1. Bizi hayvanlardan üstün kılan bir etken nedir?

İNSANLARI hayvanlardan üstün kılan etkenlerden biri vicdandır. Yehova insanı vicdan yetisiyle yarattı. Bunu nereden biliyoruz? Âdem ve Havva Yehova’nın emrine itaatsizlik ettikten sonra saklandılar. Çünkü vicdanları onları rahatsız etti.

2. Vicdanımız ne açıdan pusulaya benzer? (Makalenin başındaki resme bakın.)

² Vicdanı iyi eğitilmemiş biri, bozuk pusulayla yol alan bir gemiye benzetilebilir. Doğru çalışmayan bir pusulayla yola çıkmak tehlikelidir. Okyanustaki rüzgârlar ve akıntılar gemiyi kolayca rotadan çıkarabilir. Oysa doğru ayarlanmış bir pusula, kaptanın gemiyi rotada tutmasına yardım eder. Vicdanımız da ahlaksal konularda bir pusula gibidir. Vicdan doğruyu yanlışı ayırt etme yetisidir ve hayatta bize rehber olur. Fakat vicdanımızın bize iyi rehberlik edebilmesi için onu doğru şekilde eğitmemiz gerekir.

3. Bir kişinin vicdanı doğru şekilde eğitilmediğinde sonuç ne olabilir?

³ Bir kişinin vicdanı doğru şekilde eğitilmediğinde onu yanlış davranışlara karşı uyarmaz (1. Tim. 4:1, 2). Böyle  bir vicdan bizi ‘kötünün iyi’ olduğuna bile ikna edebilir (İşa. 5:20). İsa takipçilerine şöyle dedi: “Öyle bir zaman geliyor ki, sizi öldüren herkes Tanrı’ya hizmet ettiğini sanacak” (Yuhn. 16:2). İstefanos’u öldürenler işte tam böyle düşünüyordu (Elçi. 6:8, 12; 7:54-60). Pek çok fanatik dindar, cinayet gibi korkunç suçlar işliyor ve bunları Tanrı için yaptığını iddia ediyor. Oysa düpedüz Tanrı’nın kanunlarını çiğniyorlar! (Çık. 20:13). Şu açık ki, vicdanları onları feci şekilde yanıltıyor!

4. Vicdanımızın doğru şekilde çalışması için ne yapabiliriz?

⁴ Vicdanımızın doğru bir rehber olması için ne yapabiliriz? Tanrı’nın Sözündeki kanunlar ve ilkeler “öğretmek, yanlışı göstermek, düzeltmek ve doğruluk yolunda terbiye etmek bakımından yararlıdır” (2. Tim. 3:16). Dolayısıyla Kutsal Kitabı gayretle incelemeli, söyledikleri üzerinde derin düşünmeli ve bunları hayatımızda uygulamalıyız. Bu şekilde vicdanımız Tanrı’nın düşünce tarzıyla daha uyumlu çalışacak ve bizim için güvenilir bir rehber olacak. Şimdi Yehova’nın kanun ve ilkelerinin vicdanımızı eğitmemize nasıl yardım edebileceğini görelim.

5, 6. Tanrı’nın kanunlarına itaat etmekten nasıl yarar görürüz?

⁵ Tanrı’nın kanunlarından yarar görebilmek için, onları okumaktan veya bilmekten daha fazlası gerekir. Onlara karşı sevgi ve saygı geliştirmeliyiz. Tanrı’nın Sözü “Kötüden nefret edin, iyiyi sevin” der (Amos 5:15). Peki bunu nasıl yapabiliriz? Yehova’nın bakış açısını benimsemeyi öğrenmek bunun önemli bir yoludur. Örneğin, uyku sorununuz olduğunu düşünün. Doktor bunun için size bir beslenme ve egzersiz programı veriyor, ayrıca yaşam tarzınızda bazı değişiklikler yapmanızı öneriyor. Doktorun önerilerini uyguluyorsunuz ve işe yarıyor! Yaşam kalitenizi artırmanıza yardım ettiği için ona minnettar olmaz mıydınız?

⁶ Benzer şekilde Yaratıcımız da bizi günahın zararlı etkilerinden koruyan ve böylece yaşam kalitemizi artıran kanunlar vermiştir. Örneğin Kutsal Kitabın yalancılık, hainlik, hırsızlık, cinsel ahlaksızlık, şiddet ve ruhçuluk hakkındaki kanunlarına uymaktan nasıl yarar gördüğümüzü düşünün (Özdeyişler 6:16-19’u okuyun; Vah. 21:8). Yehova’ya itaat etmekten kaynaklanan nimetleri tattığımızda, doğal olarak O’na ve kanunlarına karşı sevgimiz ve minnettarlığımız artar.

7. Kutsal Kitapta kayıtlı olaylar bize hangi konuda yardım edebilir?

⁷ Neyin doğru neyin yanlış olduğunu öğrenmek için Tanrı’nın kanunlarını çiğnemenin acı sonuçlarını yaşamak zorunda değiliz. Geçmişte başkalarının yaptığı hatalardan ders alabiliriz. Özdeyişler 1:5 şöyle der: “Hikmetli kişi dinler ve daha çok şey öğrenir.” Kutsal Kitapta kayıtlı yaşanmış olayları okuduğumuzda ve bunlar üzerinde derin düşündüğümüzde Tanrı’dan eğitim almış oluruz ve bu alabileceğimiz en iyi eğitimdir. Örneğin Kral Davut’un Yehova’nın emrini çiğneyip Bat-şeba’yla ahlaksızlık yaptıktan sonra çektiği acıyı düşünün (2. Sam. 12:7-14). Bu kaydı okurken kendimize şöyle sorabiliriz: “Davut bu büyük acıyı yaşamaktan nasıl kaçınabilirdi? Benzer bir durumda  ben ne yapardım? Davut gibi ahlaksızlığa yenik düşer miydim, yoksa Yusuf gibi kaçar mıydım?” (Başl. 39:11-15). Günahın kötü sonuçları üzerinde düşünürsek, kötüden gittikçe daha çok nefret edeceğiz.

8, 9. (a) Vicdanımız hangi konuda bize yardım eder? (b) Yehova’nın ilkeleri vicdanımızı nasıl etkiler?

⁸ Tanrı’nın nefret ettiği davranışlardan uzak duruyoruz. Peki Kutsal Yazıların açık bir emir vermediği konularda ne yapmalıyız? Böyle konularda Tanrı’yı neyin memnun edeceğini nasıl anlayabiliriz? İşte bu noktada Kutsal Kitaba göre eğittiğimiz vicdanımız devreye girer.

⁹ Yehova bizi sevdiği için vicdanımıza rehber olacak ilkeler sağlamıştır. O, Sözünde şöyle der: “Kendi yararına olanı sana öğreten, gitmen gereken yolda seni yürüten Tanrın Yehova Benim” (İşa. 48:17, 18). Kutsal Kitap ilkeleri üzerinde derin düşünerek ve bunların yüreğimizi etkilemesine izin vererek vicdanımızı düzeltir, yönlendirir ve şekillendiririz. Bu da hikmetli kararlar vermemize yardım eder.

10. İlke nedir? İsa ilkeleri nasıl etkili şekilde kullandı?

¹⁰ İlkeler, düşüncelerimize yön veren ve doğru kararlar vermemize yardım eden temel gerçeklerdir. Bir ilkeyi anlamak için, Yehova’nın düşünce tarzını ve belli kanunları neden verdiğini anlamalıyız. İsa hizmeti boyunca öğrettiği temel gerçeklerle, öğrencilerinin belli tutum ve davranışların sonuçları olduğunu anlamasına yardım etti. Örneğin öfkenin şiddete, ahlaksız düşüncelerin zinaya yol açabileceğini öğretti (Mat. 5:21, 22, 27, 28). Doğru şekilde eğitilmiş bir vicdana sahip olabilmek için Tanrısal ilkelerin bize rehber olmasına izin vermeliyiz. Bu şekilde Tanrı’yı yüceltiriz (1. Kor. 10:31).

11. İki kişinin vicdanı nasıl birbirinden farklı çalışabilir?

¹¹ Vicdanını Kutsal Kitaba göre eğitmiş iki Hıristiyan bazı konularda farklı kararlar verebilir. İçki konusunu düşünelim. Kutsal Kitap ölçülü şekilde alkol kullanmayı yasaklamaz. Ancak aşırı alkol almaya ve sarhoşluğa karşı uyarıda bulunur (Özd. 20:1; 1. Tim. 3:8). Bu bir Hıristiyanın alkol kullanırken ölçülü olduğu sürece, hesaba katması gereken başka hiçbir etken olmadığı anlamına mı gelir? Hayır. Bir Hıristiyan kendi vicdanı rahat olsa bile başkalarının vicdanını da düşünmelidir.

12. Romalılar 14:21’deki sözler başkalarının vicdanına saygı göstermemize nasıl yardım eder?

¹² Pavlus başkalarının vicdanına karşı duyarlı olmamız gerektiğini şöyle gösterdi: “Kardeşini tökezletmemek için, et yememek, şarap içmemek ya da buna yol açacak başka bir şey yapmamak en iyisidir” (Rom. 14:21). Vicdanı sizinkinden farklı çalışan bir kardeşi tökezletmemek için, hakkınız olan bir şeyden vazgeçmeye hazır olur muydunuz? Mutlaka olurdunuz. Belki bir kardeşimiz eskiden alkol bağımlısıydı, fakat hakikate geldikten sonra alkolden tamamen uzak durmaya karar verdi. Herhalde hiçbirimiz böyle bir kardeşin kötü alışkanlıklarına geri dönmesine yol açacak bir şey yapmak istemeyiz (1. Kor. 6:9, 10). Dolayısıyla bir ev sahibinin alkol almayı reddeden bir kardeşe baskı yapması sevgisizlik olacaktır.

13. Timoteos başkalarının iyi haberi kabul etmesine yardım etmek konusunda nasıl bir örnek bıraktı?

 ¹³ Timoteos iyi haberi duyuracağı Yahudilerin sünnete büyük önem verdiğini biliyordu. Onları tökezletmemek için aşağı yukarı 20 yaşındayken, acı vereceğini bilse de sünnet edilmeyi kabul etti. Onun tutumu elçi Pavlus’un tutumuna benziyordu (Elçi. 16:3; 1. Kor. 9:19-23). Timoteos gibi siz de başkalarının iyiliği için kişisel konularda özveride bulunmaya hazır mısınız?

14, 15. (a) Olgunlaşmanın kapsamına neler girer? (b) Sevgi göstermek ile olgunluk arasında nasıl bir bağlantı var?

¹⁴ Bütün Hıristiyanlar ‘Mesih hakkındaki temel öğretileri geride bırakmayı’ ve ‘hızla olgunluğa doğru ilerlemeyi’ istemelidir (İbr. 6:1). Bu kendiliğinden olmaz. ‘İlerlemek’ çaba gerektirir. Olgunlaşmak için bilgimizi ve anlayışımızı artırmaya devam etmeliyiz. İşte bu nedenle, Kutsal Kitaptan her gün bir kısım okumaya tekrar tekrar teşvik ediliyoruz (Mezm. 1:1-3). Sizin böyle bir hedefiniz var mı? Kutsal Kitabı her gün okumak Yehova’nın kanunları ve ilkeleri konusunda daha derin bir anlayış kazanmanıza, ayrıca Tanrı’nın Sözünü daha iyi kavramanıza yardım edebilir.

¹⁵ Hıristiyanlar için en önemli kanun sevgi kanunudur. İsa öğrencilerine şöyle dedi: “Aranızda sevgi olursa, herkes benim öğrencilerim olduğunuzu bununla bilecek” (Yuhn. 13:35). İsa’nın üvey kardeşi Yakup sevgiyi “soylu kanun” olarak adlandırdı (Yak. 2:8). Pavlus da şöyle dedi: “Sevgi, kanunun gereğinin tam olarak yapılmasıdır” (Rom. 13:10). Sevginin bu kadar vurgulanması hiç şaşırtıcı değil, çünkü Kutsal Kitap bize “Tanrı sevgidir” der (1. Yuhn. 4:8). Tanrı’nın sevgisi sadece bir duygu değildir, O sevgisini davranışlarıyla kanıtlar. Yuhanna şöyle yazdı: “Tanrı biricik Oğlu aracılığıyla yaşam kazanalım diye onu dünyaya gönderdi ve Tanrı’nın bize olan sevgisini bu yolla gördük” (1. Yuhn. 4:9). Yehova’ya, İsa’ya, iman kardeşlerimize ve diğer insanlara duyduğumuz sevgiyi ne kadar gösterirsek,  olgun Hıristiyanlar olduğumuzu o kadar kanıtlarız (Mat. 22:37-39).

16. Ruhen olgunlaştıkça neden ilkeler bizim için daha önemli olur?

¹⁶ Ruhi olgunluğa doğru ilerledikçe, ilkelerin sizin için önem kazandığını göreceksiniz. Çünkü kanunlar genellikle belli bir durum için geçerlidir, ilkeler ise çok daha kapsamlıdır. Örneğin küçük bir çocuk kötü arkadaşların tehlikesini anlamaz, dolayısıyla anne babası onu korumak için kurallar koymalıdır (1. Kor. 15:33). Fakat çocuk olgunlaştıkça düşünme yeteneği gelişir ve Kutsal Kitap ilkeleri üzerinde akıl yürütmeyi öğrenir. Böylece arkadaş seçimi konusunda daha hikmetli kararlar verebilir (1. Korintoslular 13:11; 14:20’yi okuyun). Tanrısal ilkeler üzerinde akıl yürüttüğümüzde, vicdanımız Tanrı’nın düşünce tarzıyla daha uyumlu hale gelir ve daha güvenilir bir rehber olur.

17. Hikmetli kararlar verebilmek için ihtiyacımız olan her şeye sahip olduğumuzu neden söyleyebiliriz?

¹⁷ Yehova’yı memnun edecek kararlar verebilmek için ihtiyacımız olan her şeye sahip miyiz? Evet, sahibiz. Tanrı’nın Sözündeki kanun ve ilkeleri ustalıkla kullandığımızda, “her iyi iş için tam anlamıyla yeterli ve hazırlıklı” oluruz (2. Tim. 3:16, 17). Dolayısıyla, ‘Yehova’nın isteğinin bilincinde olmak’ için Kutsal Yazılardaki ilkeleri araştırın (Efes. 5:17). Şu gibi inceleme araçlarını en iyi şekilde kullanın: Yehova’nın Şahitlerinin Yayın Dizini, Yehova’nın Şahitleri İçin Araştırma Rehberi, Watchtower Library, Watchtower ONLINE KÜTÜPHANE ve JW Library uygulaması. Bu araçlar kişisel olarak ve ailece yaptığınız incelemelerden olabildiğince çok yarar görmeniz için hazırlanmıştır.

18. Yehova’nın kanun ve ilkeleriyle uyumlu davrandığımızda hangi nimetlere sahip oluruz?

¹⁸ Yehova’nın kanun ve ilkelerine uyduğumuzda hayatımız nimetlerle dolar. Mezmur 119:97-100 şöyle der: “Kanununu öyle severim ki, bütün gün onu düşünürüm. Emirlerin beni düşmanlarımdan daha hikmetli kılar çünkü daima benimledir onlar. Öğretmenlerimden daha derin bir anlayış edindim, çünkü hep hatırlatmalarını düşünüyorum. Büyüklerimden daha akıllı davrandım, çünkü buyruklarına bağlı kaldım.” Biz de Tanrı’nın kanun ve ilkeleri üzerinde ‘düşünmeye’ vakit ayırırsak, hikmetimiz ve anlayışımız artar, ayrıca daha akıllı davranırız. Bu kanun ve ilkelerin vicdanımızı eğitmesine izin verdiğimizde, ‘tam Mesih’in boyuna erişebiliriz’ (Efes. 4:12).