ÜÇ BİN yıl önce bir Çin imparatoru bir bahçe yaptırdı ve adını Bilgi Bahçesi koydu. Yaklaşık 600 hektarlık alana kurulan bu bahçede insanların zevkle izlemesi için bir sürü hayvan vardı. O zamanlar böyle bahçelere muhtemelen pek sık rastlanmıyordu.

Bununla birlikte günümüzde dünya çapında milyonlarca insanın gidebileceği birçok hayvanat bahçesi var. Hayvanat bahçeleriyle ilgili bir kitapta şu sözler yer aldı: “Doğal alanların gitgide azaldığı ve kentleşmenin giderek arttığı bir dünyada, birçok kişi doğal yaşamla iç içe olabilmek için hayvanat bahçelerine gidiyor” (Zoos in the 21st Century).

Hayvanat bahçelerini ziyaret edenler, dünyanın en güzel ve en etkileyici hayvanlarından bazılarını olabildiğince doğal bir ortamda görme fırsatına sahip olurlar. Örneğin, tropikal bir bahçede kanatlarını çırpan göz alıcı kelebekleri ya da Antarktika’ya benzer bir ortamda buzların üzerindeki penguenleri seyredebilirsiniz.

Minyatür bir ekvator ormanından geçerken, o bölgeye özgü bazı hayvanları ve kuşları görebilirsiniz. Ya da karanlık ve büyük bir odada, geceleyin ortaya çıkan hayvanları gözlemleyebilirsiniz. Hatta bazı hayvanat bahçelerinde yırtıcı kuşları uçarken veya yunusları akrobasi yaparken izlemek mümkündür. Eskiden tehlikeli hayvanlar kafeslerde tutuluyordu, oysa şimdi hendeklerle çevrili, açık bir alanda yaşayan bu hayvanları ziyaretçiler güvenli şekilde izleyebiliyor.

Bazı hayvan hakları savunucuları, hayvanların doğal ortamlarından alınıp doğal olmayan  alanlara kapatılmasının doğruluğunu sorguluyor. Onlar hayvanat bahçelerinin, hayvanların hareket özgürlüğünü kısıtladığını ve içgüdüsel davranışlarına zarar verdiğini iddia ediyor.

Hayvanat bahçesinde çalışanlar ise bu eleştirilere karşılık olarak, hayvanların korunması ve insanların bilinçlendirilmesi açısından çok önemli bir görevi yerine getirdiklerini söylüyorlar. Madrid’deki (İspanya) Faunia Hayvanat Bahçesinden Jaime Rull şöyle diyor: “Hedefimiz insanların hayvanlara saygı duymalarını sağlamak. Ziyaretçilerimizde doğal yaşam alanlarını koruma isteği uyandırmaya çalışıyoruz, çünkü bu alanlar olmadan hayvanlar soylarını sürdüremez.” Bazı araştırmalar, hayvanların iyi bir şekilde sergilendiği hayvanat bahçelerinin, tehlikede olan türlerin korunması gerektiği konusunda toplumun bilinçlenmesine gerçekten yardım ettiğini gösteriyor.

Dev panda gibi nadir bulunan bazı türler insanların ilgi odağı haline geldi. Madrid Hayvanat Bahçesi ve Akvaryumunda görevli Noelia Benito şöyle diyor: “İki pandamız var ve buraya gelen tüm ziyaretçiler onları görmek istiyor. İnsanların gözdesi olan bu hayvanlar, soyu tükenmekte olan türleri korumak üzere yaptığımız mücadelenin bir sembolü haline geldi. Eş konusunda son derece seçici olsalar da bu  pandaların üreyip çoğalmasını ümit ediyoruz.”

Pandaların tersine pek çok hayvan, hayvanat bahçelerindeki elverişli koşullar ve veterinerler sayesinde rahatlıkla üreyebiliyor. Bazıları hayvanat bahçelerinin, soyu tükenmek üzere olan hayvanların ticaretini yapmaması gerektiğini savunuyor. Başarılı üreme programları bu eleştirilere bir cevap oldu. Birçok hayvanat bahçesi insanların hayvanları görmesini sağlamanın yanı sıra, nesli tükenmekte olan türleri tekrar doğaya kazandırmak amacıyla onların üremesi için çalışmalar yapıyor.

Doğadaki türlerin neslinin tükenmesinin başlıca nedenlerinden biri, doğal yaşam alanlarının yok olmasıdır. Bu nedenle hayvanat bahçeleri, tropik ülkelerdeki doğal yaşamı koruma alanlarında yapılan çalışmaları destekliyor ve koruma programlarına maddi yardım sağlıyor. *

Çocukların çoğunun hayvanlara karşı doğal bir merakı vardır. Bu nedenle hafta sonunda ya da tatil sırasında ailece bir hayvanat bahçesini ziyaret etmek, çocuklara Tanrı’nın yarattığı şeyler hakkında bilgi vermek için harika bir fırsat olabilir. Böylece ailedeki herkes doğadaki harikaları seyredebilir.

Tarihin başlangıcından bu yana hayvanlar âlemi insanoğlunun her zaman ilgisini çekmiştir. Doğa, Yaratıcının nitelikleri hakkında bilgi verir. Dolayısıyla çocukların doğaya karşı ilgisini geliştirmek için gösterdiğiniz her çabaya değer. Bir hayvanat bahçesini ziyaret etmek, hassas dengeler üzerine kurulu gezegenimizde yaşayan harika canlılara karşı daha saygılı ve duyarlı bireyler olmamıza yardım edebilir.