Çocuklar Ölüm Acısı Yaşadığında

Bir yetişkine sevdiği birinin öldüğü haberini vermek hiç kolay değildir. Bir de bunu bir çocuğa söylemek zorunda olduğunuzu düşünün!

BİR aile ferdini ya da bir arkadaşını kaybetmek çocukların kafasını karıştırabilir, hatta onları korkutabilir. Bu süreçte çocuğa yardım etmek, özellikle yasta olan anne baba için büyük bir zorluktur. Ne de olsa, onların da duygusal desteğe ihtiyacı vardır.

Bazı ebeveynler çocuğa ölmüş kişinin uzaklara gittiğini ya da onları terk ettiğini söyleyerek yaşananların etkisini hafifletmeye çalışır. Fakat böyle ifadeler yanıltıcıdır ve yanlış anlaşılabilir. O halde bir çocukla ölüm hakkında nasıl konuşabilirsiniz?

Renato ve Isabelle, üç buçuk yaşındaki kızları Nicolle’ü kaybettiklerinde bu zorluğu yaşadı. O sırada beş yaşında olan oğulları Felipe’nin bu acıyla başa çıkabilmesine yardım etmeliydiler.

Uyanış!: Nicolle’ün ölümünü Felipe’ye nasıl açıkladınız?

Isabelle: Bu konuda tamamen dürüst ve açık olmaya özen gösterdik. İstediği her şeyi sorabileceğini söyledik ve her zaman, o yaşta bir çocuğun anlayabileceği şekilde cevap vermeye çalıştık. Nicolle bir bakteri enfeksiyonu nedeniyle öldüğünden Felipe’ye kardeşinin vücuduna bir mikrop girdiğini ve doktorların o mikrobu öldüremediğini söyledik.

Uyanış!: Felipe’ye ölümle ilgili dini inançlarınızı anlattınız mı?

Renato: Biz Yehova’nın Şahidiyiz ve ölümle ilgili Kutsal Kitaba dayanan inançlarımız hakkında konuşmanın Felipe’yi teselli edeceğini biliyorduk. Kutsal Kitap bu konuda çok nettir; ölülerin hiçbir şeyin farkında olmadığını söyler (Vaiz 9:5). Bunu anlatmamızın Felipe’nin gece evde yalnız kalmak gibi korkuları yenmesine yardım edeceğini düşündük.

Isabelle: Kutsal Kitap ölmüş olan sevdiklerimizin cennet haline getirilecek yeryüzünde diriltileceğini de söylüyor. Biz buna inanıyoruz ve inandığımız şeylerin Felipe’ye de yardım edeceğini düşündük. Bunun için Kutsal Kitabın bu konuda anlattıkları hakkında onunla sohbet ettik; İsa Mesih’in, Yairus isimli bir adamın 12 yaşındaki kızını diriltmesi hakkında  konuştuk. Sonra Felipe’ye kardeşinin de diriltileceğini açıkladık. Bunu Tanrı’nın Sözü söylüyor (Markos 5:22-24, 35-42; Yuhanna 5:28, 29).

Uyanış!: Sizce Felipe tüm bunları anlayabildi mi?

Renato: Evet, anlayabildiğini düşünüyoruz. Eğer doğru, basit ve net açıklamalar yaparsanız çocuklar ölümün ne olduğunu daha iyi anlıyor ve bu acıyla daha kolay başa çıkıyor. Bu konuda onlardan bir şey saklamanıza gerek yok. Ölüm bir gerçek ve ne yazık ki hâlâ hayatımızın bir parçası. Bu nedenle ebeveynler çocuklarına ölümün üstesinden gelmeyi öğretmeliler, biz daha sonra bu konuda küçük oğlumuz Vinicius’a da yardım ettik. *

Uyanış!: Felipe’yi cenazeye götürdünüz mü?

Renato: Artılarını ve eksilerini düşündükten sonra onu götürmemeye karar verdik. O yaştaki çocuklar çok hassas oluyor. Tabii her çocuğun kaldırabileceği şeyler farklı olduğundan bazı ebeveynler çocuklarını cenazeye götürmeyi tercih edebilir. Eğer bir çocuk cenazeye götürülecekse orada tam olarak neler olacağını anlatmakta yarar var.

Uyanış!: Nicolle’ün ölümü sizi çok sarsmış olmalı. Oğlunuzun sizi ağlarken göreceğini düşünüp kaygılandınız mı?

Isabelle: Asla duygularımızı oğlumuzdan gizlemeye çalışmadık. Sevdiği birini kaybedince İsa Mesih’in bile ‘gözünden yaşlar boşaldıysa’ biz neden ağlamayalım? (Yuhanna 11:35, 36). Ve neden Felipe bizi ağlarken görmesin ki? Kederimizi dışa vurmamız Felipe’ye ağlamanın yanlış olmadığını gösterdi. Bu sadece duyguları ifade etmenin bir yolu. Felipe’nin de duygularını içine atmaktansa dışa vurabileceğini bilmesini istedik.

Renato: Bir aile trajedi yaşadığında çocuklar genellikle güvensizlik hisseder. Eğer anne baba olarak biz duygularımız hakkında açık ve dürüst olursak, çocuklar da öyle olacaktır. Endişelerini giderebilmek ve korkularını azaltabilmek  için üzüldükleri şeyleri anlatırken onları dikkatle dinlemeliyiz.

Uyanış!: Başkalarından yardım aldınız mı?

Renato: Evet, cemaatimizdeki iman kardeşlerimizden olağanüstü bir destek gördük. Ziyaretleri, telefonları ve gönderdikleri kartlar sayesinde Felipe onların bizi ne kadar çok sevdiğini ve bizimle ne kadar çok ilgilendiğini gördü.

Isabelle: Ailemiz de çok destek oldu. Nicolle’ün ölümünden sonra babam her sabah bize kahvaltıya geldi. Bu çok sevgi dolu bir davranıştı. Dedesinin yanında olması Felipe’ye çok moral verdi.

Renato: İbadet etmek için bir araya geldiğimizde ruhen teşvik buluyorduk. Bu bizim için çok değerliydi. Gözyaşlarımızı tutamadığımız zamanlar olsa da ibadetleri kaçırmamaya gayret ettik. Tahmin edebileceğiniz gibi ibadetlerde Nicolle’le ilgili anılarımız aklımıza gelirdi. Fakat güçlü olmamız gerektiğini biliyorduk, özellikle de Felipe için.

[Dipnot]

[Sayfa 14’teki çerçeve/resimler]

Yehova’nın Şahitleri tarafından yayımlanan şu kitaplar, sevdiği birini kaybeden kişileri teselli edebilir:

YETİŞKİNLER İÇİN:

Kutsal Kitap Aslında Ne Öğretiyor?

6. Bölüm: Ölüler Nerede Bulunuyor?

7. Bölüm: Ölen Sevdiklerimiz İçin Gerçek Bir Ümit

KÜÇÜK ÇOCUKLAR İÇİN:

Mukaddes Kitap Öyküleri

92. Öykü: İsa Ölüyü Diriltiyor

ÇOCUKLAR İÇİN:

Büyük Öğretmenini İyi Dinle

34. Bölüm: Ölünce Bize Ne Olacak?

35. Bölüm: Ölüm Uykusundan Uyanabiliriz!

36. Bölüm: Kimler Diriltilecek? Onlar Nerede Yaşayacaklar?

GENÇLER İÇİN:

Gençler Soruyor: Sorular ve Pratik Cevaplar 1. Kitap

16. Bölüm: Anne ya da Babamın Ölümüne Nasıl Dayanabilirim?

[Sayfa 15’teki çerçeve/resim]

NASIL YARDIM EDEBİLİRSİNİZ?

● Çocuğunuza her şeyi sorabileceğini söyleyin. Onunla ölüm ve ölümün ne demek olduğu hakkında konuşmaya her zaman hazır ve istekli olun.

● Üstü kapalı ve soyut ifadeler kullanmayın; örneğin ölen kişi hakkında “Uzaklara gitti” ya da “Bizi terk etti” demeyin.

● Ölümü basit ve somut ifadelerle açıklayın. Bazıları basitçe, ölen kişinin vücut fonksiyonlarının durduğunu, yani nefes alamayacağını, yemek yiyemeyeceğini ya da düşünüp hissedemeyeceğini söylüyor.

● Çocuğa cenazede neler olacağını anlatın; ölen kişinin olanları göremeyeceğini ve duyamayacağını açıklayın.

● Duygularınızı saklamayın. Bu şekilde çocuğunuz yas tutmanın doğal olduğunu anlayacak.

● Unutmayın ki yas tutmanın tek bir doğru yolu yoktur; her çocuk ve her durum farklıdır.

[Tanıtım notu]

Kaynak: www.kidshealth.org

[Sayfa 15’teki resim]

Soldan itibaren saat yönünde: Felipe, Renato, Isabelle ve Vinicius