İsa’nın Takipçileri Kıskanç Olmalı mı?

KISKANÇLIK İsa’nın takipçilerinin geliştirmesi gereken bir nitelik mi? İsa’nın takipçileri olarak ‘sevginin ardınca koşmaya’ teşvik ediliyor ve ‘sevginin kıskanç olmadığını’ söylüyoruz. (I. Korintoslular 13:4, YÇ; 14:1) Diğer yandan ‘Yehova’nın kıskanç bir Allah’ olduğunu ve bize “Allaha uyanlar olun” emri verildiğini de söylüyoruz. (Çıkış 34:14; Efesoslular 5:1) Bu neden çelişkili gibi görünüyor?

Bunun nedeni Mukaddes Kitapta “kıskançlık” olarak çevrilen İbranice ve Yunanca sözcüklerin çok farklı anlamlara gelmesidir. Bu sözcükler, kullanıldıkları yere bağlı olarak hem olumlu hem de olumsuz anlama gelebilir. Örneğin, “kıskançlık” olarak tercüme edilen İbranice sözcük “özel bağlılık konusunda ısrar, rekabete izin vermemek, gayret, şevk, –doğru ya da yanlış olan– kıskançlık, imrenmek” anlamlarına gelebilir. Bu sözcüğün karşılığı olan Yunanca sözcük de benzer anlamlar taşır. Bu sözcükler rakip olarak görülen ya da bir üstünlüğe sahip olduğuna inanılan birine karşı çarpık ve dengesiz bir duyguya işaret edebilir. (Süleymanın Meselleri 14:30) Fakat aynı zamanda sevilen birine zarar verilmesini engelleme isteği gibi Tanrı tarafından verilen olumlu bir niteliğe de işaret edebilir.—II. Korintoslular 11:2, YÇ.

En Mükemmel Örnek

Yehova uygun kıskançlık konusunda en mükemmel örnektir. O’nun güdüleri saf ve temizdir, kavmini ruhi ve ahlaksal yozlaşmadan koruma arzusuyla doludur. O eski kavminden mecazi anlamda Sion olarak söz ederek şöyle der: “Sionu büyük kıskançlıkla kıskanıyorum, ve onu büyük hiddetle kıskanmaktayım.” (Zekerya 8:2) Tıpkı çocuklarını kötülüklerden korumak üzere tetikte olan sevgi dolu bir baba gibi Yehova da hizmetçilerini fiziksel ve ruhi tehlikelerden korumak üzere tetiktedir.

Yehova kavmini korumak için Sözü olan Mukaddes Kitabı sağladı. Mukaddes Kitap hikmetli bir şekilde yürümeleri için onları cesaretlendirir ve böyle davranan kişilere dair birçok örnek anlatır. İşaya 48:17’de şöyle okuyoruz: “Faideli olanı sana öğreten, yürüyeceğin yolda seni güden, Allahın RAB benim.” Yehova’nın kıskançlığının O’nu, bize bakma ve bizimle ilgilenme arzusuyla davranmaya yönelttiğini bilmek ne kadar teselli edici! Eğer böyle olumlu yönde bir kıskançlık göstermeseydi, deneyimsiz olduğumuzdan başımıza her türlü kötülük gelebilirdi. Yehova’nın gösterdiği kıskançlık kesinlikle bencil değildir.

Öyleyse Tanrı’nın gösterdiği kıskançlık ile uygun olmayan kıskançlık arasındaki fark nedir? Bunu öğrenmek için Miryam ve Finehas’ın örneklerini ele alalım. Onları bu şekilde davranmaya iten güdünün ne olduğuna dikkat edin.

Miryam ve Finehas

Miryam Mısır’dan çıkışlarında İsrailoğullarına önderlik eden Musa ve Harun’un ablasıydı. İsrailoğulları çöldeyken Miryam erkek kardeşi Musa’yı kıskanmaya başladı. Mukaddes Kitap kaydı şöyle söylüyor: “Miryam ile Harun, aldığı Habeş kadından dolayı, Musa aleyhinde  söylediler. . . . . Ve dediler: RAB yalnız Musa vasıtası ile mi söyledi? bizim vasıtamızla da söylemedi mi?” Görünüşe göre Miryam Musa’ya karşı yapılan bu isyana önderlik etmişti ve bu nedenle Yehova Harun’u değil, Miryam’ı saygısız davranışı nedeniyle bir hafta cüzamla vurarak tedip etmişti.—Sayılar 12:1-15.

Miryam’ı Musa’ya karşı bu şekilde davranmaya yönelten şey neydi? Gerçek tapınma konusunda duyduğu kaygı ve İsrailli kardeşlerini kötülükten koruma arzusu mu? Herhalde değil. Öyle görünüyor ki Miryam yüreğinde daha fazla itibar ve yetki elde etmek gibi uygun olmayan bir arzunun gelişmesine izin vermişti. İsrail’de bir kadın peygamber olarak insanlardan, özellikle de kadınlardan büyük saygı görüyordu. İsraillilerin Kızıldeniz’deki mucizevi kurtuluşundan sonra müziğin çalınmasında ve ilahilerin söylenmesinde onlara önderlik etmişti. Fakat bir süre sonra Miryam sahip olduğu ünü rakip olarak gördüğü birine, Musa’nın karısına kaptırmak konusunda gereksiz bir endişeye kapılmış olabilir. Bencil bir kıskançlıkla harekete geçtiğinden, Yehova’nın onaylamış olduğu Musa’yla rekabete girdi.—Çıkış 15:1, 20, 21.

Diğer yandan Finehas farklı bir güdüyle davrandı. Vaat Edilen Diyara girmeden kısa bir süre önce İsrailoğulları Moab Ovasında konakladıklarında Moabi ve Midyani kadınlar pek çok İsrailli erkeği ahlaksızlık ve putperestlik konusunda ayarttılar. Bu nedenle İsrailli hâkimlere kampı temizlemek ve Yehova’nın büyük öfkesini durdurmak için, bu doğrultuda hareket eden tüm erkekleri öldürme talimatı verildi. Şimeon sıptından olan Zimri ahlaksız amaçlarla ve yüzsüzce, Midyani bir kadın olan Kozbi’yi “bütün İsrail oğulları cemaatinin gözü önünde” ordugâha getirdi. Fakat Finehas kararlı bir şekilde davrandı. Kıskançlık duygusuyla harekete geçerek, yani Yehova’ya sunulan tapınma konusunda gösterdiği gayretle ve ordugâhın ahlaksal temizliğini koruma arzusuyla, fuhuş yapan bu kişileri çadırlarında öldürdü. Finehas, Yehova’ya karşı ‘girişilen herhangi bir rekabete hoşgörü göstermediğinden’, The New English Bible’a göre “kıskançlık dolu öfkesi” nedeniyle övüldü. Finehas’ın hemen harekete geçmesi 24.000 İsraillinin başına gelen felaketin devam etmesini engelledi. Yehova da onu ve onun soyunu ebedi kâhinlik ahdiyle ödüllendirdi.—Sayılar 25:4-13.

Bu iki tür kıskançlık arasındaki fark nedir? Miryam bencil bir kıskançlık beslediğinden kardeşinin aleyhinde davrandı. Öte yandan Finehas, Tanrı adına kıskançlık göstererek adaleti yerine getirdi. Finehas gibi bizim de düşüncemizi açıkça ifade etme mecburiyeti hissettiğimiz ya da Yehova’nın ismini, O’na sunulan tapınmayı ve kavmini korumak için bazı şeyler yapmamız gereken zamanlar olur.

Yanlış Yönde Gösterilen Kıskançlık

Fakat yanlış yönde ya da yersiz kıskançlık beslemek mümkün mü? Evet, mümkün. İlk yüzyılda Yahudilerle ilgili genel durum böyleydi. Onlar Tanrı’nın verdiği Kanunu ve kendi geleneklerini kıskanç bir şekilde korudular. Kanunu korumak için çaba sarf ederken, ayrıntılarla dolu sayısız kural ve sınırlama koyarak insanlar üzerine ağır yükler yüklediler. (Matta 23:4) Tanrı’nın artık Musa Kanunu yerine,  onun temsil ettiği asıl kanunu koymuş olduğunu fark etmekte isteksiz ya da beceriksiz olduklarından, yanlış yöndeki kıskançlıkları onları İsa’nın takipçilerine karşı denetimsiz bir öfke göstermeye yöneltti. Bir zamanlar kendisi de Kanuna yanlış yönde kıskanç bir bağlılık göstermiş olan resul Pavlus, Kanunu savunan insanların ‘Allah için gayretleri olduğuna [kıskanç olduklarına] fakat bunun bilgiye göre olmadığına’ işaret etti.—Romalılar 10:2; Galatyalılar 1:14.

Hatta İsa’nın takipçisi olan pek çok Yahudi de Kanun için gösterilen bu aşırı gayretten sıyrılmakta zorlandılar. Üçüncü vaizlik turundan sonra Pavlus İsa’nın takipçilerinin cemaatinin ilk yüzyıldaki yönetim kuruluna milletlerin hakikati benimsemesiyle ilgili bir rapor verdi. O zamanlar İsa’nın binlerce Yahudi takipçisinin “hepsi şeriat için gayretli” idi. (Resullerin İşleri 21:20) Bu, yönetim kurulunun İsa’nın diğer milletlerden gelen takipçilerinin sünnet edilmelerinin gerekmediğine karar vermesinden yıllar sonraydı. Kanunu uygulamakla ilgili konular cemaatte çekişmeye neden olmaktaydı. (Resullerin İşleri 15:1, 2, 28, 29; Galatyalılar 4:9, 10; 5:7-12) İsa’nın bazı Yahudi takipçileri, Yehova’nın şimdi kavmiyle nasıl ilgilendiği konusunda tam anlayışları olmadığından başkalarını eleştirerek kendi görüşlerinde direttiler.—Koloseliler 2:17; İbraniler 10:1.

Öyleyse, tam olarak Tanrı’nın Sözüne dayanmayan fakat bizim için değerli olan fikirleri ve âdetleri savunmak üzere kıskançlık göstermek gibi bir tuzağa düşmekten kaçınmalıyız. Yehova’nın günümüzde sağladığı kanal aracılığıyla Sözü hakkındaki her yeni aydınlanmayı kabul etmekle iyi yaparız.

Yehova İçin Kıskanç Olun

Bununla birlikte Tanrı ve hakiki tapınma için uygun bir kıskançlık göstermek yerindedir. Tanrı için kıskançlık duyduğumuzda, kendi adımız ve doğrularımızla aşırı derecede ilgilenmek yerine dikkatimizi Yehova’ya yöneltiriz. Bu bizi Tanrı’nın yollarını ve kavmini savunmaya ve O’nun hakkındaki hakikati ilan etmek üzere çeşitli yollar aramaya yöneltir.

Yehova’nın Şahidi dolgun vakitli bir hizmetçi olan Akiko, Tanrı’nın kanla ilgili kanunu hakkında yanlış kanıya sahip bir ev sahibi tarafından sert bir şekilde reddedildi. Akiko taktla, tıbbi komplikasyon ve kan nakli ile ilgili sorunlardan söz ederek Tanrı’nın Sözünü savundu. Yehova hakkında konuşmak üzere duyduğu güçlü arzuyla, sohbeti kadının itirazlarının asıl temeli olduğunu fark ettiği şeye, yani bir Yaratıcının varlığına olan inanç eksikliğine çevirdi. Ev sahibinin, yaratılışın Yaratıcıya olan inancı nasıl desteklediği konusunda düşünmesine yardım etti. Onun cesur savunması, sadece asılsız önyargıları yıkmakla kalmadı, bu kadınla bir ev Mukaddes Kitap tetkiki yapılmasını da sağladı. Bir zamanların bu öfkeli ev sahibi, bugün Yehova’yı yücelten biridir.

Hakiki tapınma için uygun yönde gösterilen kıskançlık, yani gayret, bizi uyanık olmaya ve işyerinde, okulda, alışverişte ve yolculukta imanımız hakkında konuşup inancımızı savunma fırsatlarını değerlendirmeye sevk eder.  Örneğin, Midori iş arkadaşlarına imanından söz etmeye kararlıydı. 40 yaşlarındaki bir iş arkadaşı ona Yehova’nın Şahitleri hakkında konuşmak istemediğini söyledi. Daha sonra başka bir sohbet sırasında bu kadın, kızının kişilik sorunu olduğundan yakındı. Midori Gençler Soruyor—Sorular ve Pratik Cevaplar * kitabını gösterdi ve kızıyla bu kitabı incelemeyi teklif etti. İnceleme başladı, fakat anne bu müzakereye katılmadı. Midori kadına Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name (Yehova’nın Şahitleri—İsmin Arkasındaki Teşkilat)* adlı videoyu seyrettirmeye karar verdi. Bu film, kadının edindiği yanlış izlenimleri yok etti. İzlediği görüntülerden etkilenerek şöyle dedi: “Yehova’nın Şahitleri gibi olmak istiyorum.” O da kızıyla birlikte Mukaddes Kitabı incelemeye başladı.

Uygun yönde gösterilen kıskançlık İsa’nın takipçilerinin cemaatinde de yerinde bir davranıştır. Bu sıcak bir sevgi ve ilgi ruhu geliştirir; bizi dedikodu ve irtidat gibi, ruhi kardeşlerimize acı veren bölücü etkilere karşı koymaya sevk eder. Tanrı için kıskanç olmak, bizi ihtiyarların bazen suç işleyenleri tedip etmek için gerekli gördüğü kararları desteklemeye yöneltir. (I. Korintoslular 5:11-13; I. Timoteos 5:20) Korintos cemaatindeki iman kardeşleri için kıskançlık duyduğunu yazarken Pavlus şöyle demişti: “Sizler için tanrısal bir kıskançlık duyuyorum. Çünkü sizleri, el değmemiş bir kız gibi tek bir ere, Mesih’e sunmak üzere nişanladım.” (II. Korintoslular 11:2, YÇ) Öyleyse, kıskançlığımız bizi de cemaatteki herkesin öğreti açısından, ruhi yönden ve ahlaksal temizliğini korumak açısından elimizden gelen her şeyi yapmaya yöneltir.

Evet, uygun yönde gösterilen kıskançlığın, yani Tanrı için kıskanç olmanın başkaları üzerinde sağlıklı bir etkisi vardır. Kişiye Yehova’nın onayını getirir, ayrıca bugün İsa’nın takipçileri arasında görülen niteliklerden biri olmalıdır.—Yuhanna 2:17.

[Dipnot]

[Sayfa 29’daki resimler]

Finehas’ın davranışları Tanrı için duyduğu kıskançlığa dayanıyordu

[Sayfa 30’daki resimler]

Yanlış yönde gösterilen kıskançlık tuzağından kaçının

[Sayfa 31’deki resimler]

Tanrı için kıskanç olmak bizi inancımızı başkalarına anlatmaya ve kardeşlik birliğimizi korumaya yöneltir