Büyük Öğretmeni Örnek Alalım

“Siz gidip bütün milletleri şakirt [öğrenci] edin, . . . . size emrettiğim her şeyi tutmalarını onlara öğretin.”—MATTA 28:19, 20.

1, 2. (a) Hepimiz ne bakımdan birer öğretmeniz? (b) İsa’nın gerçek takipçileri öğretme konusunda hangi eşsiz sorumluluğu taşımaktadır?

SİZ öğretmen misiniz? Bir bakıma hepimiz birer öğretmeniz. Kaybolan birine yol gösterdiğimizde, iş arkadaşımıza bir görevi nasıl yapacağını anlattığımızda veya bir çocuğa ayakkabı bağlamayı gösterdiğimizde öğretmenlik yapmış oluyoruz. Başkalarına bu şekilde yardımcı olmak insana bir ölçüde doyum vermez mi?

² İsa’nın gerçek takipçileri öğretme konusunda eşsiz bir sorumluluk taşımaktadır. Görevimiz ‘insanlara öğretmek ve onları öğrenci yapmaktır.’ (Matta 28:19, 20) Ayrıca, cemaatte de öğretme fırsatına sahibiz. Cemaatin gelişmesi için, yeterlik sahibi erkekler “çoban ve muallim”, yani öğretmen olarak tayin edilirler. (Efesoslular 4:11-13) İsa’nın takipçilerinin günlük işlerinde, olgun kadınlar genç kadınlara ‘iyi olanı öğretmelidirler.’ (Titus 2:3-5, Yeni Çeviri) Hepimiz iman kardeşlerimizi yüreklendirmeye teşvik ediliyoruz; Mukaddes Kitabı başkalarının imanda gelişmesine yardım etmek üzere kullanarak bu tembihe kulak verdiğimizi gösterebiliriz. (I. Selânikliler 5:11) İnsanlara Tanrı’nın Sözünü öğretmek ve kalıcı yarar sağlayan ruhi değerleri onlarla paylaşmak ne büyük bir onur!

3. Öğretmen olarak nasıl daha etkili olabiliriz?

³ Öyleyse, öğretmen olarak nasıl daha etkili olabiliriz? Öncelikle, Büyük Öğretmen İsa’yı örnek alarak. Belki bazıları, ‘İsa’yı nasıl örnek alabiliriz? O kusursuz biriydi’ diyebilir. Doğru, biz kusursuz bir öğretmen olamayız. Ama yine de, yeteneklerimiz ne olursa olsun, İsa’nın öğrettiği tarzda öğretebilmek üzere elimizden geleni yapabiliriz. Şimdi onun öğretim yöntemlerinden dördünü nasıl kullanabileceğimizi ele alalım: Sadelik, etkili sorular, akıl yürütme ve uygun örneklemeler.

Sadelik

4, 5. (a) Sadelik neden Mukaddes Kitap hakikatinin önemli bir özelliğidir? (b) Basit bir şekilde öğretebilmek için, neden sözcükleri seçerek kullanmalıyız?

⁴ Tanrı’nın Sözündeki temel doğrular karmaşık değildir. İsa duasında “ey Baba, . . . . sana şükrederim ki, sen bu şeyleri hikmetlilerden ve akıllılardan gizledin, ve onları küçük çocuklara açtın” demişti. (Matta 11:25) Yehova amaçlarını samimi ve alçakgönüllü kimselere açıkladı. (I. Korintoslular 1:26-28) Bu nedenle, sadelik Mukaddes Kitap hakikatinin çok önemli bir özelliğidir.

⁵ Biriyle Mukaddes Kitabı incelerken ya da ilgi gösterenleri tekrar ziyaret ederken, onlara nasıl sade ve basit şekilde öğretebilirsiniz? Bu konuda, Büyük Öğretmenden ne öğrendik? O, çoğu “okumamış, avamdan” olan dinleyicilerinin anlayabileceği sade bir dil kullanmıştı. (Resullerin İşleri 4:13) Öyleyse, basit bir şekilde öğretebilmek için birinci şart sözcükleri seçerek kullanmaktır.  Tanrı’nın Sözündeki hakikati inandırıcı kılmak çabasıyla ağdalı sözler kullanmamız gerekmiyor. Bu tarz sözler özellikle fazla eğitim görmemiş kişilerin gözünü korkutabilir. (I. Korintoslular 2:1, 2) İsa’nın örneği, dikkatle seçilen basit sözcüklerin hakikati çok etkili bir şekilde iletebildiğini gösteriyor.

6. Mukaddes Kitabı tetkik eden kişiyi bilgiye boğmaktan nasıl kaçınabiliriz?

⁶ Basit bir şekilde öğretebilmek için, Mukaddes Kitabı inceleyen kişiyi bilgiye boğmaktan da kaçınmalıyız. İsa öğrencilerinin yeteneklerinin sınırlı olduğunun farkındaydı. (Yuhanna 16:12) Biz de bunun farkında olmalıyız. Örneğin, biriyle Sonsuz Yaşama Götüren Bilgi kitabını incelerken, ona her ayrıntıyı açıklamamız gerekmez. * Belirli miktarda malzemeyi incelemek şartmış gibi paragrafları aceleyle geçmemiz de gerekmez. Böyle yapmaktansa, akıllıca davranış, incelemenin hızını öğrencinin yeteneğine ve gereksinimlerine göre ayarlamaktır. Hedefimiz onun Mesih’in öğrencisi ve Yehova’ya tapınan biri olmasına yardım etmektir. İlgi gösteren kişinin öğretilenleri tam anlamıyla kavraması için ne kadar zaman gerekliyse bu zamanı ona vermeliyiz. Böylece, hakikat yüreğini etkileyip onu harekete geçirebilir.—Romalılar 12:2.

7. Hangi öneriler cemaatte konuşma yaparken basit şekilde öğretmemize yardımcı olabilir?

⁷ Cemaatte konuşma yaptığımızda ve özellikle dinleyiciler arasında yeniler bulunduğunda, söylediklerimizin kolay ‘anlaşılmasını’ nasıl sağlayabiliriz? (I. Korintoslular 14:9, YÇ) Bunu sağlayabilecek üç öneriyi ele alalım. Birincisi, kullanmak zorunda olduğumuz bilinmeyen terimleri açıklamalıyız. Tanrı’nın Sözünden bilgi edinirken özel bir söz dağarcığına sahip olduk. ‘Sadık ve basiretli köle’, “başka koyunlar”, ‘Büyük Babil’ gibi terimler kullanıyorsak, bunların anlamını basit cümleciklerle açıklamamız gerekebilir. İkincisi, sözü gereksiz yere uzatmaktan kaçınmalıyız. Çok fazla sözcük kullanır ve bunları karmaşık şekilde ifade edersek dinleyiciler sıkılabilir. Netlik, gereksiz söz ve cümlecikleri kesip atmakla olur. Üçüncüsü, çok fazla malzeme kullanmaya çalışmamalıyız. Yaptığımız araştırmalar sonucu birçok ilginç ayrıntı öğrenmiş olabiliriz. Fakat en iyisi, malzemeyi birkaç ana nokta üzerinde toplayıp sadece bu noktaları destekleyen ve bize ayrılan vakitte rahatça geliştirebileceğimiz bilgiyi kullanmaktır.

Etkili Sorular

8, 9. Nasıl, ev sahibinin ilgisini çekecek bir soru sorabiliriz? Örnekler verin.

⁸ İsa’nın, öğrencilerinin zihinlerinden geçenleri dile getirmelerini sağlayan, onları düşünme yetilerini kullanmaya ve geliştirmeye yönelten sorular sormakta da usta olduğunu unutmayın. O sorduğu sorularla onların yüreğini etkiliyordu. (Matta 16:13, 15; Yuhanna 11:26) Acaba İsa gibi biz de nasıl etkili sorular sorabiliriz?

⁹ Evden eve vaaz ederken karşılaştığımız kişilere, onların ilgilerini çeken ve Tanrı’nın Gökteki Krallığı hakkında konuşmamıza zemin hazırlayan sorular sorabiliriz. Nasıl, ev sahibinin ilgisini çekecek bir soru sorabiliriz?  Dikkatli olalım. Bir eve yaklaşırken çevreye bakalım. Etrafta o evde çocukların bulunduğunu gösteren oyuncaklar var mı? Varsa, şöyle sorabiliriz: ‘Çocuklarınız büyüdüğünde, dünyanın ne durumda olacağını hiç merak ettiniz mi?’ (Mezmur 37:10, 11) Kapıda birkaç kilit ya da elektronik güvenlik sistemi mi var? O zaman, şöyle sorabiliriz: ‘Sizce, evimizde ve sokakta kendimizi güvenlikte hissedebileceğimiz bir zaman gelecek mi?’ (Mika 4:3, 4) Kapıda bir tekerlekli sandalye için bir rampa mı var? O zaman şöyle sorabiliriz: ‘Herkesin sağlıklı yaşayacağı bir zaman olacak mı?’ (İşaya 33:24) Ayrıca Aralık 1994 Tanrısal Hizmet Programı Eki’nde birçok öneri bulunabilir.

10. Mukaddes Kitabı incelediğimiz kişinin düşünce ve duygularını ‘açığa çıkarmak için’ ne tür sorular sorabiliriz, ama neyi unutmamalıyız?

¹⁰ Birileriyle Mukaddes Kitabı incelerken, nasıl etkili sorular sorabiliriz? Biz İsa gibi yürekleri okuyamayız. Ama sağgörülü davranarak, nazik ve anlayışlı şekilde sorduğumuz sorularla, karşımızdakinin düşünce ve duygularını ‘açığa çıkarabiliriz.’ (Süleymanın Meselleri 20:5, YÇ) Örneğin, Bilgi kitabında “Tanrı’ya Bağlı Bir Yaşam Neden Mutluluk Getirir” bölümünü incelediğimizi varsayalım. Bu bölümde Tanrı’nın, dürüst olmayan işler, zina ve diğer konular hakkındaki görüşü ele alınıyor. Kendisiyle inceleme yaptığımız kimse kitaptaki sorulara doğru yanıt verebilir, ama acaba öğrendiklerini kabul ediyor mu? Ona şöyle sorabiliriz: ‘Yehova’nın bu konulardaki görüşü sana makul görünüyor mu?’ ‘Mukaddes Kitabın bu ilkelerini yaşamında nasıl uygulayabilirsin?’ Bununla birlikte, karşımızdakinin onurunu gözetmemiz gerektiğini de unutmayalım. Onu utandıracak ya da aşağılayacak sorular sormak istemiyoruz.—Süleymanın Meselleri 12:18.

11. Umumi konuşma yapanlar nasıl etkili sorular sorabilirler?

¹¹ Umumi konuşma yapanlar da etkili sorular sorabilirler. Cevap beklenmeyen sorular, dinleyicilerin düşünüp akıl yürütmesine yardımcı olabilir. İsa zaman zaman böyle sorular sordu. (Matta 11:7-9) Konuşmacı, bunlara ek olarak, giriş sözlerini söyledikten sonra, incelenecek konunun ana hatlarını çizen sorular da sorabilir. Şöyle diyebilir: ‘Bugün şu soruların yanıtlarını inceleyeceğiz . . . ” Sonra, konuşmasını bitirirken, ana noktaları tekrarlamak üzere bu sorulara değinebilir.

12. İsa’nın takipçisi ihtiyarların, iman kardeşlerinin Tanrı’nın Sözünden teselli bulmasına yardım amacıyla nasıl etkili sorular sorabileceklerini gösteren bir örnek verin.

¹² İsa’nın takipçisi ihtiyarlar, çobanlık işinde ‘yüreği kırık olanların’ Tanrı’nın Sözünden teselli bulmasına yardım edecek sorular sorabilirler. (I. Selânikliler 5:14) Örneğin, bir ihtiyar kederli birine yardımcı olmak için Mezmur 34:18’e dikkat çekebilir. Orada şunlar yazıyor: “RAB yüreği kırık olanlara yakındır, ve ruhu ezilmiş olanları kurtarır.” Cesaretsizliğe düşen kişinin bu sözlerden kendisine pay çıkardığından emin olabilmek için ona şunları sorabilir: ‘Yehova kimlere yakındır? Sen de bazen ‘yüreğinin kırık’ ve ‘ruhunun ezilmiş’ olduğunu hissediyor musun? Mukaddes Kitabın dediği gibi, Yehova böyle kimselere yakın olduğuna göre, sana da yakın değil mi?’ Bu güven verici sözler o kişinin moralini yükseltebilir.—İşaya 57:15.

 Akıl Yürütme

13, 14. (a) Görmediği bir Tanrı’ya inanmadığını söyleyen birini nasıl ikna etmeye çalışabiliriz? (b) Herkesin ikna olmasını neden beklememeliyiz?

¹³ Tarla hizmetimizde sağlam, ikna edici şekilde akıl yürüterek yürekleri etkilemek istiyoruz. (Resullerin İşleri 19:8; 28:23, 24) Acaba bu, insanları Tanrı’nın Sözündeki hakikat konusunda ikna edebilmek için karmaşık bir mantık kullanmayı öğrenmemiz gerektiği anlamına mı gelir? Kesinlikle hayır. Sağlam mantığın karmaşık olması gerekmez. Basit şekilde sunulan mantıksal kanıtlar genelde büyük bir etki yapar. Bir örnek ele alalım.

¹⁴ Biri görmediği Tanrı’ya inanmadığını söylüyorsa, ona ne diyebiliriz? Onu, neden-sonuç ilkesiyle ikna etmeye çalışabiliriz. Bir sonuç gördüğümüzde, bunun bir nedeni olması gerektiğini kabul ediyoruz. Şöyle diyebiliriz: ‘Issız bir yerde içi yiyecekle dolu güzel bir eve rastlarsak (sonuç), bu evi yapan ve dolaplarını yiyecekle dolduran birinin olduğunu (neden) hemen kabul ederiz. Aynı şekilde, doğada açıkça belli olan tasarımı ve yeryüzünün ‘dolaplarını’ dolduran yiyecekleri (sonuç) gördüğümüzde de bunu yapan birinin olduğunu (neden) kabul etmemiz mantıksal değil midir?’ Mukaddes Kitap bu gerçeği basit bir dille belirtiyor: “Her ev bir adam tarafından yapılır; fakat her şeyi yapan Allahtır.” (İbraniler 3:4) Bununla birlikte, ne kadar sağlam akıl yürütürsek yürütelim, herkes ikna olmayacaktır. Mukaddes Kitap sadece ‘doğru tutuma sahip olanların’ iman edeceğini bize hatırlatıyor.—Resullerin İşleri 13:48; II. Selânikliler 3:2.

15. Yehova’nın niteliklerini ve davranışlarını vurgulamak üzere nasıl akıl yürütebiliriz; hangi iki örnek bu şekilde akıl yürütebileceğimizi gösterir?

¹⁵ Tarla hizmetinde veya cemaatte öğretirken, Yehova’nın niteliklerini ve davranış tarzını vurgulamak üzere akıl yürütebiliriz. İsa’nın bazen yaptığı gibi ‘ne kadar çok’ ya da ‘daha çok’ diyerek akıl yürütmek özellikle etkilidir. (Luka 11:13; 12:24) Karşıtlaştırmaya dayanan bu tür akıl yürütme derin bir etki yapabilir. Cehennem ateşi öğretisinin akla uygun olmadığını ortaya koymak üzere şunu diyebiliriz: ‘Sevgi dolu hiçbir baba çocuğunun elini ateşe sokarak onu cezalandırmaz. Cehennem ateşi fikri sevgi dolu gökteki Babamıza ne kadar iğrenç geliyor olmalı!’ (Yeremya 7:31) Yehova’nın, hizmetçilerine birey olarak ilgi gösterdiğini anlatmak üzere şöyle diyebiliriz: ‘Yehova milyarlarca yıldızı isimleriyle tanıyabiliyorsa, Kendisini seven ve Oğlunun değerli kanıyla satın aldığı insanlara ne kadar daha çok ilgi duyuyor olmalı! (İşaya 40:26; Resullerin İşleri 20:28) Bu tarz ikna edici bir akıl yürütme insanların yüreklerine erişmemize yardımcı olabilir.

Uygun Örneklemeler

16. Örneklemeler öğretim için neden çok değerlidir?

¹⁶ Etkili örneklemeler öğretimimizi çok daha iştah açıcı kılan birer baharat gibidir. Örneklemeler öğretim için neden çok değerlidir? Bir eğitmen şunları söyledi: “Soyut şeyleri düşünebilmek başarılması en zor şeylerden biridir.” Örneklemeler zihnimizde anlamlı resimler yaratarak yeni fikirleri daha iyi kavramamıza yardım eder. İsa örneklemeleriyle dikkat çeken biriydi. (Markos 4:33, 34) Şimdi bizim bu öğretim yöntemini nasıl kullanabileceğimizi ele alalım.

17. Hangi dört etken bir örneklemeyi etkili kılar?

¹⁷ Bir örneklemeyi neler etkili kılar? Birincisi, örneklememiz dinleyicilerimize uygun olmalı; bu nedenle onların hemen zihinlerinde canlandırabilecekleri durumları kullanmalıyız. İsa’nın birçok kez dinleyicilerinin günlük yaşamından aldığı örnekler kullandığını unutmayalım. İkincisi, bir örnekleme belirttiğimiz noktaya makul ölçüde uymalıdır. Pek uymuyorsa, dinleyicilerin dikkatini dağıtmaktan başka işe yaramayabilir. Üçüncüsü, örneklemede gereksiz ayrıntılar  bulunmamalıdır. İsa’nın gereken ayrıntıları verdiğini, gereksizleri atladığını unutmayın. Dördüncüsü, bir örnek kullandığımızda, belirtmek istediğimiz noktanın anlaşılmasını kolaylaştırdığından emin olmalıyız. Aksi halde, bazı kişiler belirtmek istediğimiz noktayı anlamayabilir.

18. Uygun örnekler nasıl bulabiliriz?

¹⁸ Uygun örnekler nasıl bulabiliriz? Uzun ve karmaşık öyküler bulmamız gerekmez. Kısa örnekler de çok etkili olabilir. Sadece incelenen nokta hakkında örnekler bulmaya çalışmalıyız. Örneğin, Tanrı’nın bağışlayıcılığı konusunu incelediğimizi ve Resullerin İşleri 3:19’daki noktayı, yani Yehova’nın ‘günahlarımızı sildiğini’ örneklemek istediğimizi varsayalım. Bu canlı bir mecazdır; bu noktayı belirtmek üzere hangi somut örneği kullanabiliriz? Bir silgiyi mi? Bir süngeri mi? Şöyle diyebiliriz: ‘Yehova günahlarımızı bağışladığında, sanki bir sünger (ya da silgi) alıp onları siler.’ Böyle basit bir örneği anlamamak herhalde olanaksızdır.

19, 20. (a) İyi örnekleri nereden bulabiliriz? (b) Yayınlarımızda bulunan etkili örneklemelerden bazıları nelerdir? (Çerçeveye bakın.)

¹⁹ Gerçek yaşamdan alınanlar da dahil, uygun örnekleri nereden bulabiliriz? Kendi yaşamımızdan ya da iman kardeşlerimizin geldiği farklı ortamlardan ve farklı deneyimlerinden örnekler verebiliriz. Birçok başka kaynaktan da örnekler seçebiliriz; örneğin, canlı ve cansız varlıklardan, ev eşyalarından ya da toplumumuzda iyi bilinen güncel olaylardan. İyi örnekler bulmanın anahtarı, çevremizde her gün olup bitenlere dikkatle ‘bakmaktır.’ (Resullerin İşleri 17:22, 23) Bir başvuru kitabı halka yönelik konuşmalar hakkında şu açıklamayı yapıyor: “İnsan yaşamını ve çeşitli uğraşları gözlemleyen, her tür insanla konuşan, her şeyi dikkatle inceleyip onları anlayana dek sorular soran bir konuşmacı, gerektiğinde örnek olarak kullanabileceği birçok malzeme toplar.”

²⁰ Etkili örnekler bulmak için zengin bir kaynak daha vardır: Gözcü Kulesi ve Uyan! dergileri ile Yehova’nın Şahitlerinin diğer yayınları. Bu yayınlardaki örneklemelerden çok şeyler öğrenebiliriz. Örneğin, Bilgi kitabının 17. bölümünün 11. paragrafındaki örneklemeyi ele alalım. Verilen örnekte, cemaat içindeki farklı kişilikler yolda yanınızda giden çeşitli araçlara benzetiliyor. Acaba bu örneklemeyi etkili kılan nedir? Her gün görülen bir duruma dayanıyor, belirtilen noktaya çok iyi uyuyor ve net uygulanıyor. Öğretirken, yayınlarımızdaki örnekleri kullanabilir, belki onları Mukaddes Kitabı incelediğimiz kişinin ihtiyacına uyarlayabilir ya da bir konuşmamızda kullanmak üzere biraz değiştirebiliriz.

21. Tanrı’nın Sözünün etkili bir öğretmeni olmanın ödülleri nelerdir?

²¹ Etkili bir öğretmen olmanın ödülleri büyüktür. Öğretirken bildiklerimizi başkalarıyla paylaşıyoruz; onlara yardım etmek için kendimizden veriyoruz. Mukaddes Kitabın “vermek almaktan daha mutludur” sözlerindeki gibi, bunu yapmak bizi mutlu ediyor. (Resullerin İşleri 20:35) Tanrı’nın Sözünü öğretenler için bu mutluluk, gerçek ve kalıcı değeri olan bir bilgiyi –Yehova hakkındaki hakikati– aktardığımızı bilmekten doğan sevince dayanır. Ayrıca, Büyük Öğretmen İsa Mesih’i örnek aldığımızı bilmek de bize doyum veriyor.

[Dipnot]

Anımsıyor musunuz?

• Biriyle Mukaddes Kitabı incelerken ya da cemaatte bir konuşma yaparken basit şekilde nasıl öğretebiliriz?

• Evden eve vaaz ederken nasıl etkili sorular sorabiliriz?

• Yehova’nın niteliklerini ve davranış tarzını vurgulamak üzere nasıl akıl yürütebiliriz?

• Uygun örnekleri nereden bulabiliriz?

[Sorular]

 [Sayfa 23’teki çerçeve/resim]

Şu Örneklemeleri Hatırlıyor musunuz?

Aşağıda etkili birkaç örnekleme yer almaktadır. Neden belirtilen yayınlara bakıp, bu örneklemelerin ele alınan noktayı vurgulamaya nasıl yardım ettiğini görmeyesiniz?

• Tıpkı trapezciler ve buz pateni yapan çiftler gibi kişinin iyi bir evlilik yapması büyük ölçüde iyi bir eşe bağlıdır.—Gözcü Kulesi, 15 Mayıs 2001, sayfa 16.

• Duygularınızı ifade etmek elinizdeki topu atmak gibidir. Kolaylıkla yakalanabilmesi için topu usulca atabilir ya da karşınızdakine zarar verebilecek bir hızla fırlatabilirsiniz.—Uyan!, Ocak 2001, sayfa 10.

• Sevgi göstermeyi öğrenmek yeni bir dil öğrenmeye benzer.—Kule, 15 Şubat 1999, sayfa 18, 22-23.

• Miras alınan günah bir bilgisayar dosyasının virüs yüzünden bozulmasına benzetilebilir.—Sizinle İlgilenen Bir Yaratıcı Var mı?, sayfa 156.

• Yem, avcıların amacına nasıl hizmet ederse, ruhçuluk da aynı şekilde cinlerin amacına hizmet eder. Avı kendine çeker.—Sonsuz Yaşama Götüren Bilgi, sayfa 111.

• İsa, Âdem’in soyundan gelenlere kurtuluş sağlayan biri olarak, bir şirketin (dürüst olmayan yöneticisinin neden olduğu) borçlarını ödeyip fabrikanın tekrar açılmasını sağlayan ve böylece fabrika işçilerine yararlı olan zengin ve yardımsever birine benzetilebilir.—Kule, 1 Ocak 1992, sayfa 25.

• Sanatseverlerin kötü şekilde zarar görmüş bir eseri onarmak için büyük çaba sarf ettikleri gibi, Yehova da kusurluluğumuzun ötesine bakıp bizdeki iyi şeyleri görebilir ve sonunda bizi Âdem’in kaybettiği kusursuz duruma getirebilir.—Kule, 1 Kasım 1990, sayfa 31.

[Sayfa 20’deki resimler]

İsa’nın gerçek takipçileri Tanrı’nın Sözünü öğretirler

[Sayfa 21’deki resim]

İhtiyarlar, iman kardeşlerinin Tanrı’nın Sözünden teselli bulmasına yardımcı olacak sorular sorabilir