Çocuğunuzun Yüreğine Siz Şekil Verin

BİR parça değersiz kil hamuru, yetenekli bir çömlekçinin ellerinde güzel bir kaba dönüşebilir. Bu kadar basit bir malzemeden böylesine çeşitli şeyler üreten sanatçılar azdır. Binlerce yıl boyunca toplumlar çanak, çömlek, küp ve süs eşyaları için çömlekçilere bağımlıydılar.

Ana babalar da çocuklarının karakterini ve kişiliğini biçimlendirerek, topluma paha biçilmez bir katkıda bulunurlar. Mukaddes Kitap her birimizi kile, başka sözlerle balçığa benzetir ve Tanrı ana babalara çok önemli bir ödev, çocuklarını bir ‘balçık’ gibi şekillendirme görevi vermiştir. (Eyub 33:6; Tekvin 18:19) Güzel bir çömlek yapmak gibi, bir çocuğu sorumluluk sahibi ve dengeli bir yetişkin haline getirmek de pek kolay bir iş değildir. Böyle bir değişim tesadüfen meydana gelmez.

Çocuklarımızın yüreklerini şekillendiren güçlü pek çok etken var. Ancak ne yazık ki, bu etkenlerden bazıları yıkıcıdır. Bu nedenle, hikmetli ana babalar, çocuklarının yüreğinin şekillenmesini oluruna bırakmak yerine, onu “gideceği yola göre” yetiştirecek, böylece çocuk ‘yaşlı olunca da o yoldan ayrılmayacaktır.’—Süleymanın Meselleri 22:6.

İsa’nın takipçisi hikmetli ana babaların, çocuklarını yetiştirirken geçecek uzun ve önemli süreç boyunca, onların yüreğini tehdit eden olumsuz etkilerle mücadele etmek için zaman ayırmaları gerekecek. Çocuğa sabırla “Rabbin terbiye ve nasihati”ni verirken sevgileri fazlasıyla denenecek. (Efesoslular 6:4) Elbette ana baba bu göreve erken başlarsa işleri çok daha kolay olacak.

Erken Başlangıç

Çömlekçiler, kolayca biçim alacak kadar yumuşak, ama aldığı şekli koruyacak kadar da sert kille çalışmayı sever. Kili, arıtma sonrasındaki altı ay içinde kullanmayı tercih ederler. Benzer şekilde, ana babalar için de çocuklarının yüreğini şekillendirmeye başlamanın en iyi zamanı, yüreğin öğrenmeye en açık olduğu ve en kolay şekilleneceği zamandır.

 Uzmanlar, sekiz aylık bir çocuğun, anadiline özgü sesleri ayırt etmeyi öğrenmiş, ana babası ile arasında yakın bir bağ oluşturmuş, algılama yeteneklerini geliştirmiş ve etrafındaki dünyayı keşfetmeye başlamış olduğunu söylüyorlar. Onun yüreğini biçimlendirmeye başlamanın en iyi zamanı, o henüz bebekkendir. Eğer çocuğunuz Timoteos gibi ‘kutsal yazıları bebekliğinden beri bilirse’, çok büyük bir ayrıcalığa sahip olacak!—II. Timoteos 3:15. *

Bebekler doğal olarak ana babalarını taklit eder. Sesleri, yüz ifadelerini ve jestleri taklit etmenin yanı sıra ana babalarının gösterdiği nitelikleri, sevgiyi, iyiliği ve şefkati de öğrenirler. Eğer çocuğumuzu Yehova’nın kanunlarına göre eğitmek istiyorsak, Tanrı’nın emirleri önce bizim yüreğimizde olmalıdır. Böyle içten bir takdir, ana babaları çocuklarıyla Yehova ve Sözü hakkında düzenli olarak konuşmaya yöneltecektir. Mukaddes Kitap şöyle teşvik eder: “Evinde oturduğun, ve yolda yürüdüğün, ve yattığın, ve kalktığın zaman bunlar hakkında konuşacaksın.” (Tesniye 6:6, 7) Francisco ve Rosa iki küçük çocuklarıyla bunu nasıl yaptıklarını şöyle anlatıyorlar: *

“Günlük konuşmaların dışında, çocuklarımızla her gün ayrı ayrı en az 15 dakika konuşmaya çalışıyoruz. Bir sorun olduğunu saptadığımızda daha çok zaman ayırıyoruz; ve gerçekten de sorunlar oluyor. Örneğin geçenlerde, beş yaşındaki oğlumuz okuldan eve geldiğinde, bize Yehova’nın var olduğuna inanmadığını söyledi. Galiba sınıf arkadaşlarından biri onunla alay edip, Tanrı’nın olmadığını söylemiş.”

Bu ana baba, çocuklarının Yaratıcıya iman geliştirmesi gerektiğini fark ettiler. Böyle bir iman, çocukların Tanrı’nın yarattığı şeylere karşı doğal olarak hissettikleri hayranlık üzerine kurulabilir. Çocuklar bir hayvana dokunmayı, kır çiçekleri toplamayı ya da deniz kenarında kumda oynamayı çok severler, değil mi? Ana babalar, onların yaratılış ile Yaratıcı arasında bağlantı kurmalarına yardım edebilir. (Mezmur 100:3; 104:24, 25) Yehova’nın yarattığı şeylere karşı geliştirdikleri hayranlık ve saygı, ömürleri boyunca sürebilir. (Mezmur 111:2, 10) Çocuk, böyle bir anlayışın yanı sıra, Tanrı’yı memnun etme arzusu ve O’nu hoşnutsuz etme korkusu da geliştirebilir. Bu, onu ‘kötüden uzak’ kalmaya yöneltecektir.—Süleymanın Meselleri 16:6, YÇ.

Çoğu küçük çocuk, meraklı olmasına ve çabuk öğrenmesine rağmen, kolayca söz dinlemeyebilir. (Mezmur 51:5) Zaman zaman kendi bildiklerini okumak ya da istedikleri her şeyi almak konusunda ısrar edebilirler. Bu tutumların yerleşmesini önlemek için ana babaların kararlı, sabırlı ve disiplinli olması gerekir. (Efesoslular 6:4) Beş çocuğunu başarıyla yetiştirmiş Phyllis ve Paul bunu yaşadı.

Phyllis şunları hatırlıyor: “Çocukların kişilikleri çok farklıydı ve her biri kendi bildiğini okumak istiyordu. Zor oldu, ama sonunda ‘hayır’ın anlamını öğrendiler.” Kocası Paul de şuna dikkat çekti: “Anlayacak kadar büyüdüklerinde çoğu kez onlara neden böyle karar verdiğimizi  açıkladık. Her zaman nazik olmaya çalıştık, ama onlara, Tanrı’nın bize verdiği otoriteye saygı duymayı da öğrettik.”

Çocukluğun ilk yıllarında sorunlar çıkabilir; ancak çoğu ana baba en büyük zorluğun, tecrübesiz yüreğin bir sürü yeni denemeyle karşılaştığı ergenlik yıllarında ortaya çıktığını görüyor.

Gencin Yüreğine Erişin

Çömlekçi, kil kurumadan işe başlamalıdır. Zaman kazanmak amacıyla, kili nemli ve şekil alabilir durumda tutmak için ona su katabilir. Benzer şekilde ana babalar da, ergenlik çağındaki çocuklarının yüreğinin sertleşmesini önlemek için çok çalışmak zorundadır. Çocuklarını ‘yola getirmek ve eğitmek için’ kullanacakları başlıca araç tabii ki Mukaddes Kitaptır.—II. Timoteos 3:15-17, YÇ.

Ne var ki genç, ana babasından gelen öğüdü çocukluğunda olduğu gibi istekle kabul etmeyebilir. Gençler yaşıtlarıyla daha çok ilgilenmeye başlayabilirler ve bu nedenle ana babalarıyla aralarındaki açık ve doğal iletişim zayıflayabilir. Ana baba ile çocukların rolleri yeni bir evreye girdiğinden, şimdi daha fazla sabır ve beceri gerekir. Genç, fiziksel ve duygusal değişimlere alışmalıdır. Kararlar vermeye ve kendisine yaşamının geri kalan kısmını etkileyecek hedefler koymaya başlamalıdır. (II. Timoteos 2:22) Bu zor dönem boyunca, yüreğinde yıkıcı etki yapabilecek bir gücün, yaşıt baskısının üstesinden gelmelidir.

Bu baskı genelde belirgin tek bir olayla gelmez. Daha çok, ardı ardına gelen ve kişinin kendine güvenini zayıflatan ifadelerle ve durumlarla ortaya çıkar. Bu sözler ve durumlar, çoğu gencin zayıf noktasını –diğer gençler tarafından reddedilmekle ilgili kökleşmiş korkuyu– hedef alır. Kendine güven duygusu ve kabul edilme isteğiyle mücadele eden bir genç, diğer gençlerin desteklediği, “dünyada olan şeyler”in tarafını tutmaya başlayabilir.—I. Yuhanna 2:15-17; Romalılar 12:2.

Bu da yetmiyormuş gibi, kusurlu yüreğin doğal arzuları yaşıtlarının etkisini artırabilir. “Keyfine bak”, “Canın ne istiyorsa onu yap” gibi sözler çok çekici gelebilir. María yaşadıklarını şöyle anımsıyor: “Sonuçları ne olursa olsun, gençlerin doya doya eğlenmeye hakkı olduğuna inanan arkadaşlarımı dinlerdim. Ben de okul arkadaşlarımın yaptıklarını yapmak istediğimden, az kalsın başımı ciddi şekilde belaya sokuyordum.” Siz bir anne veya baba olarak ergenlik çağındaki çocuğunuzun bu tür baskıları yenmesine muhakkak yardım  etmek istersiniz; peki ama bunu nasıl yapabilirsiniz?

Sözleriniz ve hareketlerinizle, onunla ilgilendiğinize dair tekrar tekrar güven verin. Kendisini nasıl hissettiğini öğrenmek için gayret gösterin ve sorunlarını anlamaya çalışın; bu sorunlar sizin okulda karşılaştığınız sorunlardan çok daha zor olabilir. Özellikle bu dönemde, çocuğunuzun sizi içini dökebileceği biri olarak görmeye ihtiyacı var. (Süleymanın Meselleri 20:5) Çocuğunuzun beden diline ve ruh haline dikkat ederek, sıkıntısını ya da zihninin karışıklığını fark edebilirsiniz. Onun sessiz çığlıklarına cevap verin ve ‘yüreğini teselli’ edin.—Koloseliler 2:3.

Elbette doğru olanı yapmak konusunda kararlı olmak önemlidir. Birçok ana baba, zaman zaman bir irade çatışmasının ortasında kaldıklarını görüyor; ama onlar, kararları sağlam bir temele dayandığında vazgeçmezler. Öte yandan, sevgiyle verilecek terbiyenin gerekli olup olmadığına ve eğer gerekliyse bunun nasıl yapılacağına karar vermeden önce, durumun iyice anlaşıldığından emin olmak gerekir.—Süleymanın Meselleri 18:13.

Cemaatin İçinde Bile

Toprak bir kabın yapımı bitmiş görünebilir; ama fırınlanmadıkça, içine koyulacak sıvılardan bile zarar görebilir. Mukaddes Kitap, denemeleri ve zorlukları böyle bir pişirme sürecine benzetir; çünkü gerçekte ne çeşit insanlar olduğumuzu onlar ortaya çıkarır. Mukaddes Kitabın özellikle imanımızla ilgili denemelerden söz ettiği doğrudur, ancak genel olarak bu nokta diğer denemeler için de geçerlidir. (Yakub 1:2-4) Şaşırtıcıdır ki, gençlerin karşılaştığı bazı zor denemeler cemaatin içinden bile gelebilmektedir.

Ergenlik çağındaki çocuğunuzun ruhi sağlığı iyi görünse de, o, bölünmüş bir yürekle savaşıyor olabilir. (I. Kırallar 18:21) Örneğin Megan, İbadet Salonuna gelen diğer gençlerin savunduğu dünyevi fikirlerle karşılaşmıştı. Şöyle anlatıyor:

“İsa’nın takipçisi olmayı sıkıcı ve eğlenmeye engel olarak gören bir grup gencin etkisinde kalmıştım. Onlar ‘18’ime gelir gelmez hakikati bırakacağım’ ya da ‘ayrılacağım zamanı sabırsızlıkla bekliyorum’ gibi sözler söylüyorlardı. Kendileriyle aynı fikirde olmayan gençlerden uzak durur ve onlar için ‘yakında göğe gidecek’ derlerdi.”

Bir topluluğu kışkırtmak için, tutumu bozuk olan bir ya da iki kişi yeter. Grup içindeki insanlar genelde çoğunluğun yaptığını yaparlar. Akılsızlık ve küstahlık, hikmet ve terbiyeyi ayaklar altına alabilir. Birçok ülkede, İsa’nın takipçisi gençlerin, çoğunluğun peşinden gittikleri için başlarını belaya soktukları üzücü olaylar olmuştur.

 Elbette gençlerin belli oranda, zevkli arkadaşlıklara da ihtiyacı vardır. Bir anne ya da baba olarak bunu nasıl sağlayabilirsiniz? Onların eğlenceleri üzerinde ciddi olarak düşünün ve aileyle ya da hem gençler hem de yetişkinlerle birlikte yapılabilecek hoş etkinlikler planlayın. Çocuğunuzun arkadaşlarını tanıyın. Onları eve yemeğe çağırın ya da bir akşamınızı birlikte geçirin. (Romalılar 12:13) Çocuğunuzu, bir müzik aleti çalmak, bir dil öğrenmek veya bir el sanatında ustalaşmak gibi sağlıklı uğraşlarla ilgilenmeye yönlendirin. Bunları genelde evin güvenli ortamı içinde yapabilir.

Eğitim Bir Korunma Olabilir

Bir gencin eğitimi de onun eğlence konusunda dengeli olmasını sağlayabilir. 20 yıldır büyük bir okulda yöneticilik yapan Loli şöyle diyor: “Bu okulun öğrencisi olmuş pek çok genç Şahit gördüm. Çoğunun davranışları övülmeye değerdi, fakat bazıları diğer öğrencilerden ayırt edilemeyecek durumdaydı. Her zaman, iyi örnek olan gençler dersleriyle ilgilenenlerdi. Ana babalara, çocuklarının dersleriyle yakından ilgilenmelerini, öğretmenleriyle tanışmalarını ve çocuklarını, iyi notların önemli olduğuna ikna etmelerini ısrarla tavsiye ediyorum. Bazı çocuklar üstün olacaktır, ancak hepsi de yeterli bir düzeye erişebilir ve öğretmenlerinin saygısını kazanabilir.”

Eğitim gençlerin ruhen ilerlemesine de yardımcı olabilir. Onlara iyi inceleme alışkanlıkları, zihin disiplini ve sorumluluk duygusu kazandırabilir. İyi okuma ve fikirleri kavrama yetenekleri, şüphesiz onları Tanrı’nın Sözünün daha iyi öğrencileri ve öğretmenleri olmaya isteklendirecektir. (Nehemya 8:8) Okul ödevlerinin ve ruhi konularda yaptıkları incelemelerin gerektirdiği şeyler de eğlence konusunda dengeli olmalarına yardım edecek.

Yehova ve Sizin İçin Övünç Kaynağı

Eski Yunan’da, birçok vazo hem çömlekçinin hem de bunları boyayan ressamın imzasını taşırdı. Aynı şekilde aile içinde de genelde çocukları şekillendiren iki kişi vardır. Hem anne hem de baba çocuğun yüreğini şekillendirme işine katılır ve çocuk her iki mecazi “imzayı” da taşır. Başarılı bir çömlekçi ya da ressam gibi, siz de değerli ve güzel bir insanı biçimlendirme işinizle gurur duyabilirsiniz.—Süleymanın Meselleri 23:24, 25.

Bu büyük projenin başarısı, büyük oranda çocuğunuzun yüreğine ne ölçüde şekil verdiğinize bağlıdır. Ümit ederiz siz de çocuğunuz hakkında şu sözleri söyleyebilirsiniz: “Allahının şeriati onun yüreğindedir; onun adımları kaymaz.” (Mezmur 37:31) Bir çocuğun yüreğinin gelişimi oluruna bırakılamayacak kadar önemlidir.

[Dipnotlar]