Beş yaşındaki çocuğunuz içeride oyun oynuyor. Aniden bir ses duyuyorsunuz. Hemen içeri koşuyorsunuz. Çocuğunuz paramparça olmuş porselen vazonun yanında duruyor. Yüzündeki suçlu ifade her şeyi anlatıyor.

Sert bir şekilde “Vazoyu sen mi kırdın?” diye soruyorsunuz.

O da hemen “Hayır ben yapmadım!” diyor.

Çocuğunuz daha önce de yalan söylemişti. Peki böyle bir durumda ne yapabilirsiniz?

Her tür yalan kötüdür. Kutsal Kitap Yehova Tanrı’nın ‘yalancı dilden’ nefret ettiğini söyler (Özdeyişler 6:16, 17). Yaratıcımızın geçmişteki toplumuna verdiği Kanunda başkalarını aldatmak ciddi bir suçtu (Levioğulları 19:11, 12).

Ancak her yalan aynı değildir. Bazı yalanlar kötü niyetle ve başkalarına zarar vermek amacıyla söylenir. Bazı yalanlar ise baskı altındayken söylenir; örneğin insanlar bazen utandıkları ya da cezalandırılmaktan korktukları için yalan söyler (Başlangıç 18:12-15). Elbette her tür yalan yanlıştır, fakat bazı yalanlar daha ciddidir. Çocuğunuz yalan söylediyse yaşını göz önünde bulundurun ve doğruyu söylememesinin nedenini düşünün.

Sorunu çocuğunuz henüz küçükken çözmelisiniz. Dr. David Walsh, “Çocuklar, özellikle zor bir durumda doğruyu söylemenin önemli olduğunu öğrenmelidir” diyor. “İnsan ilişkileri güvene dayanır ve yalan söylemek bu güveni yıkar.” *

Paniğe kapılmayın. Çocuğunuzun yalan söylemiş olması onun büyüyünce kötü biri olacağı anlamına gelmez. Kutsal Kitabın şu sözlerini unutmayın: “Akılsızlık çocuğun yüreğinde yer etmiştir” (Özdeyişler 22:15). Bazı çocuklar cezadan kurtulmak için yalan söyleyerek akılsızca davranırlar. Bu nedenle nasıl tepki verdiğinize dikkat etmelisiniz.

Çocuğunuzun neden yalan söylediğini anlamaya çalışın. Cezalandırılmaktan mı korkuyor? Yoksa sizi hayal kırıklığına uğratmaktan mı? Eğer çocuğunuz arkadaşlarını etkilemek için hikâyeler uyduruyorsa, bunun nedeni gerçekle hayal arasındaki farkı ayırt edemeyecek kadar küçük olması olabilir mi? Çocuğunuzun neden yalan söylediğini bilirseniz onu terbiye etmeniz daha kolay olur. Kutsal Kitaptaki ilke: 1. Korintoslular 13:11.

Gerçekler açıkça ortadaysa soru sormaktan kaçının. Makalenin girişinde anlatılan senaryoda anne aslında cevabı bilmesine rağmen sertçe “Vazoyu sen mi kırdın?” diye sormuştu. Çocuk belki de annesinin kızacağından korktuğu için yalan söyledi. Annenin suçlayıcı bir soru sormak yerine sadece “İnanmıyorum, vazoyu kırmışsın!” dediğini düşünelim. Anne böyle yaparsa çocuğunu yalan söylemeye yöneltmemiş ve dürüst olmayı öğrenmesine yardım etmiş olur. Kutsal Kitaptaki ilke: Koloseliler 3:9.

Dürüst olmanın önemini anlamasını sağlayın. Çocuklar doğal olarak anne babalarını mutlu etmek ister, siz de onların bu arzusunu olumlu bir amaçla kullanabilirsiniz. Çocuğunuz dürüstlüğün aileniz için çok önemli olduğunu, bu yüzden her zaman doğruyu söylemesi gerektiğini bilmeli. Kutsal Kitaptaki ilke: İbraniler 13:18.

Çocuğunuza, yalan söylemenin güveni yok ettiğini ve kaybedilen güveni yeniden kazanmanın uzun zaman alabileceğini anlatın. Doğruyu söylediğinde çocuğunuzu överseniz onu iyi davranışlarda bulunmaya teşvik etmiş olursunuz. Örneğin ona “Doğruyu söylemen beni çok mutlu etti” diyebilirsiniz.

Örnek olun. Biriyle telefonda konuşmak istemediğinizde “Evde olmadığımı söyle” diyorsanız ya da sırf evde kalmak istediğiniz için “Hastayım” diye bir mazeret uyduruyorsanız çocuğunuzdan dürüst olmasını bekleyebilir misiniz? Kutsal Kitaptaki ilke: Yakup 3:17.

Kutsal Kitabı kullanın. Kutsal Kitapta bulunan ilkeler ve gerçek hayat hikâyeleri insanı dürüst olmaya yöneltir. Yehova’nın Şahitleri tarafından yayımlanan Büyük Öğretmenini İyi Dinle kitabı Kutsal Kitap ilkelerini çocuğunuzun yüreğine aşılamanıza yardım edebilir. Kitabın 22. bölümünün başlığı şöyle: “Asla Yalan Söylememeliyiz!” (“ Çocuğunuza Yardım Edebilecek Bir Kitap” başlıklı çerçevede bu kitaptan bir kısım yer alıyor.)