Çocuklarınızı Eğitirken Yehova’yı Örnek Alın

“Hangi oğul babası tarafından terbiye edilmez?”—İBRANİLER 12:7, Müjde.

1, 2. Ana babalar çocuklarını yetiştirirken neden sorunlarla karşılaşıyorlar?

BİRKAÇ yıl önce, Japonya’da yapılan bir ankete katılan yetişkinlerin yaklaşık yarısı, ana babalarla çocukları arasında iletişimin çok az olduğu ve ana babaların çocuklarına fazla hoşgörülü davrandığı fikrinde olduğunu belirtti. Bu ülkede yapılan başka bir ankette ise, ankete katılanların yaklaşık dörtte biri çocuklarla nasıl iletişimde bulunacaklarını bilmediklerini kabul etti. Bu, yalnızca Doğu ülkelerine özgü bir eğilim değildir. The Toronto Star gazetesinde şu haber yer aldı: “Birçok Kanadalı nasıl iyi ana babalar olunabileceği konusunda kesin bir fikirlerinin olmadığını kabul ediyor.” Her yerde, ana babalar çocuklarını yetiştirirken zorlanıyorlar.

² Ana babalar çocuklarını yetiştirirken neden sorunlarla karşılaşıyorlar? Bunun önemli bir nedeni “son günlerde” ve “çetin anlar”da yaşıyor olmamızdır. (II. Timoteos 3:1) Ayrıca, Mukaddes Kitap, “adamın yüreğinin tasavvuru gençliğinden beri kötüdür” der. (Tekvin 8:21) Ve özellikle gençler, tecrübesizleri avlayan ‘gümürdenen bir aslana’ benzeyen Şeytan’ın saldırılarına karşı savunmasızdırlar. (I. Petrus 5:8) Çocuklarını “Rabbin terbiye ve nasihatile” yetiştirmeyi amaçlayan İsa’nın takipçisi ana babaların önünde ise kuşkusuz çok engeller var. (Efesoslular 6:4) Ana babalar, çocuklarının Yehova’ya tapınan, “iyi ve kötüyü” ayırt edebilen olgun kişiler olarak yetişmesine nasıl yardım edebilirler.—İbraniler 5:14.

3. Çocukları iyi yetiştirmekte ana babanın verdiği eğitim ve rehberlik neden çok önemlidir?

³ Hikmetli Kral Süleyman, “Akılsızlık, çocuğun yüreğinde bağlıdır” dedi. (Süleymanın Meselleri 13:1; 22:15) Çocukların yüreklerinin “akılsızlık”tan kurtulması için, onların ana babalarının sevgi dolu terbiyesine ihtiyacı vardır. Fakat gençler böyle bir terbiyeyi her zaman memnuniyetle kabul etmezler. Hatta, kimin tarafından olursa olsun çok defa, kendilerine öğüt verilmesine içerlerler. Bu nedenle, ana babalar “çocuğu gideceği yola göre yetiştir”meyi öğrenmelidir. (Süleymanın Meselleri 22:6) Çocuklar ana babalarının verdiği terbiyeye sıkı sıkıya bağlı kaldıklarında, bu onlar için hayat anlamına gelebilir. (Süleymanın Meselleri 4:13) Ana babaların, çocuklarını eğitmenin neler içerdiğini bilmesi yaşamsal öneme sahiptir.

Terbiye ve Anlamı

4. Mukaddes Kitaptaki kullanılışına göre “terbiye” ne anlama gelir?

⁴ Bazı ana babalar, çocuklarına fiziksel veya duygusal yönden ya da sözle kötü muamele ettikleri gerekçesiyle suçlanma korkusu yüzünden, onları terbiye etmekten çekinirler. Bu tür korkulara kapılmamız gerekmez. Mukaddes Kitaptaki kullanılışıyla, “terbiye” sözcüğü hiçbir kötü muameleyi veya acımasızlığı ima etmez. “Terbiye” için kullanılan Yunanca sözcük, temel olarak öğretim, eğitim, yanlışı düzeltme ve bazen de, kararlı fakat sevgi dolu cezalandırmayla bağlantılıdır.

5. Yehova’nın kavmine karşı davranış tarzı üzerinde düşünmek neden yararlıdır?

⁵ Yehova Tanrı, böyle bir terbiye vermek konusunda mükemmel bir örnek oluşturur. Resul Pavlus, Yehova’yı bedeni bir babaya benzeterek şunu yazdı: “Hangi oğul babası tarafından  terbiye edilmez? . . . . dünyasal babalarımız . . . . bizi kısa bir zaman için, uygun gördükleri gibi terbiye ettiler. Ama Tanrı, kendisinin kutsallığına ortak olalım diye bizi kendi yararımıza terbiye ediyor.” (İbraniler 12:7-10, Müjde) Evet Yehova, kavmini kutsal ya da pak olması amacıyla terbiye eder. Çocukları terbiye etmek konusunda, Yehova’nın, kavmine karşı davranış tarzı üzerinde düşünmekle çok şey öğrenebiliriz.—Tesniye 32:4; Matta 7:11; Efesoslular 5:1.

Harekete Geçiren Güç—Sevgi

6. Yehova’nın sevgisini örnek almak ana babalar için neden zor olabilir?

⁶ Resul Yuhanna, ‘Tanrı sevgidir’ der. Dolayısıyla, Yehova’nın sağladığı eğitim daima sevgiden kaynaklanır. (I. Yuhanna 4:8; Süleymanın Meselleri 3:11, 12) Bu, çocuklarına karşı doğal bir sevgi besleyen ana babaların bu konuda Yehova’yı örnek almasının kolay olacağı anlamına mı gelir? Her durumda böyle olmayabilir. Tanrı’nın sevgisi ilkelere dayanan bir sevgidir. Ayrıca, bir Yunan dili bilgini bu sevginin “her zaman doğal eğilimlerle uyuşmadığına” işaret eder. Tanrı aşırı duygusallıkla hareket etmez. O, kavmi için daima en iyisini düşünür.—İşaya 30:20; 48:17.

7, 8. (a) Yehova kavmine davranış tarzında ilkelere dayanan sevgi konusunda nasıl bir örnek ortaya koydu? (b) Ana babalar çocuklarının Mukaddes Kitap ilkelerini izleme yeteneğini geliştirmelerine yardım ederken Yehova’yı nasıl örnek alabilirler?

⁷ Yehova’nın, İsrailoğullarına davranış tarzındaki sevgiyi düşünelim. Musa, Yehova’nın yeni doğan İsrail milletine duyduğu sevgiyi tarif etmek için duygulandırıcı bir benzetme kullandı. Şöyle dedi: “Yuvasını harekete getiren, yavruları üzerine kanat çarpan kartal gibi, kanatlarını yayıp onları aldı, kanatları üzerinde onları taşıdı. Tek başına RAB ona [Yakub’a] yol gösterdi.” (Tesniye 32:9, 11, 12) Anne kartal, yavrularına uçmayı öğretirken onları havalanmaya teşvik etmek için kanatlarını çırparak ‘yuvasını harekete getirir.’ Küçük bir kuş, genellikle sarp bir kayalık üzerine yapılmış yuvasından, sonunda aşağı doğru uçmaya başladığında, anne, yavrunun üzerinde ‘kanat çırparak’ uçar. Yavru yere çarpacak gibi olduğunda, anne hemen uçarak onun altına gelir ve “kanatları üzerinde” onu taşır. Benzer şekilde Yehova da yeni doğan İsrail milletine sevgiyle baktı. Onlara Musa Kanununu verdi. (Mezmur 78:5-7) Kavmini dikkatle izleyerek, zorluk veya sıkıntılarla karşılaştığında onu kurtarmak üzere hazır durumda bekledi.

⁸ İsa’nın takipçisi ana babalar Yehova’nın sevgisini nasıl örnek alabilirler? Önce, çocuklarına Tanrı’nın Sözünde bulunan ilke ve standartları öğretmeliler. (Tesniye 6:4-9) Hedef, gençlere Mukaddes Kitap ilkelerine uygun kararlar almayı öğretmektir. Sevgi dolu ana babalar bunu yaparken, çocuklarının üzerinde mecazi anlamda kanat çırpıp uçarak, öğrendikleri ilkeleri nasıl uyguladıklarını gözlemlerler. Çocuklar büyürken ve giderek daha çok özgürlük kazanırken, ne zaman bir tehlikeyle karşılaşırlarsa, ilgi dolu ana babalar ‘alçalıp onları  kanatları üzerinde taşımak’ üzere hazır durumda beklerler. Bu nasıl bir tehlike olabilir?

9. Sevgi dolu ana babalar özellikle hangi tehlikeye karşı uyanık olmalıdır? Örnekleyin.

⁹ Yehova Tanrı, İsrailoğullarını, kötü arkadaşlıkların sonuçlarına karşı uyardı. (Sayılar 25:1-18; Ezra 10:10-14) Uygunsuz kişilerle arkadaşlık yapmak bugün de yaygın bir tehlikedir. (I. Korintoslular 15:33) İsa’nın takipçileri bu konuda Yehova’yı örnek almalıdır. Lisa adlı 15 yaşında bir kız, ailesinin ahlaksal ve ruhi değerlerini paylaşmayan bir gence ilgi duymaya başlamıştı. Şunları anlatıyor: “Anne ve babam tutumumdaki değişikliği hemen fark ettiler ve kaygılandılar. Onlar bazen yanlışımı düzelttiler, bazen de beni sevgiyle teşvik ettiler.” Lisa’nın ana babası oturup sabırla onu dinledi ve asıl sorunun arkadaşları tarafından kabul görme arzusu olduğunu anladılar; böylece onun bu sorunu çözmesine yardım ettiler. *

İletişim Yollarını Açık Tutun

10. Yehova, İsrailoğullarıyla iletişiminde hangi yönlerden mükemmel bir örnek oldu?

¹⁰ Çocukları eğitmekte başarılı olmak için, ana babalar onlarla iletişim yollarını açık tutmaya çaba göstermelidirler. Yehova, yüreğimizde olanların tam anlamıyla farkında olmasına rağmen, bizi Kendisiyle iletişim kurmaya teşvik eder. (I. Tarihler 28:9) Yehova, İsrailoğullarına Kanunu verdikten sonra, Levilileri onlara öğretmek üzere görevlendirdi ve yollarını düzeltmelerine yardım etmeleri için peygamberlerini gönderdi. Ayrıca Yehova onların dualarını dinlemeye de hazırdı.—II. Tarihler 17:7-9; Mezmur 65:2; İşaya 1:1-3, 18-20; Yeremya 25:4; Galatyalılar 3:22-24.

11. (a) Ana babalar çocuklarıyla nasıl iyi bir iletişim kurabilirler? (b) Ana babaların çocuklarıyla iletişimlerinde iyi dinleyiciler olmaları neden önemlidir?

¹¹ Ana babalar çocuklarıyla iletişimde bulunurken Yehova’yı nasıl örnek alabilirler? Her şeyden önce çocukları için zaman ayırmalıdırlar. Ve, “Senin canını sıkan bu muymuş? Ben de önemli bir şey olduğunu düşünmüştüm”; “Bu çok saçma”; “Başka ne bekliyordun? Sen daha çocuksun” gibi düşüncesizce ve alaycı konuşmalardan kaçınmalıdırlar. (Süleymanın Meselleri 12:18) Hikmetli ana babalar çocuklarını içlerini dökmeye teşvik etmek için, iyi bir dinleyici olmak üzere çaba harcarlar. Çocuklarını küçükken ihmal eden ana babaların kendileri de, ileride onlar tarafından ihmal edilebilir. Yehova daima kavmini dinlemeye istekli oldu. O, Kendisine duayla alçakgönüllü şekilde yaklaşanları dinler.—Mezmur 91:15; Yeremya 29:12; Luka 11:9-13.

12. Ana babaların göstereceği hangi nitelikler çocukların onlara yaklaşmasını kolaylaştırabilir?

 ¹² Ayrıca, Tanrı’nın kişiliğinin bazı yönlerinin kavminin Kendisine serbestçe yaklaşmasını nasıl kolaylaştırdığını da düşünün. Örneğin eski İsrail Kralı Davud, Batşeba ile bir zina ilişkisine girerek ağır bir günah işledi. Davud kusurlu bir insan olarak yaşamında başka ciddi günahlar da işledi. Fakat o, Yehova’ya yaklaşıp af dilemeyi ve tedibini istemeyi hiçbir zaman ihmal etmedi. Kuşkusuz Tanrı’nın sevgi dolu inayeti ve merhameti, Davud’un O’na yaklaşmasını kolaylaştırdı. (Mezmur 103:8) Ana babalar çocukları yanlış davrandığı zaman bile, acıma ve merhamet gibi Tanrısal nitelikler göstererek, iletişim yollarını açık tutmayı sağlayabilirler.—Mezmur 103:13; Malaki 3:17.

Makul Olun

13. Makul olmak neyi içerir?

¹³ Ana babalar çocuklarını dinlerken, makul olmalı ve “yukarıdan olan hikmet”i yansıtmalıdır. (Yakub 3:17) Resul Pavlus, ‘makullüğünüz bütün insanlar tarafından bilinsin’ diye yazdı. (Filipililer 4:5) Makul olmak ne anlama gelir? “Makul” olarak çevrilen Yunanca sözcüğün bir tanımı, “kanunun lafzı üzerinde diretmemek”tir. Ana babalar değişmez ahlaksal ve ruhi standartları korurken aynı zamanda nasıl makul olabilirler?

14. Yehova, Lût’a davranış tarzında nasıl makullük gösterdi?

¹⁴ Yehova, makullük konusunda mükemmel bir örnektir. (Mezmur 10:17) O, Lût ve ailesine yıkıma mahkûm edilen Sodom kentini terk etmelerini söylediğinde, Lût “yavaş davrandı.” Daha sonra Yehova’nın meleği ona dağlık bölgeye kaçmasını söylediğinde, Lût şöyle dedi: “Dağa kaçamam. . . . . İşte, şimdi bu şehir [Tsoar], oraya kaçmak için yakındır, ve o küçüktür. Şimdi oraya kaçayım (o küçük değil mi?)” Yehova buna ne tepki gösterdi? Şunları söyledi: “İşte, hakkında söylediğin şehri altüst etmemek üzre bu şey için de ricanı kabul ettim.” (Tekvin 19:16-21, 30) Yehova, Lût’un ricasını kabul etmeye hazırdı. Evet, ana babaların, Yehova Tanrı’nın, Sözü olan Mukaddes Kitapta belirttiği standartlara bağlı kalmaları gerekir. Yine de, Mukaddes Kitap ilkeleri tehlikede olmadığı sürece, çocukların istekleri hesaba katılabilir.

15, 16. Ana babalar İşaya 28:24, 25’teki örneklemeden hangi dersi alabilirler?

¹⁵ Makul olmak, öğüdü kabul etmeye hazır olmaları için, çocukların yüreğini hazırlamayı içerir. İşaya verdiği bir örneklemede Yehova’yı bir çiftçiye benzetti ve şunları söyledi: “Çiftçi eksin diye daima çift sürer mi? daima toprağını açıp tırmık geçirir mi? Onun yüzünü düzeltince çörek otunu dağıtmaz, ve kimyonu saçmaz mı? ve buğdayı sıralara, ve arpayı ayrılan yerine, ve çavdarı onun kenarına koymaz mı?”—İşaya 28:24, 25.

¹⁶ Yehova, tohum ‘ekmek için çift sürer’ ve “toprağını açıp tırmık geçirir.” Dolayısıyla O, kavmini terbiye etmeden önce onların yüreğini hazırlar. Ana babalar çocuklarının davranışlarını düzeltirken, onların yüreklerini nasıl ‘sürebilirler’? Bir baba dört yaşındaki oğlunun yanlış davranışını düzeltirken Yehova’yı örnek aldı. Oğlu bir komşu çocuğuna vurduğunda, baba onun mazeretini sabırla dinledi. Sonra, mecazi anlamda oğlunun yüreğini ‘sürmek’ için, zorba birinden çok eziyet çekmiş küçük bir çocukla ilgili bir hikâye anlattı. Çocuk hikâyeyi dinledikten sonra, etkilenerek o zorbanın cezalandırılması gerektiğini söyledi. Bu tarz ‘sürme’ çocuğun yüreğini hazırladı ve komşunun oğluna vurmanın zorbalık ve yanlış bir davranış olduğunu anlamasını kolaylaştırdı.—II. Samuel 12:1-14.

17. Ana babaların vereceği terbiye hakkında İşaya 28:26-29’da nasıl bir ders var?

¹⁷ İşaya devamen Yehova’nın terbiye etme şeklini, başka bir çiftçilik işlemi olan harman dövmeye benzetti. Çiftçi tahılın kabuğunun sertliğine göre farklı dövme araçları kullanır. Yumuşak çörekotu için değnek, kimyon için çubuk, fakat daha sert kabuklu tahıllar için döven veya at arabası tekerleği kullanır. Yine de, çiftçi daha sert yapılı olan taneleri  ezilme noktasına kadar çiğnemez. Benzer şekilde, Yehova, kavmini hoş olmayan şeylerden arındırmak istediğinde, davranışını mevcut ihtiyaç ve koşullara göre ayarlar. O asla keyfi, ezici veya zalim davranan biri değildir. (İşaya 28:26-29) Bazı çocuklar için sırf bir bakış bile yeterlidir ve başka şey gerekmez. Bazılarının ise sürekli hatırlatmalara ihtiyacı vardır ve bazılarının da daha etkili şekilde ikna edilmesi gerekir. Makul ana babalar, verdikleri terbiyeyi çocuğun bireysel ihtiyaçlarına göre ayarlar.

Aile Müzakerelerini Zevkli Hale Getirin

18. Ana babalar düzenli bir aile tetkiki için nasıl zaman ayırabilirler?

¹⁸ Düzenli bir aile tetkiki ve her gün Kutsal Yazılarla ilgili müzakereler yapmak, çocuklarınızı eğitmenin en iyi yolları arasındadır. Bir aile tetkikinin etkili olması için düzenli yapılması gerekir. Eğer rastlantıya bırakılır ya da akla geldiği anda yapılmaya kalkışılırsa, herhalde seyrek aralıklarla olacaktır. Bu nedenle ana babaların tetkik için ‘vakti satın almaları’ gerekir. (Efesoslular 5:15-17) Tetkikin yapılacağı belirli zamanı saptamak ve bunun herkes için uygun olmasını sağlamak zor olabilir. Bir aile reisi, çocuklar büyüdükçe, onların farklı programları yüzünden tüm aileyi bir araya getirmenin zorlaştığını fark etti. Bununla birlikte, ibadet akşamlarında tüm aile daima bir aradaydı. Bu nedenle baba aile tetkikinin bu akşamların birinde yapılmasını düzenledi. Bu düzenleme etkili oldu. Onun üç çocuğu da şimdi Yehova’nın vaftiz edilmiş hizmetçileridir.

19. Ana babalar aile tetkikini idare ederken Yehova’yı nasıl örnek alabilirler?

¹⁹ Fakat, Kutsal Yazılara dayanan bir malzemeyi yalnızca tetkik sırasında ele almak yeterli değildir. Yehova, yurtlarına geri dönen İsrailoğullarına kâhinler aracılığıyla öğretti; onlar Kanunu “açıkça okudular; ve manasını verdiler, ve okuduklarını onlara anlattılar.” (Nehemya 8:8) Yedi çocuğunun hepsinin de Yehova’yı daima sevmelerine başarıyla yardım eden bir baba, aile tetkikinden önce odasına çekilir, malzemeyi her çocuğun ihtiyacına uyarlamak için hazırlık yapardı. O, aile tetkikini çocukları için zevkli hale getirdi. Yetişkin oğullarından biri şunları anlatıyor: “Aile tetkikimiz daima  zevkli bir olay olmuştur. Bahçede top oynarken, aile tetkiki için çağrıldığımızda hemen topu bırakır, tetkike koşardık. Tetkik akşamı haftanın en zevkli akşamlarından biriydi.”

20. Çocukları yetiştirirken karşılaşılabilecek hangi sorun ele alınmalıdır?

²⁰ Mezmur yazarı şöyle dedi: “İşte, çocuklar RABDEN mirastır; rahmin semeresi mükâfattır.” (Mezmur 127:3) Çocuklarımızı eğitmek zaman ve çaba gerektirir, ancak bunu doğru şekilde yapmak çocuklarımız için sonsuz yaşam anlamına gelebilir. Bu ne şahane bir ödül olur! O halde, çocuklarımızı eğitirken Yehova’yı örnek almaya çok gayret edelim. Ana babalara çocuklarını “Rabbin terbiye ve nasihatile yetiştir”me sorumluluğu emanet edilmekle birlikte, başarı için yine de garanti yoktur. (Efesoslular 6:4) Çok özenle yetiştirilmiş bir çocuk bile asi olabilir ve Yehova’ya hizmet etmeyi bırakabilir. Böyle bir durumda ne yapılmalı? Bu, sonraki makalede ele alınacak.

[Dipnot]

Cevabınız Nedir?

• Ana babalar, Yehova’nın, Tesniye 32:11, 12’de tasvir edilen sevgisini nasıl örnek alabilirler?

• Yehova’nın İsrailoğullarıyla iletişim kurma tarzından ne öğrendiniz?

• Yehova’nın, Lût’un ricasına kulak vermesi bize ne öğretiyor?

• Çocukların yanlışlarını düzeltmek konusunda, İşaya 28:24-29’dan hangi dersleri öğrendiniz?

[Sorular]

[Sayfa 8, 9’daki resim]

Musa Yehova’nın kavmini eğitme tarzını kartalın yavrularını eğitmesine benzetti

[Sayfa 10’daki resimler]

Ana babalar çocukları için zaman ayırmalıdırlar

[Sayfa 12’deki resim]

“Tetkik akşamı haftanın en zevkli akşamlarından biriydi”