Amerika kıtasının “Ormanlar Kralı”

BU KRAL kimdir? Amerika kıtasının en büyük kedisi jaguar. Onu nerede görebilirsiniz? Orta ve Güney Amerika’nın ormanlarında, bataklıklarında, çöllerinde ve çalılık arazilerinde. Çoğu kedinin aksine bu tür sadece karada ve ağaçlarda değil, suda da oldukça rahattır.

Yetişkin erkek bir jaguarın yanında durduğunuzu hayal edin. Uzunluğu kuyruğu hariç 2 metreyi, ağırlığı da 120 kiloyu bulabilir, hatta geçebilir. Jaguar yalnız yaşayan bir hayvandır ve başka bir jaguarla sadece çiftleşmek amacıyla bir araya gelir. Erkek ancak üç ya da dört yaşına geldiğinde çiftleşebilir, dişi ise iki yaşında ilk yavrularını doğurabilir. Üç ya da dört ay süren gebelik döneminin ardından genelde iki yavru doğurur. Bazı jaguarların gözetim altında 20 yıldan uzun yaşadığı biliniyor.

Bir biyolog bu esrarengiz kediler hakkında “Jaguarları bulmak o kadar zor ki!” diyor. “Birinin dibinde dursam da hiç göremeyebilirim.” Jaguarın altın sarısı postu siyah halkalarla bezelidir, bu halkaların içinde de daha küçük siyah benekler vardır. Bu sayede kolaylıkla kendini kamufle edebilir ve sonra da hiç görünmeden ortadan kaybolabilir.

Yalnız ve Sessiz Bir Avcı

Usta bir avcı olan jaguar geyik, tapir ve maymun da dahil yaklaşık 85 tür hayvanla beslenir. Suda da rahatça hareket ettiğinden balık ve kaplumbağaları da kolaylıkla yakalar. Bir defasında bir jaguarın yetişkin bir atı öldürdüğü, 80 metre boyunca karada sürüklediği, sonra da bir ırmaktan geçirdiği görüldü.

Bu zeki kedi bazen bir ağaçta pusuya yatıp sessizce avını bekler. Aşağıdan bir pekari sürüsü (domuza benzer hızlı bir hayvan) geçerken birden üzerlerine atlar. Güçlü bir ısırıkla bir tanesini öldürür ve hızla ağaca geri döner. Sürü geçene kadar orada bekler, sonra da inip avını alır.

Ancak jaguar, büyük kedilerden insana saldırma olasılığı en düşük olanıdır ve hiçbir zaman insan yiyen hayvanlar arasında sayılmamıştır. Aslında daha çok insanlar jaguar için tehlike oluşturmaktadır.

Sayıları Neden Bu Kadar Azaldı?

Jaguarlar eskiden Amerika Birleşik Devletleri’nin güneyinden neredeyse Güney Amerika’nın ucuna kadar uzanan bir alanda yaşıyordu. Günümüzde, yüz yıl önce yaşadıkları yerlerin hemen hemen yarısında artık yaşamıyorlar. Avcılar 1970’li yılların ortasına kadar postu için her yıl binlerce jaguar öldürdü.  Sadece 1968’de Amerika kıtasından 13.500’den fazla jaguar postu ihraç edildi. 2002’de 50.000’den az jaguar kaldığı tahmin ediliyordu. Şimdi ise doğada tahminen sadece 15.000 kadar jaguar var.

Yaban Hayatı Koruma Derneği’nin yaptığı bir araştırmaya göre ormanların yok edilmesiyle, jaguarın yaşama alanının yaklaşık yüzde 40’ı ortadan kalktı. Tahminlere göre sadece Meksika’da dakikada neredeyse futbol sahası büyüklüğünde bir alan yok ediliyor. Bu yüzden jaguarlar hayatta kalmak için çiftlik hayvanlarını avlamak zorunda kalıyorlar.

Koruma Çalışmaları

Yaklaşık 200 ülke, Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme’de yer alan, jaguarları ticari amaçla avlamayı yasaklayan maddeleri destekliyor. Jaguarların doğal yaşama alanlarını korumak için milli parklar oluşturuldu. 1986’da Belize’deki Cockscomb Havzası Yaban Hayatı Koruma Alanı dünyadaki ilk jaguar koruma alanı ilan edildi. Meksika ise Yucatán Yarımadası’nda bulunan Calakmul Biyosfer Koruma Alanı’ndaki tropik ormanların 150.000 hektardan fazla kısmını jaguarlara ayırdı.

İnsanların bu “ormanlar kralını” koruma çalışmalarının ne kadar başarılı olacağını zaman gösterecek. Ancak geleceğe umutla bakabiliriz, çünkü sevgi dolu Yaratıcımız çok yakında ‘yeryüzünü mahvedenleri mahvedecek’ ve başlangıçta amaçladığı gibi insanlarla hayvanlar arasında barış sağlayacak (Vahiy 11:18; İşaya 11:6-9).

[Sayfa 24, 25’teki harita]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

Jaguarın Yaşama Alanı

□ Geçmişte

▪ Şimdi

KUZEY AMERİKA

ORTA AMERİKA

GÜNEY AMERİKA