İşaya Kitabından Önemli Noktalar—I
Yehova’nın Sözü Canlıdır
İşaya Kitabından Önemli Noktalar—I
“KİMİ göndereyim, ve bizim için kim gidecek?” Yehova Tanrı’dan gelen bu davete Amots’un oğlu İşaya cevap verir: “İşte, ben, beni gönder” (İşaya 1:1; 6:8). Bunun üzerine İşaya, peygamber olarak görevlendirilir. İşaya’nın peygamber olarak yaptıkları, Kutsal Yazıların onun ismini taşıyan kitabında kayıtlıdır.
Peygamberin kendisi tarafından kaleme alınan İşaya kitabı, MÖ yaklaşık 778’den başlayıp MÖ 732’den sonraki bir zamana kadar süren, 46 yıllık bir dönemi kapsar. Kitapta Yahuda, İsrail ve komşu milletler aleyhinde bildiriler yer alsa da ana tema hükümle ilgili değildir. Ana tema ‘Yehova’nın kurtarışıdır’ (İşaya 25:9). Aslında İşaya’nın ismi “Kurtuluş Yehova’dandır” anlamına gelir. Bu makalede, İşaya 1:1–35:10’un önemli noktaları ele alınacaktır.
“BİR BAKİYE DÖNECEK”
Bu kitabın ilk beş bölümünde kayıtlı olan mesajın, İşaya’nın peygamber olarak atanmasından önce mi yoksa sonra mı bildirildiğini Mukaddes Kitap belirtmez (İşaya 6:6-9). Ancak şu bilinen bir gerçektir ki Yahuda ve Yeruşalim, “ayağın tabanından tepeye kadar” ruhen hastadır (İşaya 1:6). Putperestlik yaygındır. Liderler yozlaşmıştır. Kadınlar kibirli bir havaya bürünmüşlerdir. Toplum gerçek Tanrı’ya, O’nun istediği şekilde tapınmamaktadır. İşaya, ‘işittikçe işiten’ ama anlayış edinmek ve bilgi almak istemeyen kişilere gidip onlarla tekrar tekrar konuşmakla görevlendirilir.
Yahuda, ittifak halindeki İsrail ve Suriye tarafından işgal edilme tehdidi altındadır. İşaya’yı ve çocuklarını “alâmetler ve hârikalar” olarak kullanan Yehova, bu Suriye-İsrail ittifakının başarılı olmayacağına dair Yahuda’ya güvence verir (İşaya 8:18). Fakat kalıcı barış ancak “Selâmet Reisi”nin yönetimi aracılığıyla gerçekleşecektir (İşaya 9:6, 7). Ayrıca Yehova Asur’a, yani ‘öfkesinin değneği’ olarak kullandığı millete de hüküm verecektir. Yahuda sonunda sürgüne götürülecek, fakat “bir bakiye dönecek”tir (İşaya 10:5, 21, 22). ‘Yesse’nin kütüğünden çıkan’ simgesel bir ‘filizin’ yönetimi sırasında gerçek adalet var olacaktır (İşaya 11:1).
Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:
1:8, 9—Sion kızı ne bakımdan “bağda bir hayme gibi, hıyar bostanında bir kulübe gibi . . . . bırakıldı”? Bu, Yeruşalim’in Asur istilası sırasında, bağdaki çardak gibi ya da salatalık bostanına kurulan, kolayca çökebilecek derme çatma bir kulübe gibi savunmasız görüneceği anlamına gelir. Fakat Yehova, Yeruşalim’in yardımına koşarak onun Sodom ve Gomorra gibi olmasına izin vermez.
1:18—“Şimdi gelin de davamızı görelim” sözleri ne anlama gelir? Bu, meseleleri konuşmak ve uzlaşarak karşılıklı bir anlaşmaya varmak yönünde bir davet değildir. Bunun yerine ayet, adil Hâkim Yehova’nın, İsrail’e değişmesi ve temizlenmesi için fırsat tanıdığı adli bir oturum düzenlenmesinden söz eder.
6:8a—Burada neden birinci tekil ve birinci çoğul şahıs zamirleri kullanılıyor? Burada kullanılan birinci tekil şahıs zamiri Yehova Tanrı’ya atfeder. Çoğulu olan “biz” zamiri, Yehova’nın yanında başka birinin daha olduğunu gösterir. Elbette bu kişi, O’nun “biricik oğlu”dur (Yuhanna 1:14; 3:16).
6:11—İşaya “ne vakte kadar, ya RAB?” sorusuyla neyi kastetti? İşaya, bu tepkisiz topluma Yehova’nın mesajını daha ne kadar bildirmesi gerektiğini sormuyordu. Bunun yerine o, toplumun ruhen hasta olmasının Tanrı’nın ismine leke getirmeye daha ne kadar devam edeceğini bilmek istiyordu.
7:3, 4—Yehova neden kötü Kral Ahaz’ın kurtulmasını sağladı? Suriye ve İsrail kralları, Yahuda Kralı Ahaz’ı tahttan indirip yerine onların kuklası olan ve Davud’un soyundan gelmeyen bir hükümdarı, Tabeel’in oğlunu geçirmeyi planlıyorlardı. Şeytan’ın bu entrikası sonucunda, Davud’la yapılan Krallık ahdinin işleyişi kesintiye uğrayacaktı. Yehova, “Selâmet Reisi”nin ortaya çıkacağı soy hattını korumak için Kral Ahaz’ın kurtulmasını sağladı (İşaya 9:6).
7:8—Efraim nasıl 65 yıl içinde ‘kırıldı’? “İsrail kıralı Pekahın günlerinde”, İşaya’nın bu olayı bildirmesinden kısa bir süre sonra, on kabilelik krallıktaki insanlar sürgün edilmeye ve ülkeye yabancılar yerleştirilmeye başlandı (2. Krallar 15:29). Uzun süre devam eden bu durum, Sanherib’in oğlu ve ardılı olan Asur Kralı Esarhaddon’un günlerinde bile hâlâ sürüyordu (2. Krallar 17:6; Ezra 4:1, 2; İşaya 37:37, 38). Asurluların Samiriye’deki insan trafiğini ellerinde tuttukları dönem, İşaya 7:8’de değinilen 65 yıllık dönemi oluşturur.
11:1, 10—İsa Mesih nasıl hem “Yessenin kütüğü” hem de “Yessenin kökü” olabilir? (Romalılar 15:12) İsa bedeni soy hattı nedeniyle “Yessenin kütüğü”ydü. O, Yesse’nin oğlu Davud aracılığıyla Yesse’nin soyundan geliyordu (Matta 1:1-6; Luka 3:23-32). Ancak krallık yetkisi alması, İsa’nın atalarıyla olan ilişkisini etkiler. İtaatli insanlığa yeryüzünde sonsuz yaşam verme gücü ve yetkisi aldığı için İsa, onların “Ebediyet Babası” olur (İşaya 9:6). Bu nedenle o aynı zamanda, Yesse de dahil atalarının “kökü”dür.
Alacağımız Dersler:
1:3. Yaratıcımızın talepleriyle uyumlu yaşamayı reddetmek, bir öküz veya eşekten daha bilgisiz olmak demektir. Öte yandan Yehova’nın bizim için yaptığı her şeye karşı takdir geliştirmek, sözüne kulak asmayarak anlayışsız davranmaktan ve O’nu bırakmaktan bizi alıkoyacaktır.
1:11-13. İkiyüzlü dinsel törenler ve formalite gereği yapılan dualar Yehova’ya bıkkınlık verir. Davranış ve dualarımızın temelinde doğru bir yürek tutumu olmalıdır.
1:25-27; 2:2; 4:2, 4. Tövbe eden bir artakalanın Yeruşalim’e dönüp pak tapınmayı yeniden başlatmasıyla kölelik ve Yahuda’nın ıssızlığı sona erecekti. Yehova tövbe eden suçlulara karşı merhametlidir.
2:2-4. Krallığı duyurma ve öğrenci yetiştirme işinde gayretle çalışmamız, birçok milletten insanın barışı öğrenmesine ve birbirleriyle barış içinde yaşamasına yardım eder.
4:3. Yehova ahlaksal kirliliği ve kan suçunu yıkayacak, yani ortadan kaldıracak.
5:11-13. Bir kişinin eğlence seçiminde sınır ve denge tanımaması, onun bilgiye göre davranmayı reddetmesi anlamına gelir (Romalılar 13:13).
5:21-23. İsa’nın takipçisi ihtiyarlar veya gözetmenler “kendi gözlerinde hikmetli” olmaktan kaçınmalıdır. Ayrıca “şarap içmekte” ölçülü olmalı ve adam kayırmamalıdırlar.
11:3a. İsa’nın örneği ve öğretileri, Yehova korkusunun sevinç verdiğini gösterir.
“RAB YAKUBA ACIYACAK”
İşaya’nın 13 ila 23. bölümlerinde, milletler aleyhinde bildiriler yer alır. Ancak Yehova, İsrail’in tüm kabilelerinin yurtlarına dönmelerine izin vererek “Yakuba acıyacak” (İşaya 14:1). Yahuda’nın ıssız bırakılacağıyla ilgili 24 ila 27. bölümlerdeki mesaja, onarımla ilgili bir vaat eşlik eder. Suriye’yle ittifak kurdukları için “Efraim [İsrail] sarhoşları”na; Asur’la ittifak kurmaya çalıştıkları için de Yahuda’nın “kâhinle peygamber”ine Yehova kızgınlığını ifade ediyor (İşaya 28:1, 7). ‘Ariel’e [Yeruşalim]’ yazık olacağı söyleniyor çünkü korunmak amacıyla “Mısıra inmek üzre yola çıkıyorlar” (İşaya 29:1; 30:1, 2). Yine de Yehova’ya iman eden bireylerin kurtulacağı önceden bildiriliyor.
Yehova “Sion dağı”nı avı üzerinde homurdayan genç aslan gibi koruyacak (İşaya 31:4). Ayrıca şu da vaat ediliyor: “İşte, bir kıral doğrulukla kırallık edecek” (İşaya 32:1). Asurluların Yahuda’yı tehdit etmesi “barış ulakları”nın bile acı acı ağlamasına neden olsa da Yehova toplumunun iyileştirileceğini, ‘fesadının bağışlanacağını’ vaat ediyor (İşaya 33:7, 22-24). “RABBİN bütün milletlere öfkesi, bütün onların ordusuna kızgınlığı var” (İşaya 34:2). Yahuda hep böyle ıssız kalmayacak. “Çöl ve kurak yer mesrur olacak; ve bozkır sevinecek, ve nergis gibi çiçeklenecek” (İşaya 35:1).
Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:
13:17—Medler için ne bakımdan gümüşün değeri yoktur ve altınla gönülleri hoş olmaz? Medler ve Persler kentler alıp şan şeref kazanmaya savaş ganimetinden çok daha fazla değer verirlerdi. Bu, Koreş’in durumunda da geçerliydi. O, Nebukadnetsar’ın Yehova’nın mabedini yağmalayarak aldığı altın ve gümüş takımları evlerine geri dönen sürgünlere vermişti.
14:1, 2—Yehova’nın toplumu için söylenen “kendilerini sürgün etmiş olanları sürgün edecekler” ve “kendilerine gadretmiş olanlara hâkim olacaklar” sözleri nasıl gerçekleşti? Bu, bazı bireylerin durumunda gerçekleşti. Örneğin Daniel, Med Pers yönetimi altındaki Babil’de yüksek bir konuma getirildi; Ester, Pers kraliçesi oldu ve Mordekay, Pers İmparatorluğunda başvezir olarak atandı.
20:2-5—İşaya üç yıl boyunca gerçekten çırılçıplak mı yürüdü? Muhtemelen İşaya sadece üst giysisini çıkarmış ve ince giysilerle dolaşmıştı. “Çıplak” olarak çevrilen İbranice sözcük, birinin yarı çıplak ya da ince giyinmiş olduğu anlamına da gelebilir (I. Samuel 19:24).
21:1—“Deniz çölü” olarak adlandırılan bölge neresidir? Babil gerçek anlamda deniz kenarında olmasa da bu ayette sanki öyleymiş gibi bir ifade kullanılır. Çünkü Dicle ve Fırat nehirlerinin taşkın suları her yıl bölgeyi sular altında bırakır ve bataklık gibi bir “deniz” oluşturur.
24:13-16—Yahudiler’in “zeytin düşürmek için ağaca vurdukları zaman nasılsa, bağ bozumu bitince artakalan üzümler nasılsa, . . . . kavmlar arasında öyle” olacağı söyleniyor. Bu sözler nasıl gerçekleşecekti? Nasıl hasattan sonra ağaçta veya bağda az meyve kalırsa, Yeruşalim ve Yahuda harap edildiğinde de öyle az kişi hayatta kalacaktı. Hayatta kalanlar ister “şarkta [Doğuda bulunan Babil’de]” isterse de “denizin [Akdeniz] adalarında” olsun, sürgüne gönderildikleri her yerde Yehova’yı yücelteceklerdi.
24:21—“Yüksekte olanların ordusu” ve “yerin kıralları” kimlerdir? “Yüksekte olanların ordusu” ifadesi kötü ruhi güçlere değiniyor olabilir. Bu durumda “yerin kıralları” da cinlerin güçlü etkisi altında olan dünya hükümdarlarıdır (1. Yuhanna 5:19).
25:7—“Bütün kavmları örten örtü” ve “bütün milletler üzerine çekilmiş perde” nedir? Bu benzetme insanlığın iki büyük düşmanına dikkat çeker: Günah ve ölüm.
Alacağımız Dersler:
13:20-22; 14:22, 23; 21:1-9. Yehova’nın önceden bildirdiği sözler her zaman gerçekleşir, tıpkı Babil’in durumunda olduğu gibi.
17:7, 8. İsrailoğullarının çoğu, mesajı dinlemese de Yehova’ya yönelen bazı bireyler oldu. Benzer şekilde Hıristiyan alemindeki bazı kimseler de Krallık mesajına olumlu karşılık verdi.
28:1-6. İsrail, Asur’un önünde bozguna uğrayacak, fakat Tanrı iman eden bireylerin hayatta kalmasını sağlayacak. Yehova’nın hükümleri doğru kimseleri ümitten yoksun bırakmaz.
28:23-29. Yehova samimi kişileri özel ihtiyaç ve koşullarına göre düzeltir.
30:15. Yehova tarafından kurtarılmamız için, ‘rahat ederek’, yani kurtuluşu insanların yaptığı düzenlemelerde aramaktan kaçınarak imanımızı göstermemiz gerekir. ‘Susarak’ sakin kalırsak, yani korkmazsak Yehova’nın bizi koruyabileceğine güvendiğimizi göstermiş oluruz.
30:20, 21 (YÇ). İlham edilmiş Sözü olan Mukaddes Kitap ve “sadık ve sağgörülü hizmetkâr” aracılığıyla söylediklerine dikkat ederek Yehova’yı ‘görür’ ve kurtarışının sesini ‘duyarız’ (Matta 24:45).
İşaya’nın Peygamberliği Tanrı’ya Güvenimizi Güçlendirir
İşaya kitabında bulunan Tanrısal mesaj için ne kadar şükretsek azdır! Zaten yerine gelmiş olan peygamberlik sözleri Yehova’nın ‘ağzından çıkan sözün de öyle olacağına; ona boş dönmeyeceğine’ dair güvenimizi güçlendiriyor (İşaya 55:11).
Peki İşaya 9:7 ve 11:1-5, 10’da bulunan, Mesih’le ilgili peygamberlik sözleri için ne denebilir? Bu sözler, Yehova’nın kurtuluşumuz için yaptığı düzenlemeye olan imanımızı artırmıyor mu? Kitapta ayrıca asıl gerçekleşmeleri günümüzde meydana gelen veya ileride gerçekleşecek olan peygamberlik sözleri de yer alır (İşaya 2:2-4; 11:6-9; 25:6-8; 32:1, 2). Aslında İşaya kitabı ‘Tanrı’nın sözünün canlı’ olduğunu gösteren kanıtlara bir yenisini daha ekler (İbraniler 4:12).
[Sayfa 8’deki resim]
İşaya ve çocukları “İsrailde alâmetler ve hârikalar” idi
[Sayfa 8, 9’daki resim]
Yeruşalim “bağda bir hayme” gibi olacaktı
[Sayfa 10’daki resim]
Milletlerden olan insanların “kılıçlarını sapan demirleri” yapmalarına nasıl yardım ediliyor?