Alp Marmotuyla Tanışalım

Birden keskin bir ıslık sesi duydum. Sanki bir çocuk arkadaşına ıslık çalmıştı, ama sesi çok daha yüksekti. Ses dağın yamacı boyunca yankılandığından nereden geldiğini anlayamadım. Sonra tüylü küçük bir hayvanın şimşek hızıyla koşup yakındaki bir oyuğa girdiğini gördüm. Elimdeki rehbere bakınca tahminim doğru çıktı. Az önce gördüğüm ve ıslığını duyduğum şey bir alp marmotuydu.

 SONRAKİ birkaç gün boyunca bu sevimli kemirgenlerle iyice haşir neşir oldum. Hangi kayalarda güneşlenmeyi sevdiklerini, yuvalarının nerede olduğunu ve orman seviyesinden yükseklerdeki çetin koşullara rağmen nasıl hayatta kaldıklarını öğrendim.

Ailece İş Başında ve Tetikte

Marmotlar için Alplerdeki çayırlarda yaşamak hiç de kolay değil. Kışlar soğuk geçiyor ve toprak bazen aylar boyunca karlarla kaplı kalıyor. Ayrıca hem karadan hem de havadan yırtıcı hayvanların saldırısına uğrayabiliyorlar. Dolayısıyla marmotların hayatı birlikte çalışmalarına, iyi plan yapmalarına ve düşmanlarına karşı tetikte olmalarına bağlı.

Marmotlar ailelerine düşkündür. Genellikle anne baba ve çocuklardan oluşan gruplar halinde yaşarlar. Her ailenin birkaç oyuğu vardır. Birini ailece kaldıkları bir yuva, diğerlerini de tehlike anında kaçacakları sığınaklar olarak kullanırlar. Marmotlar bazen büyük kayaların altındaki toprağı kazarak oyuklar açarlar. Kaleye benzer bu kayalar marmotlar için hem gözlem kulesi hem de rahat rahat güneşlenebildikleri bir teras görevi görür.

Marmotlar temizliğe büyük önem verir. Yuvalarını temiz tutmak için tuvalet olarak ayrı bir oyuk kullanırlar. Ayrıca yuvalarının dibinde, zemini otlarla kaplı geniş bir in de hazırlarlar. Dişi bu güvenli yerde doğum yapar. Ayrıca uzun kış uykusu döneminde tüm aile bu sıcak köşede birbirine sokulup uyur.

Bir marmotun yerine getirebileceği belki de en önemli görev ailesi için nöbet tutmaktır. Yetişkin bir marmot, ailesi yiyecek ararken etrafa göz kulak olur. Bazen bir tehlike olup olmadığını kontrol etmek için arka ayakları üzerinde dikilip etrafa bakar. Alp marmotunun başlıca düşmanları kartal, tilki ve insandır. Marmot bunlardan birini ya da herhangi bir yırtıcı kuşu gördüğü anda keskin bir ıslıkla “acil durum sirenini” çalar. İlginç olarak marmot, en büyük kanatlı düşmanı olan kartalı gördüğünde farklı bir ıslık çalar. Marmotlar bu uyarı sesini duyar duymaz güvenli bir yere koşarlar. Öyle hızlı kaçarlar ki bir anda tüm marmotlar ortadan kaybolur!

 Uyarıya kulak vermek marmotlar için ölüm kalım meselesidir, bu özellikle de kaya kartalının en sevdiği yiyecek olan yavru marmotlar için geçerlidir. Tehlike çok yakındaysa, diğerleri gibi nöbetçi marmot da yakındaki bir oyuğa girip saklanır. Birkaç dakika sonra tedirgin şekilde başını oyuktan çıkararak tehlike geçti mi diye etrafa bakar.

Sıcağı Sevmiyor, Uykuya Bayılıyor

Alp marmotlarının yaşadığı dağ çayırlarında bol bol ot bulunur ve yazlar ılıktır. Serin havalarda marmotlar uygun bir kayanın üzerine çıkıp güneşlenirler. Fakat kürklerini çıkarma şansları olmadığından sıcağı pek sevmezler. Bu nedenle en çok sabahın erken saatlerinde ve akşama doğru aktiftirler.

Alp marmotlarının uykusuzluk gibi bir sorunu yoktur. Yılın neredeyse altı ayını kış uykusunda geçirirler. Akrabaları olan çayır marmotu (Marmota caligata) ise tam dokuz ay boyunca kış uykusunda kalabilir. Kış uykusu sırasında alp marmotunun kalp atışı yavaşlayarak dakikada bir ya da iki kez atar, vücut ısısı da 5 dereceye kadar düşer. Bu kadar uzun süre aç kalabilmek için doğal olarak önceden iyi bir hazırlık yapmak gerekir. Marmotlar uzun kış uykusu dönemi boyunca onlara yetecek kadar yağ depolamak için yaz aylarında ve sonbaharın başında karınlarını tıka basa doldururlar.

Yavru marmotlar çok oyuncudur. Sık sık daireler çizerek birbirlerini kovalarlar. Bir keresinde, oyun oynarken didişen üç yavrunun çim bir bayırdan hep birlikte yuvarlandığını gördüm. Tüm marmotlar burunlarını birbirine değdirerek selamlaşırlar. Aile üyeleri birbirinin tüylerini temizler ve soğuk havalarda ısınmak için birbirine sokulur.

Marmotlar gelecek için hazırlık yaparlar ve tehlikelere karşı her zaman tetiktedirler (Eyüp 12:7). Günümüzdeki aileler onlardan çok şey öğrenebilir.

[Sayfa 11’deki pasaj]

Marmotlar Alplerdeki çayırlara ayrı bir güzellik katıyor ve ailece yaptıkları işbirliği Yaratıcılarının hikmetine tanıklık ediyor (Mezmur 50:10).

[Sayfa 12’deki pasaj]

Yetişkin bir marmot, ailesi yiyecek ararken etrafa göz kulak olur