Alışkanlıklarınız Size Yarar Sağlasın

ADAM 12 yıl Atina’nın bir banliyösünde oturmuştu. Her gün evden işe giderken aynı güzergâhı kullanırdı. Sonra kentin öbür tarafında başka bir banliyöye taşındı. Bir gün işten çıkmış eve gidiyordu. Yanlış yöne gitmiş olduğunu ancak kendisini eski mahallesinde bulduğunda fark etti. Alışkanlıkla eski evine gelmişti!

Alışkanlığın, yaşamımız üzerinde büyük etkisi olan bir güç; otomatik olarak, neredeyse düşünmeden yapılan bir davranış olduğunun söylenmesine şaşmamak gerek. Bu anlamda alışkanlıklar ateşe benzetilebilir. Ateş karanlıkta aydınlanmaya yarayan bir ışık verebilir, ayrıca onunla vücudumuzu ve yiyeceğimizi ısıtabiliriz. Fakat, ateş aynı zamanda yaşamları ve malı mülkü yok eden vahşi bir düşman da olabilir. Aynı şey alışkanlıklar için de geçerlidir. Eğer alışkanlıklar uygun şekilde geliştirilmişse, büyük yarar sağlarlar. Fakat yıkıcı da olabilirler.

 Başta sözü edilen kişinin durumunda, alışkanlık sadece onun şehir trafiğinde zaman kaybetmesiyle sonuçlandı. Daha önemli meselelere gelince, alışkanlıklar bizi ya başarıyla ödüllendirebilir ya da felakete sürükleyebilir. Alışkanlıkların Tanrı’ya sunduğumuz hizmete ve O’nunla ilişkimize nasıl katkıda bulunabileceğini ya da engel oluşturabileceğini Mukaddes Kitapta kayıtlı gerçek hayattan birkaç örnekle ele alalım.

Mukaddes Kitaptan İyi ve Kötü Alışkanlıklarla İlgili Örnekler

Nuh, Eyub ve Daniel, Yehova ile yakın bir ilişkiye sahip olmakla bereketlenmişlerdi. Mukaddes Kitap onları ‘adil’ olmalarından dolayı över. (Hezekiel 14:14) Bu üç kişinin yaşamı, onların iyi alışkanlıklar geliştirmiş olduğunu göstermesi bakımından önemlidir.

Nuh’a bir futbol sahasından daha uzun ve beş katlı bir binadan daha yüksek bir gemi inşa etmesi söylendi. Böyle muazzam bir proje eski devirlerde yaşamış tüm gemi yapımcıları için herhalde çok ağır bir iş olurdu. Nuh ve ailesinin yedi üyesi gemiyi modern araç ve gereçlerin yardımı olmaksızın yaptılar. Ayrıca, Nuh çağdaşlarına vaaz etmeye devam etti. Onun bu arada ailesinin ruhi ve fiziksel gereksinimlerini karşıladığından da emin olabiliriz. (II. Petrus 2:5) Tüm bunları gerçekleştirmek için Nuh iyi bir çalışma alışkanlığına sahip olmuş olmalı. Ayrıca, Mukaddes Kitap tarihinde onunla ilgili şunlar kayıtlıdır: “Nuh Allah ile yürüdü. . . . . Nuh Allahın kendisine emrettiği her şeye göre yaptı.” (Tekvin 6:9, 22; 7:5) Mukaddes Kitapta Nuh’un “kâmil” olduğu bildirildiğine göre, o, Tufandan ve hatta Babil’de Yehova’ya karşı patlak veren isyandan sonra da Tanrı’yla yürümeye devam etmiş olmalı. Gerçekten de, Nuh 950 yaşında ölene dek Tanrı’yla yürümeye devam etti.—Tekvin 9:29.

Eyub’un sahip olduğu iyi alışkanlıklar da onun “kâmil ve doğru” bir adam olmasını sağladı. (Eyub 1:1, 8; 2:3) Oğullarının ziyafet günlerinden sonra belki ‘suç işlemiş ve yüreklerinden Tanrı’ya lanet etmiş’ olabileceklerini düşünerek, onların adına kurbanlar sunmak üzere bir aile kâhini gibi hareket etmek Eyub’un âdetiydi. “Ve Eyub daima böyle ederdi.” (Eyub 1:5) Eyub’un ailesinde, Yehova’ya sunulan tapınma üzerine odaklanan âdetler kuşkusuz önemli bir yer alıyordu.

Daniel uzun yaşamı boyunca Yehova’ya “durmadan” hizmet etti. (Daniel 6:16, 20) Daniel’in hangi iyi ruhi alışkanlıkları vardı? Bir kere Yehova’ya düzenli olarak dua ediyordu. Kralın bunu yasaklayan emrine rağmen, Daniel “önceleri yaptığı gibi, günde üç defa diz çöktü, ve dua etti, ve Allahının önünde şükretti.” (Daniel 6:10) Yaşamını tehlikeye soktuğu halde, Tanrı’ya dua etme alışkanlığından vazgeçmedi. Bu alışkanlığın Daniel’i Tanrı’ya olağanüstü bir bütünlük göstererek sürdürdüğü yaşamında güçlendirdiğine kuşku yoktur. Daniel’in, büyük olasılıkla Tanrı’nın heyecan verici vaatlerini incelemek ve onların üzerinde derin düşünmek gibi iyi alışkanlıkları da vardı. (Yeremya 25:11, 12; Daniel 9:2) Bu iyi alışkanlıklar kuşkusuz onun yaşam koşusunda bitiş çizgisine dek sadakatle koşarak sona kadar dayanmasına yardım etti.

Buna tezat olarak, Dina kötü bir alışkanlığı yüzünden feci bir sonuçla karşılaştı. Onun ‘memleketin kızlarıyla görüşme’ alışkanlığı vardı; onlar Yehova’ya tapınan kişiler değildi. (Tekvin 34:1) Görünüşte zararsız olan bu alışkanlık bir felakete yol açtı. Dina, önce “babasının evinde hepsinden itibarlı” kabul edilen genç bir adam olan Şekem’in tecavüzüne uğradı. Sonra, ağabeylerinden ikisi intikam almak için bir şehirdeki erkeklerin tümünü katletti. Ne korkunç bir sonuç!—Tekvin 34:19, 25-29.

 Alışkanlıklarımızın bize zarar değil, yarar getireceğinden nasıl emin olabiliriz?

Alışkanlıklardan Yarar Sağlamak

Bir felsefeci “alışkanlıklar kaderdir” diye yazdı. Fakat böyle olması gerekmez. Mukaddes Kitap kötü alışkanlıklarımızı değiştirebileceğimizi ve iyi olanları geliştirmeyi seçebileceğimizi çok açık bir şekilde gösterir.

İsa’nın takipçilerine özgü yaşam biçimimiz iyi alışkanlıklarla daha verimli hale gelir ve onu sürdürmek kolaylaşır. Yunanistan’da yaşayan Alex adındaki İsa’nın bir takipçisi şunları diyor: “Çeşitli görevleri yerine getirmek üzere bir programa bağlı kalma alışkanlığı bana çok değerli bir zaman kazandırıyor.” Cemaatin bir ihtiyarı olan Theophilus plan yapma alışkanlığına işaret ediyor ve bunun kendisine etkili olmak konusunda yardım ettiğini belirtiyor. O şunları söylüyor: “Şuna kesinlikle inanıyorum ki, iyi plan yapma alışkanlığım olmasaydı, İsa’nın takipçilerine özgü görevlerimi başarıyla yerine getiremezdim.”

İsa’nın takipçileri olarak ‘aynı kanunla (rutinle) yürümeye’ önemle teşvik ediliyoruz. (Filipililer 3:16) Rutin, alışılagelmiş düzen içinde yerine getirilen bir eylemi içerir. Böyle iyi alışkanlıklar bize yarar sağlar, çünkü her adımı atarken düşünerek zaman harcamamız gerekmez; alışkanlıkla izlediğimiz iyi düzeni zaten daha önce oluşturmuştuk. Köklü alışkanlıklar hemen hemen otomatik olarak yerine getirilir. Tıpkı güvenli sürüş alışkanlıkları, yolda tehlikelerle karşılaştığında bir sürücünün hemen o anda yaşam kurtaran kararlar almasına rehberlik edebileceği gibi, iyi alışkanlıklar da İsa’nın takipçilerine özgü yaşam yolunda yürürken çabucak uygun kararlar almamıza yardım edebilir.

İngiliz yazar Jeremy Taylor’ın söylediği gibi, “alışkanlıklar eylemlerin sonucudur.” Eğer alışkanlıklarımız iyiyse, pek büyük bir zorluk çekmeden iyi şeyler gerçekleştirebiliriz. Örneğin, İsa’nın takipçisi vaizler olarak eğer vaaz etme işine düzenli katılma alışkanlığımız varsa, tarla hizmetine çıkmak daha kolay ve daha zevklidir. Resuller hakkında şunları okuyoruz: “Her gün mabette ve evde öğretmekten ve İsa Mesihi müjdelemekten vazgeçmiyorlardı.” (Resullerin İşleri 5:42; 17:2) Öte yandan, vaaz etme işine sadece ara sıra katılıyorsak, bu yaşamsal hizmette özgüvenimizi oluşturup rahatlamamız için daha çok zamana ihtiyacımız olacağından kaygı hissedebiliriz.

Aynı şey, İsa’nın takipçilerine özgü rutinimizin diğer yönleri için de geçerlidir. İyi alışkanlıklar düzenli olarak ‘Tanrı’nın Sözünü gece gündüz okumamıza’ yardım edebilir. (Yeşu 1:8; Mezmur 1:2) İsa’nın takipçisi olan bir kişi, uyumadan önce Mukaddes Kitabı 20 ila 30 dakika okuma alışkanlığına sahip. O, çok yorgun olduğunda bile, okumadan yatağa girdiğinde, iyi uyuyamadığını fark ediyor. Kalkıp o ruhi ihtiyacını karşılaması gerekiyor. Bu iyi alışkanlık ayrıca onun birkaç yıldır tüm Mukaddes Kitabı yılda bir kez okumasını da sağladı.

Örneğimiz İsa Mesih, Mukaddes Kitabın ele alındığı ibadetlerde hazır bulunma alışkanlığına sahipti. “Kendi âdeti olduğu üzre, Sebt gününde havraya girdi, ve okumak için ayağa kalktı.” (Luka 4:16) Cemaatte bir ihtiyar olan Joe, alışkanlığı sayesinde, kalabalık bir ailesi olmasına ve bu yüzden her gün çok çalışmasına rağmen ibadetlere düzenli katılma ihtiyacı ve arzusu duyuyor. Şunları söylüyor: “Bu alışkanlık bana zor görevleri ve sorunları başarıyla göğüsleyebilmem için çok gerekli olan ruhi gücü sağlayarak devam etmeme yardım ediyor.”—İbraniler 10:24, 25.

 Böyle alışkanlıklar İsa’nın takipçilerinin yaşam koşusunda zorunludur. Yehova’nın Şahitlerine zulmedilen bir ülkeden gelen bir raporda şunlar belirtiliyordu: “İyi ruhi alışkanlıkları olanlar ve hakikate karşı derin bir takdir duyanlar denemeler geldiğinde sarsılmaz tutumlarını korumakta zorluk çekmiyorlar, fakat ‘elverişli dönemde’ ibadetleri kaçıranlar, tarla hizmetinde düzensiz olanlar ve küçük meselelerde uzlaşanlar ‘ateşli’ bir denemeyle yüz yüze geldiklerinde çoğu defa düşüyorlar.”—II. Timoteos 4:2.

Kötü Alışkanlıklardan Kaçının, İyi Olanlardan Yararlanın

‘Bir insanın sadece kendisine hükmetmesini istediği alışkanlıkları geliştirmesi gerektiği’ söylenmiştir. Kötü alışkanlıklar gerçekten de ezici bir efendidir. Fakat yine de onlardan kurtulabiliriz.

Stella bir süre televizyon bağımlısıydı. Şunları anlatıyor: “Yenik düştüğüm her kötü alışkanlığın arkasında genellikle ‘masum’ bir neden vardır.” Onun aşırı televizyon izleme alışkanlığında da durum böyleydi. O televizyon seyretmeye sadece “biraz dinlenmek” için veya “biraz değişiklik olsun” diye başladı. Fakat sonra bu alışkanlığı kontrolden çıktı ve televizyon karşısında uzun saatler geçirmeye başladı. Stella şunu söylüyor: “Bu kötü alışkanlık ruhen ilerlememi en azından geciktirdi.” O, sonunda, TV izlemek üzere harcadığı zamanı kararlı çabalarla azalttı ve daha seçici davrandı. Şöyle diyor: “Hep bu alışkanlığı yenmek istememin nedenini hatırlamaya çalışıyor ve Yehova’nın kararlılığımı korumama yardım edeceğine güveniyorum.”

Charalambos adındaki İsa’nın bir takipçisi, ruhen ilerlemesine engel olan kötü bir alışkanlığa dikkat çekiyor: Erteleme. “İşleri erteleme alışkanlığının zararlı olduğunu fark ettiğimde, yaşamımı değiştirmek üzere çaba harcamaya başladım. Hedefler koyarken, onlara erişmek üzere yapacağım şeylere ne zaman ve nasıl başlayacağımı açık bir şekilde planladım. Erteleme alışkanlığının panzehiri, kararlarımı ve planlarımı uygulamaktaki düzenlilikti ve bu bende şimdiye kadar iyi bir alışkanlık olarak kaldı.” Gerçekten de, kötü alışkanlıkların yerine konacak en iyi şey iyi alışkanlıklardır.

Arkadaşlarımız da, iyi veya kötü alışkanlıklar geliştirmemize neden olabilirler. Tıpkı kötü alışkanlıklar gibi iyi alışkanlıklar da bulaşıcıdır. ‘Kötü arkadaşlıklar yararlı alışkanlıkları bozduğu’ gibi, iyi arkadaşlıklar da örnek alacağımız sağlıklı alışkanlıklar edinmemizi sağlayabilirler. (I. Korintoslular 15:33) En önemlisi de, alışkanlıklar Tanrı’yla ilişkimizi güçlendirebilir ya da zayıflatabilir. Stella şöyle diyor: “Eğer alışkanlıklarımız iyiyse, Yehova’ya hizmet etme mücadelemizi kolaylaştırıyor, kötüyse, çabalarımızı engelliyorlar.”

İyi alışkanlıklar edinin ve sizi onlar yönlendirsin. Yaşamınızda etkili ve yararlı bir güç oluşturduklarını göreceksiniz.

[Sayfa 19’daki resim]

Alışkanlıklar ateş gibi, yararlı ya da yıkıcı olabilir

[Sayfa 21’deki resim]

Sebt gününde Tanrı’nın Sözünü okumak için havraya gitmek İsa’nın âdetiydi

[Sayfa 22’deki resimler]

İyi ruhi alışkanlıklar Tanrı’yla ilişkimizi güçlendirir