Yehova’nın Sözü Canlıdır

Tekvin Kitabından Önemli Noktalar—II

TEKVİN kitabı ilk insan Âdem’in yaratılışından, Yakub’un oğlu Yusuf’un ölümüne dek geçen süreyi kapsar. Bu, insanlık tarihinin 2.369 yıllık bir dönemidir. Bu derginin bir önceki sayısında, yaratılıştan Babil kulesinin inşasına kadar geçen dönemi anlatan ilk 10 bap ile 11. babın ilk 9 ayeti ele alındı. * Bu makalede ise, Tekvin kitabının kalan kısmındaki önemli noktalar ele alınıyor; Tanrı’nın İbrahim, İshak, Yakub ve Yusuf’a nasıl davrandığıyla ilgili bölümler inceleniyor.

İBRAHİM TANRI’NIN DOSTU OLUYOR

(Tekvin 11:10–23:20)

Tufan’dan yaklaşık 350 yıl sonra, Nuh’un oğlu Sam’ın soy hattından, Tanrı için çok özel olacağı anlaşılan biri doğuyor. Abram olan adı, daha sonra İbrahim olarak değişiyor. Tanrı’nın emri üzerine, Abram Kildanilerin Ur şehrinden ayrılıp Yehova’nın ona ve soyuna vermeyi vaat ettiği topraklarda çadırda yaşamaya başlıyor. İmanı ve itaati nedeniyle, İbrahim’e “Allahın dostu” deniliyor.—Yakub 2:23.

Yehova, Sodom ve yakınlarındaki şehirlerin kötü halkına karşı harekete geçerken, Lût ve kızlarını hayatta bırakıyor. İbrahim’in oğlu İshak’ın doğumuyla, Tanrı’nın bir vaadi yerine geliyor. Yıllar sonra Yehova, oğlunu kurban olarak sunmasını emrettiğinde, İbrahim’in imanı deneniyor. İbrahim bu emri yerine getirmeye hazırken bir melek onu durduruyor. İbrahim’in imanlı biri olduğuna kuşku yoktur; ona, zürriyeti aracılığıyla tüm ulusların bereketleneceğine dair güvence veriliyor. Sevgili karısı Sara’nın ölümü İbrahim’e büyük acı veriyor.

Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:

12:1-3—İbrahim ahdi ne zaman yürürlüğe girdi ve ne kadar süre yürürlükte kaldı? Yehova’nın Abram’la yaptığı, ‘yeryüzünün  bütün ailelerinin [Abram’da] mübarek olacağıyla’ ilgili ahdin, Abram Kenan yolu üzerindeyken, Fırat’ı geçtiği zaman yürürlüğe girdiği anlaşılıyor. Bu olay, İsrail’in Mısır’dan kurtuluşundan 430 yıl önce, Yahudi takvimine göre MÖ 14 Nisan 1943’te gerçekleşmiş olmalı. (Çıkış 12:2, 6, 7, 40, 41) İbrahim ahdi ‘ebedî bir ahittir.’ Bu ahit, yeryüzündeki bütün aileler bereketleninceye ve Tanrı’nın tüm düşmanları yok edilinceye kadar yürürlükte kalacak.—Tekvin 17:7; I. Korintoslular 15:23-26.

15:13—Abram’ın soyunun 400 yıl cefa veya ıstırap çekeceğine ilişkin önceden bildirilenler nasıl gerçekleşti? Bu ıstırap dönemi, MÖ 1913’te, İbrahim’in 5 yaşındaki oğlu İshak sütten kesildiği zaman, 19 yaşındaki üvey ağabeyi İsmail onunla alay etme amacıyla “güldüğü”nde başladı. (Tekvin 21:8-14; Galatyalılar 4:29) Ve MÖ 1513’te İsraillilerin Mısır’daki esaretten kurtulmalarıyla sona erdi.

16:2—Saray’ın, hizmetçisi Hacar’ı Abram’a eş olarak vermesi uygun muydu? Saray’ın davranışı, o günün geleneklerine uygundu. Çünkü o dönemde kısır bir kadın, bir mirasçının doğması için kocasına bir cariye vermek zorundaydı. Çokeşlilik uygulaması ilk önce Kain’in soyunda görüldü. Zamanla, bir gelenek haline geldi ve Yehova’ya tapınan bazı kişiler tarafından da benimsendi. (Tekvin 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Ancak, Yehova başlangıçtaki standardından, tekeşlilikten asla vazgeçmedi. (Tekvin 2:21, 22) Ayrıca, kendilerine ‘çoğalın ve yeryüzünü doldurun’ emri verilen Nuh ile oğullarının da tekeşli oldukları anlaşılıyor. (Tekvin 7:7; 9:1; II. Petrus 2:5) Bu tekeşlilik standardı İsa Mesih tarafından yeniden vurgulandı.—Matta 19:4-8; I. Timoteos 3:2, 12.

19:8—Lût’un, kızlarını Sodomlulara vermeyi teklif etmesi yanlış değil miydi? Doğu’nun ahlak kurallarına göre, eve gelen konukları koruyup, gerektiğinde canı pahasına savunmak bir ev sahibinin sorumluluğuydu. Lût bunu yapmaya hazırdı. O, ayaktakımıyla yüz yüze gelmek üzere cesaretle dışarı çıkıp arkasından kapıyı kapadı ve tek başına onların karşısına çıktı. Lût, kapıya toplananlara kızlarını vermeyi teklif ettiği sırada, herhalde konuklarının Tanrı’dan gelen haberciler olduğunu fark etmişti. Ayrıca Tanrı’nın, yengesi Sara’yı Mısır’da koruduğu gibi, kızlarını da koruyabileceğini düşünmüş olabilir. (Tekvin 12:17-20) Gerçekten de, en sonunda Lût ve kızları korundular.

19:30-38—Yehova, Lût’un sarhoş olmasına ve iki kızıyla cinsel ilişkiye girerek oğullar sahibi olmasına göz yumdu mu? Yehova, ne ensest ilişkiye ne de sarhoşluğa göz yumar. (Levililer 18:6, 7, 29; I. Korintoslular 6:9, 10) Aslında Lût, Sodom’da oturanların yaptığı ‘kanuna aykırı işlerden’ üzüntü duyuyordu. (II. Petrus 2:6-8) Kızlarının Lût’u sarhoş etmesi, babalarının ayıkken kendileriyle cinsel ilişkiye girmeye asla razı olmayacağı gerçeğini fark ettiklerini gösteriyor. Ülkenin yabancısı olduklarından, kızları, Lût’un soyunun devam etmesi için tek çarenin bu olduğunu düşündüler. Bu olay, İbrahim’in zürriyeti olan İsraillilerin, (Moab aracılığıyla) Moablılarla ve (Ben-ammi aracılığıyla) Ammonilerle arasındaki akrabalık bağını göstermek için Mukaddes Kitaba kaydedilmiştir.

Alacağımız Dersler:

13:8, 9. İbrahim anlaşmazlıkları ele almak konusunda gerçekten mükemmel bir örnektir. Biz de barış dolu ilişkileri maddi kazanç, kişisel tercihler veya gurur uğruna asla feda etmemeliyiz.

15:5, 6. İbrahim yaşlandığı halde, henüz bir oğlu olmamıştı. Bunun üzerine o, bu mesele hakkında Tanrı’yla konuştu. Sonunda Yehova ona güvence verdi. Sonuç ne oldu? İbrahim “RABBE iman etti.” Eğer duada yüreğimizi Yehova’ya açar, O’nun Mukaddes Kitaptaki güvence veren sözlerini kabul eder ve O’na itaat edersek, imanımız güçlenecektir.

15:16. Yehova, Amorilere (veya Kenanlılara) verdiği hükmü neden dört nesil boyunca  yerine getirmedi? Çünkü O, sabırlı bir Tanrı’dır. O, hiçbir düzelme ümidi kalmayıncaya dek bekledi. Yehova gibi, biz de sabırlı olmalıyız.

18:23-33. Yehova insanları gelişigüzel yok etmez. Doğruları korur.

19:16. Lût “yavaş davrandı” ve melekler onu ve ailesini Sodom şehrinden neredeyse sürükleyerek çıkarmak zorunda kaldılar. Bu kötü dünyanın sonunu beklerken, acillik duygumuzu kaybetmezsek hikmetli davranmış oluruz.

19:26. Bu dünyada geride bıraktığımız şeylerin dikkatimizi dağıtması ya da onlara karşı arzu beslenmesi ne kadar akılsızca bir davranış olur!

YAKUB’UN 12 OĞLU OLUYOR

(Tekvin 24:1–36:43)

İshak’ın Yehova’ya iman eden bir kadın olan Rebeka ile evlenmesi için, İbrahim bir düzenleme yapıyor. Rebeka, Esav ve Yakub adındaki ikizleri doğuruyor. Esav ilk oğulluk hakkını hor görüyor ve onu Yakub’a satıyor, sonradan babası Yakub’u bereketliyor. Yakub Paddan-aram’a kaçıyor; orada Lea ve Rahel ile evleniyor ve ailesiyle birlikte oradan ayrılmadan önce yaklaşık 20 yıl boyunca kayınpederinin sürülerine bakıyor. Yakub’un Lea, Rahel ve onların iki hizmetçisinden 12 oğlu ve kızları oluyor. Yakub bir melekle güreşiyor, bereketleniyor ve ismi İsrail olarak değişiyor.

Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:

28:12, 13—Yakub’un “bir merdiven”le ilgili rüyasının anlamı neydi? Bu “merdiven” (taş bir merdiven gibi görünmüş olabilir) yer ile gök arasında bir iletişimin olduğunu belirtiyordu. Tanrı’nın meleklerinin merdivenden inip çıkması, meleklerin Yehova ile O’nun onayladığı insanlar arasında önemli bir hizmet yaptığını gösteriyordu.—Yuhanna 1:51.

30:14, 15—Rahel ‘lüffahlara’, yani adamotu bitkisine karşılık, gebe kalma fırsatından neden vazgeçti? Eski devirlerde adamotu bitkisinin meyvesi tıpta uyuşturucu veya spazm önleyici ve spazm çözücü olarak kullanılıyordu. Aynı zamanda bu meyvenin cinsel arzu uyandırma, döllenmeyi artırma veya gebe kalmaya yardım etme gücü olduğuna inanılıyordu. (Neşideler Neşidesi 7:13) Mukaddes Kitap Rahel’in hangi nedenle böyle davrandığını açıklamasa da, o, adamotlarının gebe kalmasına yardım edeceğini ve kısır biri olmanın yol açtığı utanca son vereceğini düşünmüş olabilir. Ancak, bu olaydan birkaç yıl sonra Yehova “onun rahmini açtı.”—Tekvin 30:22-24.

Alacağımız Dersler:

25:23. Yehova, bir kişi doğmadan onun genetik yapısını bilebilir; önceden bilme gücüyle amaçları için kullanacağı kişiyi önceden seçebilir. Fakat, bireylerin kaderlerini önceden belirlemez.—Hoşea 12:3; Romalılar 9:10-12.

25:32, 33; 32:24-29. Yakub’un ilk oğulluk hakkını elde etmekle ilgilenmesi ve bereketlenmek için bütün gece bir melekle güreşmesi, onun kutsal şeyleri gerçekten takdir ettiğini gösteriyor. Yehova bize birçok kutsal şey emanet etti; bunların arasında O’nunla ve teşkilatıyla ilişkimiz, fidye, Mukaddes Kitap ve Gökteki Krallıkla ilgili ümidimiz de var. Onlara takdirimizi gösterirken Yakub gibi olalım.

34:1, 30. Dina, Yehova’yı sevmeyen kişilerle arkadaşlık yaptığı için, Yakub’un başına ‘dert’ olan sorunlar başladı. Arkadaşlarımızı seçerken hikmetli davranmalıyız.

YEHOVA YUSUF’U MISIR’DA BEREKETLİYOR

(Tekvin 37:1–50:26)

Yakub’un oğulları kıskançlık yüzünden, kardeşleri Yusuf’u köle olarak satıyorlar. Yusuf Tanrı’nın ahlak standartlarına sadık şekilde ve cesaretle bağlı kaldığından, Mısır’da hapsediliyor. Bir süre sonra, Firavun’un rüyasını yorumlaması için hapisten çıkarılıyor; rüyada yedi yıl bolluk ve ardından yedi yıl kıtlık  olacağı bildiriliyor. Bunun üzerine Yusuf, Mısır’da gıda işlerinden sorumlu bakan oluyor. Yusuf’un kardeşleri kıtlık yüzünden Mısır’a gıda bulmaya geliyorlar. Aile tekrar bir araya geliyor ve verimli Goşen diyarına yerleşiyorlar. Yakub ölüm döşeğindeyken oğullarını bereketliyor ve yüzyıllar sonra elde edilecek büyük nimetlerle ilgili kesin ümit içeren bir peygamberlik bildiriyor. Yakub’un cenazesi gömülmek üzere Kenan’a götürülüyor. Yusuf 110 yaşında öldüğünde, bedeni mumyalanıyor ve sonunda cenazesi Vaat Edilmiş Topraklara götürülüyor.—Çıkış 13:19.

Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:

43:32—İbranilerle birlikte yemek, Mısırlılara neden iğrenç geliyordu? Bunun nedeni büyük ölçüde, dinsel önyargı veya ırksal gurur olabilirdi. Mısırlılar çobanlardan da nefret ederlerdi. (Tekvin 46:34) Büyük ihtimalle bunun nedeni, çobanların Mısır’daki kast sisteminin en alt sınıfında yer almalarıydı. Ya da bu ülkede tarıma elverişli toprak sınırlı miktarda bulunduğundan, Mısırlılar, sürülerini otlatmak için yer arayanları hor görmüş olabilirler.

44:5—Acaba Yusuf fala bakmak için gerçekten bir kâse kullandı mı? Gümüş kâse ve hakkında söylenenler, belli ki hazırlanan oyunun bir kısmıydı. Yusuf, Yehova’ya tapınan sadık biriydi. Aslında, Benyamin kâseyi çalmadığı gibi, Yusuf da fala bakmak için gerçekten kâse kullanmadı.

49:10—“Saltanat asası” ve “hükümdarlık asası”nın anlamı nedir? Saltanat asası, kraliyet yetkisinin bir simgesi olarak, bir hükümdarın elinde tuttuğu değnektir. Hükümdarlık asası ise, emretme gücünü gösteren uzun bir çubuktur. Yakub’un bunlara değinmesi, Şilo gelinceye kadar Yahuda kabilesinin elinde önemli ölçüde bir yetkinin ve gücün olacağını gösteriyordu. Yahuda’nın soyundan gelen İsa Mesih, Yehova’nın gökte hükümdarlık verdiği kişidir. Mesih hem kraliyet yetkisine, hem de emretme gücüne sahiptir.—Mezmur 2:8, 9; İşaya 55:4; Daniel 7:13, 14.

Alacağımız Dersler:

38:26. Yahuda, dul gelini Tamar’a karşı haksızlık yaptı. Ancak, Tamar’ın gebeliğinden kendisinin sorumlu olduğunu anlayınca, suçunu alçakgönüllülükle kabul etti. Biz de hatalarımızı hemen kabul etmeliyiz.

39:9. Yusuf’un, Potifar’ın karısı karşısındaki tepkisi, onun düşünüşünün Tanrı’nın ahlaksal meseleler hakkındaki düşünüşüyle uyumlu olduğunu ve Tanrısal ilkelerin onun vicdanını yönlendirdiğini gösteriyor. Hakikatle ilgili tam bilgimizi artırırken, bizim de böyle yapmaya çalışmamız gerekmez mi?

41:14-16, 39, 40. Yehova, Kendisinden korkanlar için koşulları tersine çevirebilir. Sıkıntılar baş gösterdiğinde, Yehova’ya güvenir ve O’na sadık kalırsak hikmetli davranmış oluruz.

Sarsılmaz Bir İmana Sahiptiler

İbrahim, İshak, Yakub ve Yusuf gerçekten Tanrı’dan korkan imanlı kişilerdi. Yaşamlarıyla ilgili Tekvin kitabında yer alan kayıt imanımızı gerçekten güçlendiriyor ve bize birçok değerli ders veriyor.

Vaizlik Eğitim İbadetindeki haftalık Mukaddes Kitap okuma görevine hazırlanırken bu kayıttan yararlanabilirsiniz. Yukarıda sözü edilen noktalar üzerinde düşünmeniz, bu kaydın gözünüzde canlanmasına yardım edecektir.

[Dipnot]

[Sayfa 26’daki resim]

İbrahim iman konusunda örnek biriydi

[Sayfa 26’daki resim]

Yehova Yusuf’u bereketliyor

[Sayfa 26’daki resim]

Doğru bir adam olan Lût ve kızları korundu

[Sayfa 29’daki resim]

Yakub kutsal şeyleri takdir etti. Ya siz?