Hoşea Kitabı—Yehova’nın Merhametini Vurgular

İBRANİCE Kutsal Yazıların bir kısmı olan bu kitap, “Beerinin oğlu Hoşea” tarafından yazılmıştır. (Hoşea 1:1) Kitapta, yazarın aile hayatıyla Tanrı’nın İsrail’le olan ilişkisi arasında bir paralellik kurulur. (Hoşea 1-3 baplar) Kitap şekilci dini törenlerin Yehova tarafından kabul edilmediğini gösterir. (Hoşea 6:6) Aynı zamanda Tanrı’nın merhametine ve vefalı sevgisine dikkat çeker.—Hoşea 2:19; 11:1-4; 14:4.

Yazıldığı Zaman ve Yer. Hoşea, aynı dönemde yaşayan Yahuda Kralı Uzziya (MÖ 829-778) ve İsrail Kralı II. Yeroboam’ın (yaklaşık MÖ 844-804) hükümdarlıkları sırasında, dolayısıyla Yeroboam’ın hükümdarlığının sonu olan MÖ 804’ten önce peygamber olarak hizmet etmeye başladı. (Hoşea 1:1) Ayrıca Yahuda Kralı Hizkiya’nın MÖ 745 dolaylarında başlayan hükümdarlığı sırasında da hizmetine devam etti. Dolayısıyla Hoşea’nın hizmeti, II. Yeroboam ve Hizkiya’nın hükümdarlıklarının bir kısmını içerdiğinden muhtemelen 59 yıldan fazla sürdü. Her ne kadar Hoşea Samiriye’nin yıkımıyla ilgili bir peygamberlik kaydettiyse de (Hoşea 13:16), bu peygamberliğin yerine gelişini bildirmedi. Oysa kitabın yazımı Samiriye’nin düşüş tarihi olan MÖ 740’a kadar uzanıyor olsaydı peygamber muhtemelen bunu da kayda alırdı. Anlaşılan Hoşea kitabı Samiriye bölgesinde yazıldı ve MÖ 745 ile 740 arasındaki bir zamanda tamamlandı.

Ortam. Hoşea kitabı aslında kuzeydeki (egemen sıpt olduğundan Efraim de denen) on sıptlık İsrail krallığıyla ilgilidir (bu isimler kitapta birbirlerinin yerine kullanılabilir). Hoşea, Kral Yeroboam’ın hükümdarlığı sırasında peygamberliğe başladığında İsrail maddi yönden refah içindeydi. Fakat insanlar Tanrı bilgisini reddetmişlerdi. (Hoşea 4:6) Onların kan dökme, hırsızlık, fuhuş, zina, Baal’e ve buzağı heykellerine tapınmayı içeren kötü alışkanlıkları vardı. (Hoşea 2:8, 13; 4:2, 13, 14; 10:5) Kral Yeroboam öldükten sonra refah son buldu, huzursuzluk ve siyasi suikastlarla dikkati çeken korkunç koşullar meydana geldi. (II. Kırallar 14:29–15:30) Sadık Hoşea bu koşullarda peygamberlik etti. Sonuç olarak MÖ 740’ta Samiriye Asurlulara yenik düştü ve Asur on sıptlık krallığa son verdi.—II. Kırallar 17:6.

Hoşea’nın Karısı ve Çocukları. Hoşea, Yehova’nın emriyle kendisine “kötü bir kadın, ve zina çocukları” aldı. (Hoşea 1:2) Bu, peygamberin bir fahişeyle ya da evlilik dışı çocuklara sahip olan ahlaksız bir kadınla evlendiği anlamına gelmez. Kadının sonradan zina işleyeceğine ve peygamberle evlendikten sonra böyle çocuklara sahip olacağına işaret eder. Hoşea kendisine Yizreel adında “bir oğul” veren Gomer’le evlenir. (Hoşea 1:3, 4) Gomer daha sonra Lo-ruhama adı verilen bir kız ve sonra da Lo-ammi adı verilen bir oğul doğurur; peygamberin onların doğumlarıyla ilgisi olduğu konusunda herhangi bir şey söylenmediğine göre anlaşılan çocukların her ikisi de zina sonucunda dünyaya geldi. (Hoşea 1:6, 8, 9) Lo-ruhama “Merhamet Görmeyen”, Lo-ammi ise “Benim Kavmım Değil” anlamına gelir; bu isimler Yehova’nın dikbaşlı İsrailoğullarını onaylamadığını gösterir. Diğer yandan,“Yizreel” adındaki ilk doğan çocuğun adı “Yehova Tohum Ekecek” anlamına gelir ve geri dönüş ya da onarımla ilgili peygamberlikte yer alacak kişilere olumlu şekilde uygulanır.—Hoşea 2:21-23.

Görülen o ki bu çocukların doğumundan sonra Gomer sevgilileri için Hoşea’yı terk eder; fakat peygamberin ondan boşandığı söylenmiyor. Anlaşılan daha sonra Gomer sevgilileri tarafından yüzüstü bırakılır ve yoksullaşıp köle durumuna düşer; çünkü Hoşea 3:1-3, peygamberin onu sanki bir köle olarak satın alarak tekrar karısı yaptığına işaret ediyor. Peygamberin Gomer’le olan ilişkisi, hata yapan kavminin ruhi zinasından tövbe edip Kendisine dönmesini istekle kabul eden Yehova’nın İsrail’le ilişkisine benzetildi.—Hoşea 2:16, 19, 20; 3:1-5.

Bazı Mukaddes Kitap bilginleri Hoşea’nın evliliğini asla gerçekleşmemiş bir hayal, bir trans hali, bir rüya olarak gördü. Bununla beraber, peygamber bunun bir rüyet veya rüya olduğunu hiçbir  şekilde belirtmedi. Başkaları bu evliliğin bir mecaz ya da mesel olduğunu düşündü. Fakat Hoşea bunu anlatırken simgesel ya da mecazi terimler kullanmadı. Buna Hoşea ve Gomer’in gerçekten evlendiklerini ve Gomer’in peygambere geri döndüğünü anlatan bir kayıt olarak bakmak, bu olayların tarihsel açıdan ve gerçeklere dayanarak İsrail’e uygulanmasını daha ikna edici ve anlamlı kılar. Bu, Mukaddes Kitabın açık kaydını etkilemez ve Yehova’nın İsrail’le ilgili seçimi, milletin daha sonra ruhi zina işlemesi ve tövbe ederek Tanrı’ya geri dönmesiyle uyumludur.

Üslubu. Hoşea’nın özlü bir anlatımı vardır, hatta zaman zaman bir konudan diğerine birdenbire geçer. Hızlı bir düşünce değişikliği vardır. Kitapta tövbe için içten yalvarışların yanı sıra azar, uyarı ve teşvik şeklinde çok duygulu ve güçlü ifadeler yer alır. Ayrıca mükemmel bir mecazi anlatım içerir.—Hoşea 4:16; 5:13, 14; 6:3, 4; 7:4-8, 11, 12; 8:7; 9:10; 10:1, 7, 11-13; 11:3, 4; 13:3, 7, 8, 15; 14:5-7.

Kanonik (Kutsal Metinler Listesine Ait) Oluşu. Hoşea kitabı hem eski İbranice ve Septuagint metinlerinde hem de günümüz diline yapılmış yaygın Mukaddes Kitap çevirilerindeki küçük peygamberlik kitaplarından ilkidir. Hieronymus Yahudilerin kutsal kitaplarının bölümlerinden birinin bu On İki Peygamber Kitabı olduğunu belirtmişti. Hoşea kitabı da muhtemelen bu 12 sayısının içinde yer alır. MS ikinci yüzyılda yaşayan Meliton, Origenes ve diğerlerinin de yaptığı gibi, bu kitapları içeren bir katalog bıraktı.

Kutsal Yazıların Diğer Kitaplarıyla Uyumu. Bu kitap Mukaddes Kitabın herhangi bir yerinde ifade edilen tüm düşüncelerle uyumludur. (Örneğin Hoşea 6:1’i Tesniye 32:39 ile; Hoşea 13:6’yı Tesniye 8:11-14; 32:15, 18 ile karşılaştırın.) Hoşea kitabı, Yakub’un başından geçen olaylar (Hoşea 12:2-4, 12; Tekvin 25:26; 32:24-29; 29:18-28; 31:38-41), İsrailoğullarının Mısır’dan Çıkışı (Hoşea 2:15; 11:1; 12:13), Baal Peor ile ilgili sadakatsizliği (Hoşea 9:10; Sayılar 25) ve milletin, başına kendi aralarından bir kralın atanmasıyla ilgili ricası (Hoşea 13:10, 11; I. Samuel 8:4, 5, 19-22) gibi Kutsal Yazıların diğer kısımlarında kaydedilen olaylardan söz eder.

Yunanca Kutsal Yazılardaki Değinmeler. İsa Mesih “Ben kurban değil, merhamet isterim” sözlerini iki kez kullanarak Hoşea 6:6’dan alıntı yaptı. (Matta 9:13; 12:7) O Yeruşalim’e hükmü ilan ettiğinde Hoşea 10:8’e gönderme yaptı ve bu ifade Vahiy 6:16’da da kullanıldı. (Luka 23:30) Hem Pavlus hem de Petrus Hoşea 1:10 ve 2:23’ten alıntı yaptı. (Romalılar 9:25, 26; I. Petrus 2:10) Pavlus dirilmeden söz ederken “Ey ölüm, zaferin nerede? Ey ölüm senin dikenin nerede?” diye sorduğunda Hoşea 13:14’ten (Septuagint, LXX) alıntıda bulunmuştu.—I. Korintoslular 15:55; ayrıca Hoşea 14:2 ile İbraniler 13:15’i karşılaştırın.

Gerçekleşmiş Peygamberlikler. Hoşea 13:16’daki Samiriye’nin düşüşüyle ilgili peygamberlik sözleri yerine geldi. Hoşea’nın peygamberliği aynı zamanda İsrail’in milletler arasındaki sevgilileri tarafından terk edileceğini gösterdi. (Hoşea 8:7-10) Gerçekten de Samiriye yok edildiğinde ve MÖ 740’ta İsrailliler Asur’a esir düştüğünde onların hiçbir yardımı olmadı.—II. Kırallar 17:3-6.

Hoşea’nın peygamberliği Tanrı’nın Yahuda şehirlerinin üzerine ateş göndereceğini önceden bildirdi. (Hoşea 8:14) Kral Hizkiya’nın hükümdarlığının 14. yılında Asur Kralı Sanherib, “Yahudanın bütün duvarlı şehirlerine karşı çıktı, ve onları aldı.” (II. Kırallar 18:13) Bununla birlikte, Hoşea peygamberliğinde Yehova’nın Yahuda’yı koruyacağını da bildirdi. (Hoşea 1:7) Bu peygamberlik, Yehova meleği aracılığıyla 185.000 kişilik Asur ordusunu bir gecede yok ederek Sanherib’in Yeruşalim’e saldırma planını engellediğinde gerçekleşti. (II. Kırallar 19:34, 35) Fakat Yeruşalim ve Yahuda şehirleri MÖ 607’de Babil Kralı Nebukadnetsar tarafından yok edildiğinde çok daha feci bir “ateş” geldi.—II. Tarihler 36:19; Yeremya 34:6, 7.

Bununla birlikte, Hoşea kitabında bulunan ilham edilmiş geri dönüş ve onarım peygamberliğiyle uyumlu olarak Yahuda ve İsrail’den bir artakalan MÖ 537’de sürgünlük diyarı Babil’den çıkarılıp bir araya getirildi. (Hoşea 1:10, 11; 2:14-23; 3:5; 11:8-11; 13:14; 14:1-8; Ezra 3:1-3) Pavlus, Hoşea 1:10 ve 2:23’ü “merhamet kapları”na karşı ifade edilen Tanrı’nın inayetini vurgulamak üzere kullandı, ayrıca Petrus da bu ayetleri kullandı. Resullerin söz konusu ayetleri bu şekilde kullanmaları, bu peygamberliklerin Tanrı’nın ruhi bir artakalanı merhametle bir araya getirmesiyle de ilgisi olduğunu gösteriyor.—Romalılar 9:22-26; I. Petrus 2:10.

Hoşea kitabında Mesihle ilgili bir peygamberlik de görülür. Matta, Hoşea 11:1’deki (“oğlumu Mısırdan çağırdım”) sözlerini çocukluğunda Mısır’a ve sonra tekrar İsrail’e götürülen İsa’ya uyguladı.—Matta 2:14, 15.