Kuşbakışı Balık Avı

İNSANLARIN DA kuşların da balık avlarken karşılaştığı üç ortak sorun vardır: (1) Balık bulmak, (2) onlara yaklaşmak ve (3) onları yakalamak.

Eskiden Mısırlı balıkçılar, genelde mızrakla balık avlardı. Onlar balıkçıl familyasından olan bazı kuşlarla aynı yöntemleri kullanırdı; bu kuşlar daha hiçbir balıkçı ortada yokken bu yöntemleri kullanıyorlardı.

Mısır’daki Nil Deltasında sık rastlanan gri balıkçıl, balık yakalamak için sivri gagasını bir mızrak gibi kullanır. Gagasını aynı anda iki balığa birden saplayabilir ve bir günde yarım kiloyu aşkın balık yiyebilir. Gerçekten de balıkçılların kurnazlıkta insan rakiplerini gölgede bıraktığı söylenebilir.

Balıkçıllar avlarına sessizce yaklaşmak ve gagalarını bir mızrak gibi kullanmak konusunda ustadır. Bir balıkçıl avlanmak için sığ sularda yavaş yavaş yürür ya da gagasını avına saplamaya hazır bir şekilde tamamen hareketsiz durup bekler. Yakalayabileceği mesafeye bir balık geldiğinde balıkçıl başını suya daldırır ve gagasıyla balığı yakalar. Kuşun başarısının sırrı, sabırdır.

Yemle Balık Avı

The Life of Birds adlı kitaba göre Japonya’daki yeşil sırtlı balıkçıllar, yapay göllerdeki balıklara ekmek atan insanları taklit ediyorlar. Bu zeki kuşlar, balıkları kolaylıkla yakalayabilecekleri bir mesafeye çekmek için ekmek parçaları kullanırlar.

Karayipler’deki ak balıkçıllar da balıkları çekmek için ekmek kullanırlar. Hatta hiç yem kullanmadan da balık yakalayabilirler; bunu sarı ayaklarıyla yaparlar. Sığ sularda tek ayak üstünde durup diğer ayaklarını suyun içinde sallayarak meraklı balıkların dikkatini çekerler.

Kapıp Gitme Teknikleri

Kuşlar birçok farklı teknikle balık tutarlar. Örneğin balıkkartalları “kapkaççı balıkçılar” olarak adlandırılabilir. Bu kuşlar suyun üstünde uçarak, su yüzeyine yakın yüzen balıkları  gözlerler. Bir balık gördüklerinde kanatlarını kırıp pike yaparak suya doğru iner ve pozisyonlarını ayarlayıp pençeleriyle balığı yakalarlar. Bu teknik kusursuz zamanlama ve keskin bir görme yeteneği gerektirir.

Bazen Afrika balıkkartalı pençeleriyle yakaladığı balığın, kaldıramayacağı kadar ağır olduğunu fark eder. Çünkü balığın ağırlığı 3 kiloyu bulabilir! Bu durumda kartal ne yapar? Doğabilimciler bazı balıkkartallarının bu sorunu çözmek için kanatlarını kullanarak kıyıya kadar yüzdüklerini gözlemlediler!

Akşam Yemeği İçin Dalmak

Sümsükkuşları da balık avlamak için suya doğru pike yaparlar, fakat onlar suya dimdik dalarlar. Küçük gruplar halinde uçarak su yüzeyine yakın yüzen balık sürülerini ararlar. Bu balıkların gümüşi bedenleri, denizin rengini lacivertten yeşilimsi bir renge çevirir. Yukarıdan bu yeşil alanı gören sümsükkuşları da hemen harekete geçerler.

Sümsükkuşları balık sürüsünün yerini belirledikten sonra, saatte yaklaşık 100 kilometre hızla ok gibi suya dalarlar. Kuşların bu gösterisini izleyen biri, kendini Olimpiyatlarda tramplenden atlayan yarışçıları izliyormuş gibi hissedebilir. Bu arada başka kuş sürüleri de hareketlenmeyi fark eder ve ziyafetten pay almak için hemen oraya gelirler.

Balıkçılların tersine sümsükkuşları, balığı kafalarını suya soktukları anda yakalamazlar. Suya giriş hızları onları suyun derinliklerine götürür. Yüzeye doğru çıkarken balığı yakalayıp bütün olarak mideye indirirler.

Sumrular ya da diğer adıyla denizkırlangıçları da yetenekli dalgıçlardır fakat onlar suya doğru dalışa geçip su üzerinde alçaktan uçarlar. Handbook of the Birds of the World kitabına göre sumrular, sümsükkuşları gibi suya hızla dimdik dalmaktansa “becerilerine, zarafetlerine ve çevikliklerine güvenirler.” Onlar su yüzeyinden balık toplarlar. Nadiren, balıkların peşinden gitmek için kısa süre suya dalarlar.

Ekipçe Balık Avı

Pelikanlar iri gagalarından dolayı hantal görünebilirler, fakat onlar usta birer pilot ve balıkçıdırlar. Kahverengi pelikanlar akşam yemeği için genelde suya dalarlar, bazen de balıkçılar ağlarını çekerken ağlardan balık çalarlar. Ayrıca el birliğiyle avlanmak konusunda da çok başarılıdırlar.

Pelikanlar doğaları gereği sürü halinde yaşarlar. İşbirliği yaparak balık tutmaları göze çarpar özelliklerinden biridir. Genellikle bir düzine pelikan birlikte suya iner. Yarım daire oluşturup yavaş yavaş yüzerek balık sürüsünü sığ bir yere sürüklerler. Bunu yaparken hepsi aynı anda kanatlarını açıp kafalarını suya sokar ve gagalarını balıkla doldururlar.

Tabii ki her balıkçı gibi kuşlar da sık sık başarısızlığa uğrar. Fakat onların başarı oranı genellikle balıkçı rakiplerinden çok daha yüksektir!

[Sayfa 12’deki resim]

Afrika balıkkartalı

[Tanıtım notu]

Photolibrary

[Sayfa 12’deki resim]

Gri balıkçıl

[Sayfa 13’teki resim]

Kuzey sümsükkuşları

[Sayfa 13’teki resim]

Sumru

[Sayfa 13’teki resim]

Avustralya pelikanları