Kutsal Yazıların 8. Kitabı—Rut

Yazarı: Samuel

Yazıldığı Yer: İsrail

Yazımının Tamamlandığı Tarih: Yaklaşık MÖ 1090

Kapsadığı Süre: Hâkimlerin 11 yılı

RUT kitabı dramatik olaylarla başlayıp daha sonra Boaz ve Rut arasında gelişen harika bir aşk hikâyesiyle doruğa ulaşan çok hoş bir piyese benzer. Ancak sadece bir aşk hikâyesi değildir. Amacı eğlendirmek de değildir. Kitap, Yehova’​nın bir Krallık varisi oluşturma amacına dikkati çeker ve O’nun sevgi dolu inayetini yüceltir. (Rut 1:8; 2:20; 3:10) Yehova’​nın engin sevgisi, önceleri tanrısı Kemoş’a tapınırken, daha sonra hakiki dini kabul eden Moablı bir kadını seçip İsa Me­sih’in atası yapmasından görülebilir. Rut, İbrahim’den İsa’​ya uzanan soyağacında adı geçen dört kadından biridir. (Matta 1:​3, 5, 16) Ayrıca Ester’le birlikte Kutsal Yazılardaki kitaplara adını veren iki kadından biridir.

“Ve vaki oldu ki, hâkimlerin hükmettikleri günlerde . . . . ” Rut kitabı, bu açılış sözleriyle, heyecan verici öyküsüne başlar. Bu giriş sözlerinden anlaşılıyor ki kitabın kendisi daha ileri tarihlerde, İsrail Kralları zamanında yazılmıştır. Buna rağmen kitapta anlatılan olaylar, hâkimlerin zamanındaki 11 yıllık süre içinde gerçekleşir. Adı belirtilmediği halde, yazarı büyük bir ihtimalle Hâkimler kitabını kaleme aldığı tahmin edilen, krallar döneminin başlangıcında yaşamış ve göze çarpan bir sadakat göstermiş Samuel’dir. Kapanış ayetleri Da­vud’un önemli bir konuma gelmeye başladığını gösterdiğine göre, kitabın yaklaşık MÖ 1090’da yazıldığı anlaşılır. Samuel, Yehova’​nın Yahuda sıptından gelen Aslan’la ilgili vaadini iyi bildiğinden ve Yehova tarafından Da­vud’un İsrail’in kralı olarak meshedilmesinde kullanılmış olduğundan, Da­vud’a kadar giden soyağacı kaydının yapılması ile yakından ilgilenmesi beklenebilir.​—Tekvin 49:​9, 10; I. Samuel 16:​1, 13; Rut 1:1; 2:4; 4:​13, 18-22

Rut kitabının Kutsal Yazıların bir kısmı olduğundan hiçbir zaman şüphe edilmedi. Yehova’​nın, Rut’un Matta 1:5’te İsa Me­sih’in soyağacında yer almasını ilhamla sağlaması, bu konuyu yeterince kesinleştirir. Rut, Yahudiler tarafından İbranice kanonik kitaplarda (Kutsal Metinler listesi) yer alan bir kitap olarak her zaman kabul görmüştür. Dolayısıyla 1947’den başlayarak bulunan Lût Gölü Ruloları arasındaki kanonik kitaplar içinde, bu kitabın parçalarının da bulunmuş olması sürpriz değildir. Bundan başka Rut kitabı Yehova’​nın Krallığının amaçları ve Musa Kanunu’​nun talepleri ile tam bir uyum içindedir. İsraillilere putperest Kenanlılar ve Moablılarla evlenmeleri yasaklanmış olmasına rağmen, bu yasak Rut gibi Yehova’​ya tapınmayı sonradan benimsemiş kişileri kapsamına almadı. Rut kitabında anlatılan olaylarda, akrabalık vazifesi ve kayınbirader evliliği ile ilgili yasalara tüm ayrıntılarına kadar uyulur.​—Tesniye 7:​1-4; 23:​3, 4; 25:​5-10.

 Rut Kitabının İçeriği

Rut’un Naomi’yi terk etmeme kararı (1:​1-22). Olay İsrail’de bir kıtlık döneminde başlar. Beytlehemli bir adam olan Elimelek, Er­den’i geçerek bir süre yerleşmek için karısı Naomi, iki oğlu Mahlon ve Kilyon ile beraber Moablıların diyarına gider. Orada oğulları, Moablı kadınlarla, Orpa ve Rut’la evlenirler. Önce babanın ve daha sonra iki oğlun ölümü ile ortaya çıkan trajedi, aileyi perişan eder. Çocuksuz üç kadın Elimelek’ten bir soy oluşturamadan dul kalırlar. Yehova’​nın halkına ekmek vererek dikkatini tekrar İsrail’e çevirdiğini duyan Naomi, memleketi Yahuda’​ya geri dönmeye karar verir. Gelinleri de onunla birlikte yola çıkarlar. Naomi kendi milletlerinden kocalar bulabilmelerini sağlaması için Yehova’​nın sevgi dolu iyiliğini diler ve onların Moab diyarına geri dönmesini ister. Sonuçta Orpa ‘kendi milletine ve tanrılarına geri döner’, fakat Yehova’​ya tapınmayı benimsemekte samimi ve kararlı olan Rut, Naomi ile kalır. Onun kararı en güzel şekilde kendi sözleriyle şöyle açıklanır: “Nereye gidersen oraya gideceğim; ve nerede kalırsan orada kalacağım; senin kavmın benim kavmım, ve senin Allahın benim Allahım olacak; nerede ölürsen orada öleceğim, ve orada gömüleceğim; eğer ölümden başka bir şey beni senden ayırsa, RAB bana böylesini ve ziyadesini etsin.” (1:​15-17) Bununla birlikte, ismi “Hoşnutluğum” anlamına gelen dul ve çocuksuz Naomi, kendisine “Acı” anlamındaki Mara denilmesini önerir.

Rut Boaz’ın tarlasında başak toplama işine katılır (2:​1-23). Beytlehem’e vardıklarında, Rut arpa tarlasında başak toplama işinde çalışmak için Naomi’den izin alır. Tarlanın sahibi olan Boaz yaşlı bir İsraillidir ve Rut’un kayınbabası Elimelek’in yakın bir akrabasıdır. Boaz Rut’u fark eder. Tanrı’​nın kanunları, kendisine başak toplama hakkı vermiş olmasına rağmen Rut, alçakgönüllülük gösterir ve tarlada çalışmak için izin ister. (Levililer 19:​9, 10) Bu hak ona hemen verilir. Boaz sadece kendi tarlasında kendi genç kadınları ile başak toplamasını söyler. Boaz onun Naomi’​ye karşı gösterdiği vefayı duyduğunu söyleyerek Rut’u cesaretlendirir ve “RAB işinin karşılığını ödesin, ve kanatları altına sığınmak için geldiğin İsrailin Allahı RAB tarafından ücretin dolu olsun” dileklerinde bulunur. (Rut 2:12) O akşam Rut tarlada çalışmasının karşılığı olarak aldığı ürünü Naomi’yle cömertçe paylaşır ve başak toplama işindeki başarısının Boaz’ın iyi niyetinden kaynaklandığını söyler. Naomi bu işte Yehova’​nın elinin olduğunu görür ve şöyle der: “Sağ kalanlara ve ölülere inayetini esirgemiyen RAB tarafından o adam mubarek olsun. . . . . O adam akrabamızdandır, yakın akrabamızdan biridir.” (2:20) Evet, Boaz Naomi için, ölmüş olan Elimelek’in soyunu sürdürebilecek yakın bir hısımdır. Rut, Boaz’ın tarlasında arpa ve buğday hasadının sonuna kadar çalışmaya devam eder.

Boaz akrabalık vazifesini yaparak Rut’la evlenir (3:1–4:22). Çocuk doğurmak için çok ileri bir yaşta olmasından dolayı Naomi, Rut’un akrabalık vazifesi konusunda kendi yerini almasını ister. Bunun gibi önemli bir mevsimde, sıcak bir günün sonunda esen serin gece rüzgârını yakalayarak yapılan mahsulün kabuklarını ayıklama işini toprak sahiplerinin gözetmesi zamanın geleneğidir. Boaz harman yerinde uyuyacaktır ve Rut onu burada bulur. Usulca ona yaklaşır, giysisini bacaklarının üzerinden kaldırır ve yere yatar. Gece yarısı uyandığında, Boaz’a kendini tanıtır. Kayınbirader evliliği hakkını talep etmeleri için kadınların uymak zorunda oldukları kanunlara göre Boaz’ın giysisini kendisinin üzerine örtmesini ister. * Boaz ‘Yehova seni bereketlesin kızım’ der ve genç erkeklerin arkasından gitmediği için onu över. Rut iffetsiz bir ilişki kurma önerisi yapan biri olmanın çok ötesinde “değerli bir kadın” olarak ün kazanır. (3:​10, 11) Buna rağmen, Boaz’ın ona da dediği gibi akrabalık vazifesini yapabilecek kendisinden  daha yakın biri vardır. Boaz sabahleyin ona danışacaktır. Rut sabaha kadar Boaz’​ın ayağının dibinde bekler. Daha sonra Boaz Naomi’ye tahıl hediye eder ve Rut Naomi’ye geri döner. Naomi sonucu öğrenmek için heyecanla sorular sorar.

Boaz akrabalık vazifesini yapacak kişiyi bulmak için sabah erkenden şehir kapısına gider. Şehrin ihtiyarlarından on kişiyi şahitlik etmeleri için yanına alır. Elimelek’in en yakın akrabasına, Elimelek’e ait olan her şeyi satın alma fırsatı verir. O kişi bunu kabul edecek midir? Bu kişinin ilk cevabı daha da zenginleşeceğini düşünerek ‘evet’ olur. Buna rağmen kayınbirader evliliği yasası gereği Rut’la evlenmesi gerektiğini öğrenince kendi mal varlığının azalacağından korkar. Çarığını çıkararak teklifi resmen reddettiğini belirtir. Mukaddes Kitap kayıtlarında bu kişinin adı geçmez. Kendisi için küçük düşürücü bir ifade olarak “falan” sözcüğü kullanılır. Daha sonra aynı şahitlerin yanında Boaz, Rut’u karısı olarak kabul eder. Bu karar, herhangi bir bencilce nedenle mi verilir? Hayır, yalnızca ‘ölü adamın ismi kaybolmasın diye.’ Orada bulunan herkes Yehova’​nın bu sevgi dolu düzenlemeyi bereketlemesini diler. (4:​1, 10) Ve gerçekten bu bereket harika bir şekilde kendini gösterir. Rut, Boaz’a ilerlemiş yaşında bir erkek çocuk doğurur ve Naomi bu çocuğa dadı olur. Çocuk “Naomiye bir oğul “ diye anılır ve adı “Obed” konur.​—4:⁠17.

Rut’un kapanış ayetleri Perets’ten başlayarak Boaz’ı da içine alacak şekilde Da­vud’a kadar uzanan soyağacını belirtir. Bazı eleştirmenler, zaman aralığının bu kadar az insan için fazla uzun olduğunu, dolayısıyla da tüm nesilleri içermediğini iddia ederler. Bu doğru mudur? Yoksa her bir kişi çok uzun yaşayarak olgun yaşlarında erkek çocuk sahibi olmak üzere bereketlendiler mi? İkinci görüş doğru olabilir. Bu da vaat edilen Zürriyet’in insan gücü ile değil, Yehova tarafından yapılan düzenleme ve O’nun hak edilmemiş inayeti sayesinde meydana getirildiğine ilişkin görüşü kuvvetlendirir. İshak, Samuel, ve vaftizci Yahya’​nın doğumlarında da, Yehova kudretini benzer şekilde göstermiştir.​—Tekvin 21:​1-5; I. Samuel 1:​1-20; Luka 1:​5-24, 57-66.

Niye Yararlı?

Kesinlikle yararlı olan bu hoş kayıt, hakikati sevenlerin güçlü bir iman geliştirebilmelerine yardım eder. Bu olayda başrolde olan kişiler Yehova’​ya olağanüstü bir iman gösterdiler. Ve ‘onların hepsi imanlarıyla ilgili parlak tanıklığa sahip oldular.’ (İbraniler 11:​39, İncil​— Çağdaş Çeviri) Bunlar bugün bizim için güzel örnekler oluşturur. Naomi Yehova’​nın sevgi dolu inayetine güvenini gösterdi. (Rut 1:8; 2:20) Rut kendi isteği ile Yehova’​ya tapınmayı seçerek kendi memleketini terk etti; O kendisinin vefalı, itaatli ve istekle çalışan biri olduğunu gösterdi. Boaz’ın Yehova’​nın Kanununa olan derin takdiri ve Yehova’​nın iradesini yerine getirmek üzere gösterdiği alçakgönüllü uyum söz konusuydu. Ayrıca imanlı Naomi ve çalışkan Rut’a karşı duyduğu sevgi onu akrabalık vazifesini yaparak evliliğe yönlendirdi.

Genel anlamda Yehova’​nın düzenlemesi olan ve bu örnekte akrabalık vazifesi olarak gerçekleştirilen evlilik Yehova’​yı yüceltir. Yehova, Boaz ile Rut arasındaki evliliğin mimarıdır ve bu evliliği sevgi dolu inayeti ile bereketlemiştir; O bu evliliği Da­vud’a ve Daha Büyük Davud olan İsa Mesih’e uzanan, Yahuda kraliyet soyunun devamını sağlamak için kullandı. Yehova’​nın kendi yasal düzenlemesine bağlı olarak, Krallık varisinin ortaya çıkmasında gösterdiği özen bizim güvenimizi kuvvetlendirmeli ve Krallıkla ilgili tüm vaatlerin gerçekleşmesini özlemle beklememizi sağlamalıdır. Bu ayrıca bizi ruhi İsrail’in Tanrısı, kanatları altına sığınmış olduğumuz ve Gökteki Krallığı ile ilgili amaçları muhteşem bir şekilde gerçekleştirmekte olan Yehova’​dan gelecek tam karşılıktan emin bir şekilde, günümüzdeki hasat faaliyetinde faal olmaya teşvik etmeli. (2:12) Rut Kitabı bu krallığa uzanan kaydın temel halkalarından biridir.

[Dipnot]