Okuyucuların Soruları

İsa, Matta 5:22’de hangi üç tehlikeye karşı uyarıda bulundu?

İsa Mesih, Dağdaki Vaazında takipçilerini şöyle uyardı: “Ben size diyorum ki, kardeşine karşı öfke besleyen herkes mahkemede hesap verecek. Kardeşine, ağza alınmaması gereken bir hakaret sözü söyleyen herkes Yüksek Mahkemede hesap verecek; ‘Aşağılık budala!’ diyen ise ateşli Hinnom Vadisi hükmünü hak edecek” (Matta 5:22).

İsa, Yahudilere, işlenen günahların ciddiyet derecesine göre cezaların ağırlaşacağını anlatmak için, onların iyi bildiği şeylerden örneğin yerel mahkemelerden, Yüksek Mahkemeden (Sanhedrin) ve ateşli Hinnom Vadisinden söz etti.

Birincisi, İsa kardeşine karşı öfke beslemeye devam eden herkesin “mahkemede,” yani yerel mahkemede hesap vereceğini söyledi. Geleneklere göre bu mahkemeler, yetişkin erkek nüfusunun 120 ya da daha fazla olduğu yerleşimlerde kurulurdu (Matta 10:17; Markos 13:9). Böyle bir mahkemede hâkimler, adam öldürme olaylarında bile hüküm verme yetkisine sahiplerdi (Tesniye 16:18; 19:12; 21:1, 2). Böylece İsa, kardeşine karşı öfkesi dinmeyen kişinin ciddi bir günah işlediğini belirtmiş oldu.

İsa sonra, “kardeşine, ağza alınmaması gereken bir hakaret sözü söyleyen” kişi “Yüksek Mahkemede hesap verecek” dedi. “Ağza alınmaması gereken bir hakaret sözü” olarak tercüme edilen Yunanca raka (dipnot) sözcüğü, “boş” ya da “akılsız” anlamına gelmektedir. Bir sözlüğe göre, bu sözcük “Mesih’in zamanında Yahudilerin kullandığı bir sitem ifadesiydi” (The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament). Böylece İsa, bir kişinin kardeşine nefret dolu sözler söylemesinin ciddiyeti konusunda uyarıda bulunuyordu. İsa aslında, böyle bir sözcük kullanan kişinin sadece yerel mahkemede değil, Yeruşalim’deki Yüksek Mahkemede, başkâhin, 70 ihtiyar ve yazıcıdan oluşan tüm Sanhedrin üyeleri önünde yargılanacağını söylemiş oldu (Markos 15:1).

İsa sonunda, eğer bir kişi başka birine “Aşağılık budala!” derse, o kişinin ateşli Hinnom Vadisi hükmünü hak edeceğini açıkladı. İbranice ge hinnom sözcüğünden gelen “gehenna” kelimesi, eski Yeruşalim’in güneybatısında yer alan “Hinnom Vadisi”ni kastediyordu. İsa’nın zamanında bu vadi, saygın şekilde gömülmeye layık görülmeyen adi suçluların cesetleri de dahil, pisliklerin yakıldığı bir yer olmuştu. Bu nedenle “Hinnom Vadisi” sözcüğü tamamıyla yok oluşun uygun bir simgesiydi.

O halde “aşağılık budala” ifadesi ne anlama geliyordu? Burada kullanılan sözcüğün İbranice karşılığı “asi” veya “isyancı” anlamına gelir. Bu sözcük, ahlaksal açıdan değersiz olan, hakikate isyan eden ve Tanrı’yı bırakan bir kişiyi tanımlar. O halde kardeşine “aşağılık budala” diyen biri aslında kardeşinin, Tanrı’ya isyan eden birinin çarptırıldığı sonsuz yok oluş cezasına çarptırılması gerektiğini söylemiş olur. Başkasını mahkûm eden biri, Tanrı’nın bakış açısından o ağır cezayı, yani sonsuz yok oluş cezasını kendisi de hak edebilir (Tesniye 19:17-19).

Böylece İsa, takipçilerine Musa Kanununun ardındaki ilkelere göre davranan insanlara göre çok daha yüksek düzeyde bir davranış standardı koymuş oldu. İnsanlar, bir katilin ‘mahkemede hesap vereceğini’ kabul etseler de, İsa sadece yapılan eylemin değil bunun ardındaki tutumun da önemli olduğunu vurguladı. İsa, takipçilerine kardeşlerine karşı kızgınlık duymaktan bile sakınmalarını öğretti (Matta 5:21, 22).