● Küçük bir semender türünün muhteşem bir özelliği var: Vücudunun çeşitli kısımlarını örneğin organlarını, dokularını, kollarını, bacaklarını ve kuyruğunu yenileyebiliyor. Peki değişen bu parçalar orijinalleri kadar kaliteli mi? Göz merceği söz konusu olduğunda araştırmacıların cevabı evet.

Şunu düşünün: Semenderler merceklerini yenilemek için gözlerindeki iris hücrelerini mercek hücrelerine dönüştürür. Biyologlar bu süreç hakkında daha fazla bilgi edinmek için 16 yıl boyunca bir grup Japon semenderini gözlemledi. Her semenderin göz merceğini on sekiz defa çıkardılar. Ve tahmin edildiği gibi her defasında semenderler yeni bir mercek oluşturdu.

Çalışmanın sonuna gelindiğinde semenderler yaklaşık 30 yaşındaydı, yani doğal ortamlarında olduğundan beş yıl uzun yaşamışlardı. Buna rağmen merceklerini gençliklerinde olduğu kadar hızlı yenileyebiliyorlardı. Ayrıca Dayton Üniversitesi’nin (Ohio, ABD) bildirdiğine göre yeni oluşan mercekler, “merceklerini hiç yenilememiş yetişkin semenderlerden alınan hasar görmemiş merceklerle neredeyse aynıydı.” Semenderleri inceleyen ekipten biyolog Panagiotis Tsonis “Bu benim için bile biraz şaşırtıcıydı” dedi ve yeni merceklerin “kusursuz” olduğunu söyledi.

Bilim insanları semenderin, vücudunun hasar gören kısımlarını yenileme becerisini inceleyerek, insanların hasar gören dokularını nasıl yenileyebileceklerini anlamayı umuyor. Tsonis şöyle diyor: “Semender, yenilenme süreciyle ilgili sorularımıza yanıt verecek şahane bir bilgi kaynağı, özellikle de yaşlılıkla mücadelede.”

Ne dersiniz? Semenderin kendi kendini yenileyen merceği evrimle mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?

[Sayfa 25’teki şema]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

“Yenilenen” mercekler orijinal merceklerle neredeyse aynı

[Sayfa 25’teki resim tanıtım notu]

Üstteki fotoğraf: © Vibe Images/​Alamy; ortadaki fotoğraf: © Juniors Bildarchiv/​Alamy