol altında tutabiliriz? Sonraki makale stresi etkili şekilde kontrol altına almanın yollarını ve ona nasıl tepki vermemiz gerektiğini ele alacak.

[Sayfa 5’teki çerçeve]

HİKMETLİ VE SEVGİ DOLU YARATICININ HARİKA ESERİ

Yaygın çapta kabul gören teorinin aksine vücudumuzun strese gösterdiği tepki, tarihöncesi insanların mamutlar ya da kılıç dişli kaplanların yarattığı tehlike karşısında öğrendiği bir tepkinin devamı değildir. Tersine karmaşık fizyolojik sistemlerimiz usta Yaratıcımızın eseridir. Örneğin enfeksiyonlarla mücadelede ve yaraların iyileşmesinde olağanüstü bir etkisi olan kandaki karmaşık pıhtılaşma özelliği ve vücudun gelişmiş stres tepkisi hikmetli ve sevgi dolu bir Tasarımcının varlığına tanıklık eder.

Vücudumuzdaki bu sistemler ‘muhteşem ve harika yaratılmış’ olduğumuzu kanıtlar (Mezmur 139:13-16). Tanrı’nın sevgiyle yaptığı ruhi ve fiziksel düzenlemeler ve insanı yaşamdan zevk alacak şekilde yaratmış olması, gelecekte yeryüzü cennet haline geldiğinde hiçbir şeyin acıya, mateme ve ölüme yol açamayacağına dair güvence veriyor (Vahiy 21:3-5).

[Sayfa 5’teki şema/​resim]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

UZUN SÜREN STRESİN VÜCUDA OLUMSUZ ETKİLERİ

Baş ağrıları

Diş gıcırdatma

Boyun ağrısı

Kalp hastalıkları

Mide ülseri

Bel ağrısı

Kas spazmı