Tasarım Ürünü Mü?

Kazı Ustası Süline

● Denizçakısı ya da “sülünes” olarak da bilinen süline, kumu kazacak gücü yokmuş gibi görünse de sert kumu öylesine hızlı kazar ki ona “kazıcı su canlılarının Ferrari’si” derler. Onun bu yeteneği araştırmacıların ilgisini çekti. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden doçent doktor Anette Hosoi “Dahice bir şey yaptıklarını anlamıştık” diyor. Peki sülinenin sırrı nedir?

Şunu düşünün: Süline kumun içinde ayağını oynatarak küçük bir çukur oluşturur. Bu çukur hemen su ve kumla dolar. Sonra yukarı ve aşağı doğru hareket eder ve kabuğunu açıp kapar. Bu şekilde, kolayca kazabileceği sulu bir karışım meydana gelir. Süline saniyede 1 santimetre kazarak yaklaşık 70 santimetre derine inebilir. Kumun içine yerleştikten sonra onu çekmek çok zordur. Kendini kumun içine sabitlemek için kullandığı gücün onu oradan çıkarmak için gereken güce oranı düşünülürse süline, insan yapımı en gelişmiş çapalardan bile on kat daha etkilidir.

Mühendisler sülineden esinlenerek “akıllı çapa” olarak adlandırdıkları bir çapa tasarladılar. Hosoi bu çapa için “gerçek bir süline gibi açılıp kapanıyor ve yukarı aşağı hareket ediyor” diyor. Böylesine güçlü ve enerji tasarrufu sağlayan bir çapa sualtı araştırma araçlarında, yüzen petrol platformlarında ve mayınları imha etmek için kullanılan kazı araçlarında kullanılabilir.

Siz ne düşünüyorsunuz? Sülinenin kazma becerisi tesadüfen mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?

[Sayfa 23’teki resim]

Bu “akıllı çapa” prototipi, sülinenin kazma yöntemini taklit edecek şekilde tasarlanmıştır

[Tanıtım notları]

Sülineler: © Philippe Clement/​naturepl.com; “akıllı çapa”: Donna Coveney’in izniyle, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü