Sağduyu Neden Bu Kadar Az Görülür Oldu?

“ONUN nesi var? Böyle bir şey yapmaması gerektiğini bilmeliydi.” Olanlara inanamayarak başını sallayan başka biri “Biraz sağduyulu olsaydı kesinlikle böyle yapmazdı” diyor. Belki siz de böyle yorumlar duydunuz. Peki “sağduyu” nedir?

“Sağduyu”, “doğru, gerçekçi, akla uygun ve yerinde sağlıklı yargılar verme yeteneği” olarak tanımlanır (Arkadaş Türkçe Sözlük). ‘Sağduyulu biri’ dendiğinde de, yukarıdaki tanıma uygun olarak, akla uygun yargılarda bulunup doğru kararlar verme yeteneği olan biri kastedilir. Açıkça görüldüğü gibi sağduyu, düşünme yetimizi kullanmayı gerektirir. Bazı insanlar kendileri adına başkalarının düşünmesini ister. Ne yapıp yapmayacaklarına medyanın, yaşıtlarının veya popüler düşünce akımlarının karar vermesine izin verirler.

Sağduyu bugünün dünyasında o kadar az görülen bir nitelik ki, bu durumu gözlemleyen biri, ‘Sağduyu aslında sık görülmeyen bir nitelik’ dedi. Peki biz nasıl sağduyulu olabiliriz? Bunun yararları nelerdir?

Sağduyu Nasıl Kazanılır?

Akıllıca yargılarda bulunma yeteneği, yani sağduyu geliştirmek zaman, akıl yürütme ve tutarlı bir çaba ister. Ancak bu başarılabilir. Şimdi sağduyu geliştirmemize yardım edebilecek üç etkeni ele alalım.

Mukaddes Kitabı inceleyin, öğüdüne uyun. Mükemmel anlatımı ve mantık yürütme tarzıyla, Mukaddes Kitap hikmet ve anlayış kazanmak için harika bir yardımdır (Efesoslular 1:8). Örneğin elçi Pavlus İsa’nın takipçilerine “Gerçek olan ne varsa, ciddiye alınması gereken ne varsa, doğru olan ne varsa, saf ve temiz olan ne varsa, sevimli olan ne varsa, olumlu konuşulan ne varsa, erdemli ve övgüye değer olan ne varsa, onlar üzerinde düşünün” tembihinde bulundu (Filipililer 4:8). Bu öğüde sürekli uymanın sonucu, sağlam bir yargı yetisi ve mantıklı bir davranış tarzıdır.

Yaşadıklarınızdan ders alın. Sağduyu ile deneyim arasında bağlantı kuran İsviçreli bir şair “Sağduyu . . . . deneyim ve ileri görüşlülüğün birleşimidir” dedi. Gerçekten de “bön [tecrübesiz] adam her söze inanır; fakat basiretli adam kendi gidişine dikkat eder” (Süleyman’ın Meselleri 14:15). Sağduyu; gözlem, eğitim ve deneyim yoluyla geliştirilebilir.  Zamanla işleri daha iyi yapmayı öğrenebiliriz. Ancak hatalarımızdan ders almak alçakgönüllü ve yumuşak başlı olmayı gerektirir. Bu son günlerde yaşayan insanların böbürlenen, kibirli ve dik başlı tutumu sağduyu yansıtmıyor (2. Timoteos 3:1-5).

Arkadaşlarınızı akıllıca seçin. Birlikte olduğumuz insanlar, akıllıca ve sağduyulu şekilde hareket etmemize yardım edebilir de bunu engelleyebilir de. Süleyman’ın Meselleri 13:20 “Hikmetlilerle yürüyen adam hikmetli olur; fakat akılsızların arkadaşı zarar görür” der. Tanrı’ya itaat etmeyen ve O’nun Sözünü dikkate almayan insanların düşünce tarzlarını veya fikirlerini kabul etmemiz gerekmez. Süleyman’ın Meselleri 17:12’de [YÇ] “Azgınlığı üstünde bir akılsızla karşılaşmak, yavrularından edilmiş dişi ayıyla karşılaşmaktan beterdir” diye okuyoruz.

Sağduyulu Olmanın Yararları Nelerdir?

Sağduyu geliştirmek çok yararlıdır. Yaşamı daha ilginç kılar ve bize zaman kazandırır. Sağduyu, çoğu zaman düşüncesizce hareket etmekten kaynaklanan hayal kırıklığını da azaltabilir. Sağlam yargılarda bulunamayan insanlar kendi hayatlarını zorlaştırır. Mukaddes Kitap “Akılsızların emeği kendilerini yorar” der (Vaiz 10:15). Böyle kimseler bitmek bilmez çabalar harcayıp kendilerini yorabilirler; fakat neredeyse zahmete değer hiçbir şey yapmamış olurlar.

Mukaddes Kitap yoksullukla nasıl başa çıkılabileceği, temizlik, iletişim, çalışkanlık, ve hayatın diğer alanlarıyla ilgili bol bol pratik öğüt sağlar. Milyonlarca insan, hayatlarında başarılı veya başarısız olmalarının, Mukaddes Kitap ilkelerini ne ölçüde uyguladıklarına bağlı olduğunu söyleyebilir. Bu ilkeler, akıllıca davranmamıza yardım eder.

Sağduyu bir dizi detaylı bilgiyi veya kuralı uygulamaktan daha fazlasını yapmamızı sağlar. Sorumluluklarımızı yerine getirmemize yardım eder. Fakat sağduyu, bilgi almanın yerini tutamaz. Süleyman’ın Meselleri 1:5 “Hikmetli adam da dinlesin, ve bilgide artsın” der. Ayrıca edindiğimiz bilgiyi inceleyerek doğru sonuçlar çıkarmayı da öğrenmeliyiz. Bu, ‘hikmetle yürümemize’ yardım eder (Süleyman’ın Meselleri 28:26).

Alçakgönüllülük sağduyuyla yakından bağlantılıdır. Sorumluluklarımızın artmasını istesek de, ayırt etme yeteneğimizi kullanmalı ve gücümüzün sınırları içinde hareket etmeliyiz. Elçi Pavlus’un “Rabbin işiyle meşgul” olmamız gerektiğini söylediği doğrudur (1. Korintoslular 15:58). Ancak bu tembih, Vaiz 9:4’te kayıtlı olan “Sağ köpek ölü aslandan iyidir” ilkesiyle dengelenmelidir. Yani, Yehova’ya hizmet ederken sağlığımıza uygun ölçüde dikkat etmemiz, daha uzun yaşamamızı ve faaliyetimize devam etmemizi sağlayabilir. Sağduyu sayesinde, yapmamız gerekenleri sevincimizi kaybetmeden yapabilmek için dengeli olabiliriz. Evet, sağduyunun birçok yararı vardır.

[Sayfa 14’teki resim]

Mukaddes Kitapta bol bol sağlam öğüt bulabiliriz

[Sayfa 15’teki resim]

Sağduyu; gözlem, eğitim ve deneyim yoluyla kazanılabilir