Nehemya Kitabı Yehova Tanrı’yı Yüceltir

İBRANİCE Kutsal Yazıların bu kitabı, esas olarak Nehemya’nın Yahuda’daki valiliği sırasındaki ve hemen öncesindeki olayları anlatır. (Nehemya 5:14; 13:6, 7) İlham edilmiş bu kaydın giriş sözleri, yazarı “Hakalyanın oğlu Nehemya” (1:1) olarak tanıtır ve kaydın büyük bir bölümü doğrudan onun ağzından yazılmıştır.

Kapsadığı Dönem ve Yazıldığı Tarih. Bu tarihsel anlatının başlangıç noktası belirli bir olayın 20. yılının Kislev (Kasım-Aralık) ayıdır. (Nehemya 1:1) Nehemya 2:1’in de gösterdiği gibi, bu Artahşaşta’nın (I. Artakserkses) hükümdarlığının 20. yılı olmalıdır. Kislev ayının, aynı yılın Nisan ayından (Mart-Nisan) önce gelemeyeceği açık olduğuna göre, burada sözü edilen 20. yıl, Nisan ayından (Nehemya 2:1’de bahsedilen) başlayarak hesaplanmamıştır. O halde, Nehemya ay yılına Tişri (Eylül-Ekim) ayını başlangıç alarak kendi zaman hesabını kullanmış olabilir ki, Yahudiler bugün de bu ayı dindışı yılın başı olarak kabul ederler. Başka bir olasılık da, kralın hükümdarlık döneminin, tahta çıktığı gerçek tarihten itibaren hesaplanmış olabileceğidir. Babilli yazıcılar, çiviyazısı tabletlerinin gösterdiği gibi, Pers kralının saltanat yıllarını, olağan yöntemleri olan Nisan’dan Nisan’a hesabına dayanarak saymaya devam etmiş olsalar da, diğer tür hesaplama da mümkündür.

Güvenilir tarihsel kanıtlar ve Mukaddes Kitap peygamberliğinin gerçekleşmesi, Artahşaşta’nın hükümdarlığının 20. yılının Nisan ayının, MÖ 455 yılına denk geldiğini gösterir. (Insight on the Scriptures’da “Persia, Persians” başlığı altındaki “The Reigns of Xerxes and of Artaxerxes” alt başlığına bakın.) Buna göre, 20. yılın Nisan ayından önce gelen Kislev ayı MÖ 456 yılına denk gelir ve Artahşaşta’nın hükümdarlığının 32. yılı (Nehemya’da [13:6] bahsedilen son tarih) MÖ 443’ün bir kısmını içerir. Dolayısıyla, Nehemya kitabı MÖ 456 yılının Kislev ayıyla MÖ 443’ten sonraki bir tarihi içine alan dönemi kapsar.

Artahşaşta’nın saltanatının 32. yılında Nehemya Yeruşalim’den ayrıldı. Geri döndüğünde, Yahudilerin kâhinleri ve Levilileri desteklemediğini, Sebt kanununun bozulduğunu, birçoklarının yabancı kadınlarla evlenmiş olduğunu ve karma evliliklerden doğan çocukların Yahudi dilini bile konuşamadığını gördü. (Nehemya 13:10-27) Koşulların bu derece kötüye gitmesi, Nehemya’nın yokluğunun oldukça uzun bir dönem sürmüş olduğunu gösterir. Fakat Nehemya’nın, ismini taşıyan bu kitabı MÖ 443’ten ne kadar sonra tamamladığını saptamak mümkün değildir.

Kutsal Yazılardaki Diğer Kitaplarla Uyumu. Nehemya kitabı Yehova Tanrı’yı yüceltir. O’nu, Yaratıcı (Nehemya 9:6; ayrıca Tekvin 1:1; Mezmur 146:6; Vahiy 4:11 ile karşılaştırın), hizmetçilerinin içten dualarını cevaplayan bir Tanrı (Nehemya 1:11–2:8; 4:4, 5, 15, 16; 6:16; ayrıca Mezmur 86:6, 7 ile karşılaştırın) ve kavminin Destekleyicisi olarak tanıtır (Nehemya 4:14, 20; ayrıca Çıkış 14:14, 25 ile karşılaştırın). O, “bağışlıyan, lûtfeden ve çok acıyan, geç öfkelenen, ve inayeti çok olan” (Nehemya 9:17; ayrıca Sayılar 14:18’le karşılaştırın) ve “kendisini sevenlerle ve emirlerini tutanlarla ahit ve inayet tutan büyük ve heybetli Allah”tır.—Nehemya 1:5; ayrıca Tesniye 7:9, 10, 21 ile karşılaştırın.

Nehemya kitabı Kanun hakkında çok sayıda dolaylı hatırlatma içerir. Bunlar, itaatsizliğin felaket, tövbenin bereketler getireceğini (Levililer 26:33; Tesniye 30:4; Nehemya 1:7-9); borçları (Levililer 25:35-38; Tesniye 15:7-11; Nehemya 5:2-11); yabancılarla evlilikleri (Tesniye 7:3; Nehemya 10:30); Sebt günlerini ve borçların affını (Çıkış 20:8; Levililer 25:4; Tesniye 15:1, 2; Nehemya 10:31); sunak ateşini (Levililer 6:13; Nehemya 10:34); Çardaklar Bayramını (Tesniye 31:10-13; Nehemya 8:14-18); Moablıların ve Ammonîlerin İsrail cemaatine girmesiyle ilgili yasağı (Tesniye 23:3-6; Nehemya 13:1-3) ve ayrıca ondalık, ilk ürün ve bağışları içerir.—Çıkış 30:16; Sayılar 18:12-30; Nehemya 10:32-39.

Ayrıca, bu kitap İbranice Kutsal Yazıların başka yerlerinde bulunan tarihi bilgileri de içerir. (Nehemya 9:7-35; 13:26; ayrıca Nehemya 13:17, 18’i Yeremya 17:21-27 ile karşılaştırın.) Ve kayıttaki tarih Mukaddes Kitabın aynı çağda yazılan diğer pasajlarına açıklık getirir. 123. ve 129. Mezmur’da anlatılanlarla, Nehemya ve diğer Yahudilerin Yeruşalim’in duvarlarının yeniden inşa edilmesiyle bağlantılı olarak yaşadıkları arasında tarihsel bir paralellik vardır. (Nehemya 4:1-5, 9; 6:1-14) Artahşaşta’nın, Nehemya’nın Yeruşalim’in duvarlarının yeniden inşa edilmesiyle ilgili ricasını yerine getirmesi ve böylece Yehova’nın Kendi iradesini yaptırmış olması Süleymanın Meselleri 21:1’deki şu sözleri doğrulayan tarihsel bir örnektir: “RABBİN elinde kıralın yüreği su arkları gibidir; istediği tarafa onu çevirir.”—Nehemya 2:4-8.

Hem Ezra (2:1-67) hem de Nehemya (7:6-69) kitabı, Zerubbabel’le birlikte Babil sürgününden dönen çeşitli ev ya da ailelerin erkeklerinin sayısını verir. Kayıtlar birbiriyle uyumlu olarak, geri dönen sürgünler arasındaki erkeklerin toplam sayısının, köle ve ilahiciler dışında, 42.360 olduğunu belirtir. (Ezra 2:65; Nehemya 7:67) Bununla birlikte, her ev ya da aile için verilen sayılarda farklar vardır ve her iki listedeki rakamların toplamı 42.360’tan çok daha azdır. Birçok bilgin bu farklılıkları yazıcıların hatası olarak görür. Bu iddia, tümüyle göz ardı edilemese de, farklılıkların başka olası açıklamaları da vardır.

Ezra ve Nehemya listelerini değişik kaynaklara dayandırmış olabilir. Örneğin, Ezra vatanlarına dönmek üzere kaydolanların sıralandığı bir belgeyi kullanmış olabilir, Nehemya ise gerçekten dönenleri içeren bir kayıttan kopya almış olabilir. Soy hatlarını saptayamayan kâhinler olduğuna göre (Ezra 2:61-63; Nehemya 7:63-65), diğer İsraillilerden birçoğunun da aynı sorunla karşılaştığı sonucuna varmak mantıksız değildir. Sonuç olarak, 42.360 sayısı, her ailenin erkeklerinin ve soylarını saptayamayan başka birçoklarının toplamı olabilir. Bununla birlikte, bazıları daha sonra doğru soy hattını saptamış olabilir. Bu durum, rakamlardaki farklılığın nasıl hâlâ aynı toplamı verebildiğini açıklayabilir.