1-2. Ahab ve Manasse birbirinden nasıl farklıydı? Hangi soruları ele alacağız?

ÇOK uzun süre önce yaşamış iki krala yakından bakalım. Onlardan biri on kabilelik İsrail krallığı üzerinde, diğeriyse iki kabilelik Yahuda krallığı üzerinde hüküm sürdü. Farklı zamanlarda yaşasalar da birçok ortak noktaları vardı. İkisi de Yehova’ya isyan etti ve halkı günaha sürükledi. İkisi de putperestlik yaptı ve cinayet işledi. Fakat bu iki adam arasında bir fark vardı. Biri hayatının sonuna kadar kötü bir yol izledi; ancak diğeri yaptığı kötü şeylerden dolayı tövbe etti ve bağışlandı. Bu krallar kimlerdi?

² Biri İsrail kralı Ahab, diğeri Yahuda kralı Manasse’ydi. Onların arasındaki fark, bize çok önemli bir konu olan tövbe hakkında çok şey öğretebilir (Elçi. 17:30; Rom. 3:23). Peki tövbe nedir ve bir kişi tövbe ettiğini nasıl gösterebilir? Bu soruların cevabını bilmeliyiz; çünkü günah işlediğimizde Yehova’nın bizi bağışlamasını istiyoruz. Bu nedenle, bu iki kralın yaşadıklarını inceleyip onların yaptıklarından neler öğrenebileceğimizi göreceğiz. Ardından İsa’nın tövbe hakkında ne öğrettiğine bakacağız.

3. Ahab nasıl bir kraldı?

³ Ahab on kabilelik İsrail krallığının yedinci kralıydı ve Sayda kralının kızı İzebel’le evliydi. Sayda, İsrail’in kuzeyindeki zengin bir ülkeydi. Bu evlilik İsrail’e zenginlik getirmiş olabilirse de ulusun Yehova’yla olan ilişkisini mahvetti. Çünkü İzebel, Baal’e tapınıyordu ve tapınak fahişeliği, hatta çocuk kurbanı içeren bu iğrenç inancın içine Ahab’ı da çekti. İzebel’in kraliçe olduğu dönemde Yehova’nın hiçbir peygamberi güvende değildi. O birçok peygamberi öldürttü (1. Kral. 18:13). Ahab ise “Yehova’nın  gözünde kendisinden öncekilerin hepsinden daha kötü şeyler yaptı” (1. Kral. 16:30). Yehova, Ahab ve İzebel’in yaptığı her şeyin farkındaydı. Fakat merhametle davranarak halkına İlya peygamberi gönderdi ve çok geç olmadan yollarını değiştirmeleri için uyarıda bulundu. Fakat Ahab ve İzebel onu hiç dinlemedi.

4. Ahab’a bildirilen hüküm neydi ve o nasıl karşılık verdi?

⁴ Sonunda Yehova’nın sabrı tükendi. İlya peygamberi göndererek Ahab ve İzebel’e hükmünü bildirdi. Onun tüm ailesi öldürülecekti. İlya’nın sözleri Ahab’ı oldukça sarstı. Şaşırtıcı şekilde, bu küstah adam “alçakgönüllülük gösterdi” (1. Kral. 21:19-29).

5-6. Ahab’ın gerçekten tövbe etmediğini gösteren nedir?

⁵ Ahab bu olayda alçakgönüllülük göstermiş olsa da daha sonraki davranışları onun gerçekten tövbe etmediğini gösterdi. Mesela ülkeden Baal tapınmasını kaldırmaya çalışmadı ve Yehova’ya sunulan pak tapınmayı desteklemedi. Ahab içtenlikle tövbe etmediğini gösteren başka şeyler de yaptı.

⁶ Daha sonraki dönemde Ahab, Aram kralına karşı yapacağı savaşta Yahuda’nın iyi kralı Yehoşafat’ı kendisine destek olmaya çağırdı. Yehoşafat savaşa girmeden önce Yehova’nın bir peygamberine danışmayı önerdi. Ahab şöyle diyerek başta bu teklifi kabul etmek istemedi: “Yehova’nın görüşünü sorabileceğimiz biri daha var. . . . . Fakat ben ondan nefret ederim, çünkü benim hakkımda iyi değil kötü şeyler bildirir.” Onlar yine de Mikaya peygambere danıştılar. Aslında Ahab haklı çıktı; çünkü peygamber ona kötü haberler bildirdi. Ancak kötü kral Ahab tövbe edip Yehova’dan af dilemektense peygamberi hapse attı (1. Kral. 22:7-9, 23, 27). Kral, Yehova’nın peygamberini hapse gönderse de onun bildirdiği sözlerin gerçekleşmesine engel olamadı. Aram kralıyla yapılan savaşta Ahab öldürüldü (1. Kral. 22:34-38).

7. Yehova ölümünden sonra Ahab’dan nasıl bahsetti?

⁷ Ahab öldükten sonra Yehova onun hakkında ne düşündüğünü açıkladı. Kral Yehoşafat sağ salim eve döndüğünde Yehova ona Yehu peygamberi gönderdi. Yehu, Ahab’la işbirliği yaptığı için onu azarlayarak şöyle dedi: “Kötülere mi yardım etmen gerekirdi? Yehova’dan nefret edenleri mi sevmen gerekirdi?” (2. Tar. 19:1, 2). Şunu düşünün: Ahab gerçekten tövbe etmiş olsaydı, peygamber ondan Yehova’dan nefret eden kötü biri olarak bahseder miydi? Şu açık ki Ahab bir ölçüde pişmanlık duysa da asla tam olarak tövbe etmedi.

8. Ahab’ın yaptıklarından tövbe hakkında ne öğrenebiliriz?

⁸ Ahab’dan ne öğrenebiliriz? O başlangıçta, İlya’dan ailesinin başına felaket geleceğini duyduğunda alçakgönüllülük göstermişti. Aslında bu iyi bir adımdı. Fakat sonraki davranışları onun yürekten tövbe etmediğini gösterdi. Görüyoruz ki, gerçek tövbe pişmanlığımızı ifade etmekten fazlasını içerir. Şimdi Manasse’nin yaşamından gerçek tövbenin ne anlama geldiğini görelim.

9. Manasse nasıl bir kraldı?

⁹ Manasse, Ahab’dan yaklaşık 200 yıl sonra Yahuda kralı oldu. Onun yaptıklarının  Ahab’ınkilerden çok daha kötü olduğu söylenebilir. Kutsal Kitap onun hakkında şöyle der: “Yehova’nın gözünde kötü olan birçok şey yaparak O’nu öfkelendirdi” (2. Tar. 33:1-9). Manasse pagan tanrılar için sunaklar yaptı. Hatta, muhtemelen bereket tanrıçasını temsil eden bir put yaptı ve onu Yehova’nın kutsal mabedine koydu. Büyücülük yaptı, falcılıkla ve sihirle uğraştı. Ayrıca pek çok masum insanın kanını döktü. Manasse’nin korkunç cinayetlerine sahte tanrılara kurban sunarken ‘kendi oğlunu ateşte yakması’ da dahildir (2. Kral. 21:6, 7, 10, 11, 16).

10. Yehova Manasse’yi nasıl terbiye etti? Kral buna nasıl karşılık verdi?

¹⁰ Ahab gibi Manasse de Yehova’nın peygamberleri aracılığıyla yaptığı uyarıları inatla görmezden geldi. “Sonunda Yehova onların [Yahuda’nın] üzerine Asur kralının ordu komutanlarını gönderdi; Manasse’yi bir kaya kovuğunda ele geçirdiler. Onu iki tunç prangaya vurup Babil’e götürdüler.” Manasse, yabancı bir ülkede tutsakken, yaptıkları üzerinde ciddiyetle düşünmeye başladı. O, “atalarının Tanrısı Yehova’nın önünde büyük bir alçakgönüllülük gösterdi.” Hatta bundan daha fazlasını yaptı ve “Tanrısından lütuf dilemeye başladı.” Manasse “Tanrı’ya durmadan dua ediyordu.” Bu kötü adamın değiştiği açıkça görülüyordu. O, Yehova’yı Tanrısı olarak görmeye başladı ve sürekli O’na dua etti (2. Tar. 33:10-13).

11. 2. Tarihler 33:15, 16’ya göre, Manasse gerçekten tövbe ettiğini nasıl gösterdi?

¹¹ Zaman içinde Yehova, Manasse’nin dualarını cevapladı. Onun yaptığı dualardan yürek tutumunun değiştiğini görüyordu. Yehova Manasse’nin bağışlanma isteğini duydu ve krallığını ona geri verdi. Manasse gerçekten tövbe ettiğini göstermek için bu fırsatı çok iyi değerlendirdi. O, Ahab’ın hiç yapmadığı bir şeyi yaptı ve tutumunu değiştirdi. Sahte tapınmaya karşı mücadele verdi ve insanları hakiki tapınmaya yöneltmeye çalıştı (2. Tarihler 33:15, 16’yı okuyun). Tüm bunları yapması cesaret ve iman gerektiriyordu. Çünkü tövbe etmeden önceki uzun yıllar boyunca ailesini, halkın ileri gelenlerini ve toplumunu olumsuz etkilemişti. Manasse hayatının son yıllarında daha önce yaptığı korkunç şeylerin bazılarını telafi etmeye çalıştı. Muhtemelen, daha sonra çok iyi bir kral olan küçük torunu Yoşiya üzerinde olumlu bir etkisi oldu (2. Kral. 22:1, 2).

12. Manasse’nin durumundan tövbe hakkında ne öğrenebiliriz?

¹² Manasse’den ne öğrenebiliriz? O alçakgönüllülük gösterdi, ancak bundan  fazlasını da yaptı. Dua ederek merhamet diledi. Ayrıca davranış tarzını değiştirdi. Yol açtığı zararı gidermek için çok çaba gösterdi. Yehova’ya tapınmak ve başkalarının da aynısını yapmasına yardım etmek için elinden geleni yaptı. Manasse’nin durumu ciddi günahlar işlemiş kişilere bile ümit veriyor. Bu olay, Yehova Tanrı’nın ‘iyi ve bağışlamaya hazır’ olduğuna dair güçlü bir kanıt oluşturur (Mezm. 86:5). Evet, gerçekten tövbe edenler için bağışlanmak mümkündür.

13. Tövbeyle ilgili önemli bir gerçeği anlamamızı sağlayacak bir örnek verin.

¹³ Manasse işlediği günahlar için pişmanlık duymaktan fazlasını yaptı. Bu bize tövbe hakkında çok önemli bir ders veriyor. Şunu düşünün: Diyelim bir pastaneye gidiyorsunuz ve pasta istiyorsunuz. Ama tezgâhtar size pasta yerine yumurta veriyor. Bundan memnun kalır mıydınız? Tabii ki hayır. Peki ya bu kişi yumurtanın, pastanın en önemli malzemesi olduğunu söyleseydi durum değişir miydi? Cevap belli. Benzer şekilde, Yehova da günah işlemiş kişiden tövbe etmesini ister. Kişinin pişmanlık duyması iyi bir başlangıçtır. Bu duygu tövbenin önemli bir kısmıdır. Ancak yeterli değildir. Peki günah işleyen kişi başka ne yapmalıdır? Bu sorunun cevabını İsa’nın anlattığı etkileyici bir örnekten görelim.

14. İsa’nın örneğindeki asi oğlun tövbe ettiğini gösteren ilk belirti neydi?

¹⁴ İsa, Luka 15:11-32’de babasının evini terk eden asi bir oğulla ilgili cesaret verici bir hikâye anlattı. Bu oğul isyan etti, evini terk etti ve “uzak bir memlekete” gitti. Orada ahlaksız bir yaşama daldı. Fakat sonra hayatın zorluklarıyla karşılaştığında verdiği kötü karar hakkında düşünmeye başladı. Babasının evindeyken halinin çok daha iyi olduğunu fark etti. İsa’nın dediği gibi bu genç adamın ‘aklı başına gelmişti.’ Eve dönmeye ve babasından af dilemeye karar verdi. Bu genç adamın ne kadar yanlış kararlar verdiğinin farkına varması tabii ki çok önemliydi. Fakat bu yeterli değildi. O, davranış tarzını değiştirmeliydi.

15. İsa’nın örneğindeki asi oğul tövbe ettiğini nasıl gösterdi?

¹⁵ Asi oğul yaptıklarından içtenlikle tövbe ettiğini gösterdi. Eve dönmek için uzun bir yol katetti. Sonra babasına şöyle dedi: “Baba, ben göğe ve sana karşı günah işledim. Artık senin oğlun olarak anılmaya layık değilim” (Luka 15:21). Genç adamın içten itirafı Yehova’yla ilişkisini düzeltmek istediğini açıkça gösterdi. Ayrıca davranışlarının babasını çok üzdüğünü fark etti ve babasının onayını yeniden kazanmak için her şeyi yapmaya  hazırdı. Hatta babasının yanında çalışan biri gibi olmaya bile razıydı (Luka 15:19). Bu örnek, sadece güzel bir hikâye değildir. İhtiyarların ciddi bir günah işleyen kişinin içtenlikle tövbe edip etmediğini anlamalarına yardım edebilir.

16. İhtiyarlar için bir kişinin gerçekten tövbe edip etmediğini anlamak neden zor olabilir?

¹⁶ Ciddi bir günah işleyen bir kişinin gerçekten tövbe edip etmediğini anlamak ihtiyarlar için kolay değildir. Neden? Çünkü ihtiyarlar yürekleri okuyamaz. Bu yüzden, kardeşlerinin tutumunun tamamen değiştiğini gösteren kanıtlar bulmaya çalışırlar. Bazı durumlarda bir kişi öyle alçakça günah işleyebilir ki ihtiyarlar onun gerçekten tövbe ettiğine ikna olmayabilir.

17. (a) Günah işleyen kişinin üzgün olması onun tövbe ettiğini neden göstermeyebilir? Bir örnek verin. (b) 2. Korintoslular 7:11’e göre, gerçekten tövbe eden bir kişiden ne beklenir?

¹⁷ Bir örneğe bakalım. Diyelim ki bir birader yıllarca zina işliyor. Yardım istemek yerine, günahını karısından, kardeşlerden ve ihtiyarlardan gizliyor. Ancak sonunda günahı ortaya çıkıyor. Yaptıkları kanıtlandığında günahını itiraf ediyor, hatta çok üzgün görünüyor. Peki bu yeterli mi? Böyle bir durumu ele alan ihtiyarlar mutlaka üzüntüden daha fazlasını görmek isteyecektir. Bu, anlık bir zayıflık değil, yıllarca sürdürülen ciddi bir günahtır. Bu kişi günahını kendisi itiraf etmemiş, yaptıkları bir şekilde ortaya çıkmıştır. Bu yüzden ihtiyarlar, günah işleyen kişinin düşünce tarzının, duygularının ve davranışlarının gerçekten değiştiğine dair kanıtlar görmelidir (2. Korintoslular 7:11’i okuyun). Belki kişinin gerekli değişiklikleri yapması uzun zaman alabilir. Muhtemelen cemaatten çıkarılacak ve tövbesini kanıtlayana kadar geri alınmayacaktır (1. Kor. 5:11-13; 6:9, 10).

18. Cemaatten çıkarılan biri gerçekten tövbe ettiğini nasıl gösterebilir? Sonuç ne olur?

¹⁸ Cemaatten çıkarılmış biri gerçekten tövbe ettiğini göstermek için ibadetlere düzenli olarak katılmalıdır. Ayrıca dua etmeyi ve Kutsal Kitabı incelemeyi aksatmamak konusunda ihtiyarların verdiği öğüdü uygulamalıdır. Bununla birlikte, onu tekrar günah işlemeye yöneltebilecek koşullardan kaçınmak için elinden geleni yapmalıdır. Yehova’yla ilişkisini düzeltmek için çok çaba gösterirse Yehova’nın onu bağışlayacağından ve ihtiyarların onun tekrar cemaatin bir parçası olmasına yardım edeceğinden emin olabilir. İhtiyarlar birinin gerçekten tövbe edip etmediğini saptarken her durumun  kendine özgü koşulları olduğunu bilir ve meseleyi dikkatle ele alırlar. Sert bir karar vermekten kaçınırlar.

19. Gerçek tövbe neleri içerir? (Hezekiel 33:14-16).

¹⁹ Gördüğümüz gibi, gerçek tövbe günahkâr davranışımızdan dolayı pişman olduğumuzu söylemekten fazlasını içerir. Kişi düşünce tarzını ve yürek tutumunu da değiştirmeli, ayrıca tövbesini ortaya koyacak şekilde davranmalıdır. Buna, yanlış davranış tarzını bırakarak yolundan dönmek ve tekrar Yehova’nın standartlarına uygun yaşamak da dahildir (Hezekiel 33:14-16’yı okuyun). Günah işleyen kişi için en önemli şey, Yehova ile arasındaki hasar görmüş ilişkiyi onarmak olmalıdır.

20-21. Ciddi günah işlemiş birine nasıl yardım edebiliriz?

²⁰ İsa hizmetinin önemli bir kısmını şu sözlerle özetledi: “Ben . . . günahkârları tövbeye çağırmaya geldim” (Luka 5:32). Bunu yapmak bizim de arzumuz olmalı. Çok yakın bir arkadaşımızın ciddi bir günah işlediğini varsayalım. Böyle bir durumda ne yapmalıyız?

²¹ Onun günahını örtbas etmeye çalışmamız arkadaşımıza sadece zarar verir. Zaten böyle bir çaba hiçbir işe yaramaz, çünkü Yehova her şeyi görür (Özd. 5:21, 22; 28:13). İhtiyarların onun iyiliğini istediğini söyleyerek arkadaşınıza yardım edebilirsiniz. Eğer arkadaşınız günahını ihtiyarlara itiraf etmeyi reddederse, konuyla ilgili siz ihtiyarları bilgilendirmelisiniz. Böylece, arkadaşınıza gerçekten yardım etmek istediğinizi göstermiş olursunuz. Çünkü böyle devam ederse arkadaşınız Yehova’yla dostluğunu kaybedebilir.

22. Sonraki makalede neyi ele alacağız?

²² Bir kişi çok kötü bir günah işlemişse ve uzun zamandır bu günahını sürdürüyorsa ihtiyarlar onun cemaatten çıkarılmasına karar verebilir. Peki bu karar ihtiyarların ona merhamet göstermediği anlamına mı gelir? Sonraki makalede, Yehova’nın günah işleyenleri nasıl merhametle terbiye ettiğine ve O’nu nasıl örnek alabileceğimize daha yakından bakacağız.