Birinci Krallar Kitabından Önemli Noktalar
Yehova’nın Sözü Canlıdır
Birinci Krallar Kitabından Önemli Noktalar
“SALİHLER çoğalınca, kavm sevinir; fakat kötü adam hükümdar olunca, kavm ah çeker” (Süleyman’ın Meselleri 29:2). Kutsal Yazıların Birinci Krallar kitabı bu özdeyişin doğruluğunu canlı bir şekilde gösterir. Bu kitap Süleyman’ın hayat hikayesini anlatır. Onun kral olduğu dönemde eski İsrail milleti büyük bir güven ve refah içinde yaşadı. Birinci Krallar kitabı ayrıca, Süleyman’ın ölümünden sonra ulusun bölünmesinin ve onun ardından, kimisi İsrail’de, kimisi de Yahuda’da hüküm süren 14 kralın kaydını içerir. Bu krallardan sadece ikisi Yehova’ya hayat boyu sadık kaldı. Kitap İlya’nın da aralarında olduğu altı peygamberin yaptıklarını da anlatır.
Peygamber Yeremya tarafından Yeruşalim ve Yahuda’da kaleme alınan bu kayıt, MÖ 1040’tan 911’e kadar süren 129 yıllık bir dönemi anlatır. Görüldüğü kadarıyla Yeremya, kitabı derlerken “Süleyman’ın işleri kitabı” gibi eski kayıtlara başvurdu. Bu kitap ve diğer tarihi kayıtlar artık mevcut değildir (1. Krallar 11:41; 14:19; 15:7).
HİKMETLİ BİR KRAL BARIŞ VE REFAH GETİRİYOR
Birinci Krallar kitabı, Kral Davud’un oğlu Adoniya’nın, babasının krallığını ele geçirme girişimini anlatan ilgi çekici bir kayıtla başlar. Peygamber Natan’ın, anında müdahelesi sayesinde bu plan bozulur ve Davud’un oğlu Süleyman kral olarak atanır. Yehova yeni tahta geçmiş bu kralın isteğinden memnun olur ve ona ‘zenginlik ve izzetin’ yanı sıra ‘hikmetli ve anlayışlı bir yürek verir’ (1. Krallar 3:12, 13). Kralın sahip olduğu hikmet benzersizdir ve zenginliği eşsizdir. Onun döneminde İsrail barış ve refah içinde yaşar.
Süleyman’ın tamamladığı yapı projelerinin arasında Yehova’nın mabedi ve çeşitli yönetim binaları vardır. Yehova Süleyman’a, itaatli olmaya devam ettiği takdirde ‘İsrail üzerinde krallığının tahtını ebediyen pekiştireceğini’ vaat eder (1. Krallar 9:4, 5). Hakiki Tanrı ayrıca itaatsizliğin sonuçları hakkında Süleyman’ı önceden uyarır. Buna rağmen Süleyman yabancı milletlerden birçok kadın alır. Onların etkisinde kalarak ileri yaşında sahte tapınmaya yönelir. Yehova, krallığının bölüneceğini ona önceden bildirir. Süleyman 40 yıl süren saltanatının ardından MÖ 997’de ölür. Oğlu Rehoboam tahta geçer.
Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:
1:5—Davud hayatta olmasına rağmen Adoniya neden tahtı ele geçirmeye çalıştı? Mukaddes Kitap bunun nedenini açıklamıyor. Bununla birlikte Adoniya’nın ağabeyleri Ammon, Abşalom ve muhtemelen Kileab ölmüştü. Bu nedenle Adoniya, Davud’un geride kalan oğullarından en büyüğü olduğu için tahta geçme hakkına sahip olduğunu düşünmüş olabilir (2. Samuel 3:2-4; 13:28, 29; 18:14-17). Güçlü komutan Yoab’ın ve nüfuzlu başkâhin Abiatar’ın desteğine sahip olduğundan, Adoniya bu girişiminin başarıyla sonuçlanacağı konusunda kendine güvenmiş olabilir. Mukaddes Kitap, Davud’un Süleyman’ı tahta geçirme planını Adoniya’nın bilip bilmediğini söylemiyor. Ancak Adoniya “kurban” sunduğunda, Süleyman’ı ve Davud’a sadık kalan diğer kişileri çağırmadı (1. Krallar 1:9, 10). Bu, onun Süleyman’ı rakip olarak gördüğü fikrini uyandırıyor.
1:49-53; 2:13-25—Süleyman Adoniya’yı bağışlamasına rağmen sonra neden öldürdü? Adoniya, Abişag’ı eş olarak almak istedi ve Batşeba’dan bunu Süleyman’a söylemesini rica etti. Batşeba Adoniya’nın isteğinin ardındaki gerçek niyeti göremedi, ancak Süleyman bunu fark etti. Davud’la bir ilişkisi olmamasına rağmen güzel Abişag Davud’un cariyesi olarak görülüyordu. O zamanki geleneklere göre, Abişag yalnızca Davud’un yasal varisine ait olabilirdi. Adoniya, Abişag’ı kendine eş olarak alırsa tahtı ele geçirmek üzere tekrar bir girişimde bulunabileceğini düşünmüş olabilir. Süleyman, Adoniya’nın, krallığı ele geçirme niyetiyle bu istekte bulunduğunu fark ettiğinden affını geçersiz kıldı.
6:37–8:2—Mabet ne zaman vakfedildi? Mabet MÖ 1027 yılının sekizinci ayında, Süleyman’ın krallığının 11. yılında tamamlandı. Anlaşılan içinin döşenmesi ve diğer hazırlıkların yapımı 11 ay sürdü. Mabet MÖ 1026 yılının yedinci ayında vakfedilmiş olmalı. Kayıt mabedin tamamlanması ardından yapılan diğer inşa işlerini kesintisiz olarak anlatır. Sonra da mabedin vakfedilişinden söz eder (2. Tarihler 5:1-3).
9:10-13—Süleyman’ın Sur kralı Hiram’a, Celile (Galile) diyarından 20 şehir vermesi Musa Kanununa uygun muydu? Levililer 25:23, 24’te yer alan kanun sadece, İsraillilerin oturduğu bir bölge için geçerli sayılıyor olabilirdi. Süleyman’ın Hiram’a verdiği şehirler Vaat Edilmiş Toprakların sınırları içinde olsa da, oralarda İsrailli olmayanların yaşıyor olması mümkündür (Çıkış 23:31). Ayrıca ‘kendisi için atlar çoğaltan’ ve birçok kadın alan Süleyman’ın bu davranışı, Kanuna tamamen itaat etmediğinin bir göstergesi de olabilir (Tesniye 17:16, 17). Durum her ne olursa olsun Hiram bu hediyeden hoşnut olmadı. Belki de putperest halk şehirlere o kadar iyi bakmamıştı ya da şehirlerin konumu iyi değildi.
11:4—Süleyman’ın, yaşlılığında Tanrı’ya sadık kalmamasına bunama mı yol açtı? Durum pek öyle görünmüyor. Süleyman hüküm sürmeye başladığında oldukça gençti ve 40 yıl hüküm sürmüş olmasına rağmen öldüğünde çok yaşlı değildi. Üstelik Yehova’ya tapınmaktan tamamen vazgeçmedi. Görünüşe bakılırsa bazı dinler arası uygulamaları yerine getirmeye çalıştı.
Alacağımız Dersler:
2:26, 27, 35. Yehova önceden ne söylerse mutlaka yerine gelir. Eli’nin soyundan olan Abiatar’ın görevinden alınmasıyla, ‘Eli evi hakkında RABBİN söylemiş olduğu söz’ gerçekleşti. Abiatar’ın yerine Finehas’ın soyundan gelen Tsadok’un geçmesiyle Sayılar 25:10-13’teki peygamberlik yerine geldi (Çıkış 6:25; 1. Samuel 2:31; 3:12; 1. Tarihler 24:3).
2:37, 41-46. Birinin, sonunda ceza görmeyeceğini düşünerek Tanrı’ya itaatsizlik etmesi çok tehlikelidir. ‘Hayata giden sıkışık yoldan’ kasten sapanlar, bu hikmetsiz kararlarının acı veren sonuçlarını görecekler (Matta 7:14).
3:9, 12-14. Yehova, Kendisine tapınanların, hizmetlerini yerine getirebilmeleri için hikmet, anlayış ve rehberlik istedikleri samimi duaları cevaplar (Yakub 1:5).
8:22-53. Süleyman Yehova’ya yürekten duyduğu takdiri O’nun için ‘inayet Tanrısı, vaatlerini Yerine Getiren ve duayı İşiten’ gibi ifadeler kullanarak belirtti. Süleyman’ın mabedin vakfedilişi sırasında ettiği dua üzerinde derin düşünmek, Tanrı’nın kişiliğinin farklı yönlerine karşı takdirimizi daha da artırır.
11:9-14, 23, 26. Süleyman yaşamının sonraki yıllarında itaatsizlik ettiğinde Yehova, onun düşmanlarının ortaya çıkmasına izin verdi. Elçi Petrus’un da dediği gibi “Tanrı kibirlilere karşıdır, fakat alçakgönüllülere lütuf gösterir” (1. Petrus 5:5).
11:30-40. Kral Süleyman, Ahiya’nın Yeroboam hakkındaki peygamberliğinden ötürü Yeroboam’ı öldürmeye çalıştı. Oysa Süleyman’ın 40 yıl önce verdiği tepki ne kadar farklıydı. O zaman Adoniya ve diğer komploculardan öç almayı reddetmişti (1. Krallar 1:50-53). Onun tutumu Yehova’dan uzaklaşmasının sonucunda değişti.
BİRLEŞMİŞ BİR KRALLIK BÖLÜNÜYOR
Yeroboam ve halk, Kral Rehoboam’a gelip babası Süleyman’ın bıraktığı yükü hafifletmesini rica ederler. Rehoboam bu ricalarını yerine getireceğine onları, yüklerini daha da ağırlaştırmakla tehdit eder. On kabile ayaklanıp Yeroboam’ı kendilerine kral yaparlar. Böylece krallık bölünür. Rehoboam, Yahuda ve Benyamin kabilelerinden oluşan güney krallığını yönetir. Yeroboam ise İsrail’in on kabilesinden oluşan kuzey krallığında hüküm sürer.
Yeroboam, halkın Tanrı’ya tapınmak amacıyla Yeruşalim’e gitmesini engellemek için biri Dan’da, biri Beytel’de olmak üzere iki altın buzağı yaptırır. Yeroboam’dan sonra İsrail’de hüküm süren krallar arasında Nadab, Baaşa, Ela, Zimri, Tibni, Omri, Ahab ve Ahazya bulunur. Yahuda’da ise Rehoboam’dan sonra Abiya, Asa, Yehoşafat ve Yehoram hüküm sürer. Yehu, İlya ve Mikaya’dan başka Ahiya, Şemaya ve isimsiz bir Tanrı adamı da bu kralların günlerinde peygamberlik ederler.
Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:
18:21—İlya halka, Yehova’ya mı yoksa Baal’e mi tapınacaklarını sorduğunda, halk neden sessiz kaldı? Yehova’ya, talep ettiği şekilde özel bağlılık gösteremediklerini fark etmiş ve bu yüzden kendilerini suçlu hissetmiş olabilirler. Ya da belki vicdanları öylesine katılaşmıştı ki, bir yandan Yehova’ya tapındıklarını iddia edip diğer taraftan Baal’e tapınmayı günah olarak görmemiş olabilirler. Onlar ancak Yehova gücünü gösterdikten sonra “Yehova Allahtır, Yehova Allahtır” dediler (1. Krallar 18:39).
20:34—Yehova Ahab’a Suriyeliler karşısında zafer kazandırdıktan sonra, Ahab, kralları Ben-hadad’ın canını neden bağışladı? Ahab, Ben-hadad’ı öldürmek yerine Suriye’nin başkenti Şam’daki bazı caddelerin kendisine verilmesi için bir antlaşma yaptı; herhalde onun amacı bu caddelere çarşılar kurmaktı. Daha önceden Ben-hadad’ın babası da benzer şekilde Samiriye’deki bazı caddeleri ticari amaçlarla kendisine ayırmıştı. Bu nedenle Ahab, Şam’daki ticari çıkarları için Ben-hadad’ı serbest bıraktı.
Alacağımız Dersler:
12:13, 14. Hayatta önemli kararlar alırken Kutsal Yazılar hakkında bilgisi olan, tanrısal ilkelere dikkatle uyan, hikmetli ve olgun kişilerden öğüt almalıyız.
13:11-24. İyi niyetli bir iman kardeşimizden gelse bile, şüpheli görülen tavsiyeler ya da öneriler Tanrı’nın Sözündeki güvenilir rehberliğin ışığında değerlendirilmelidir (1. Yuhanna 4:1).
14:13. Yehova bizdeki iyi şeyleri bulabilmek için bizi dikkatle gözden geçirir. İyi yönlerimiz ne kadar önemsiz gibi görünse de, O’na hizmet etmek üzere elimizden gelenin en iyisini yaparsak O da içimizdeki bu iyi yönlerin gelişmesini sağlayabilir.
15:10-13. Hakikate isyanı cesaretle reddetmeli, bunun yerine hakiki tapınmayı desteklemeliyiz.
17:10-16. Tsarefatlı dul kadın İlya’nın bir peygamber olduğunu fark etti ve bunun bilincinde olarak onu evine kabul etti. Yehova da bu imanlı davranışından ötürü onu bereketledi. Yehova bugün de imanlı davranışlarımıza dikkat eder ve gökteki Krallık işini çeşitli yollarla destekleyenleri ödüllendirir (Matta 6:33; 10:41, 42; İbraniler 6:10).
19:1-8. Şiddetli muhalefetle karşılaştığımızda Yehova’nın bizi destekleyeceğinden emin olabiliriz (2. Korintoslular 4:7-9).
19:10, 14, 18. Yehova’nın gerçek hizmetçileri asla yalnız değildirler. Yehova ve dünya çapındaki kardeşlik birliği onların yanındadır.
19:11-13. Yehova bir doğa tanrısı ya da doğa güçlerinin kişileştirilmiş bir hali değildir.
20:11. Ben-hadad böbürlenerek Samiriye’yi harap edeceğini söylediğinde, İsrail kralı, savaşa gitmek üzere “kılıç kemerini kuşanan”, sanki zaferle dönüyormuşçasına kılıcını “çözen gibi övünmesin” diye karşılık verdi. Yeni bir görev aldığımızda, kendine aşırı derecede güvenen övüngen kişilerin tutumundan kaçınmalıyız (Süleyman’ın Meselleri 27:1; Yakub 4:13-16).
Birinci Krallar Kitabı Bizim İçin Çok Önemli
Musa, Kanunun Sina Dağında verilişini İsrailoğullarına hatırlatırken şöyle dedi: “Bakın, ben bugün önünüze bereketi ve lâneti koyuyorum; bugün size emretmekte olduğum Allahınız RABBİN emirlerini dinlerseniz, bereket; ve Allahınız RABBİN emirlerini dinlemezseniz, ve bilmediğiniz başka ilâhların ardınca yürümek için bugün size emretmekte olduğum yoldan saparsanız, lânet” (Tesniye 11:26-28).
Birinci Krallar kitabında bu hayati gerçek çok açık şekilde dikkatimize sunuluyor. Gördüğümüz gibi, bu kitap başka değerli dersler de verir. Kitabın verdiği mesaj gerçekten de canlı ve güçlüdür (İbraniler 4:12).
[Sayfa 29’daki resim]
Mabet ve diğer yapılar Süleyman tarafından inşa edildi
[Sayfa 30, 31’deki resim]
Halk, Yehova gücünü gösterdikten sonra “Yehova Allahtır” diye bağırdı