Mukaddes Kitabın Afrika Dillerine Çevrilmesindeki Kilometre Taşları

AVRUPA ve Kuzey Amerika’da Mukaddes Kitabı samimiyetle okuyan kişiler, Afrikalıların Tanrı’nın Sözünü kendi dillerinde okuma ihtiyaçlarının uzun süredir farkındaydılar. Birçok kişi bu önemli ihtiyacı karşılayabilmek amacıyla orada konuşulan dilleri öğrenmek için Afrika’ya gitti. Bazıları kimi diller için bir yazı sistemi ve sözlükler hazırladı. Bunun ardından Mukaddes Kitabı birçok Afrika diline çevirmeye başladılar. Bu hiç de kolay bir iş değildi. The Cambridge History of the Bible şöyle diyor: “Bir çevirmenin, Hıristiyanlığın en basit ve en temel kavramları için bile doğru ifadeyi bulmak üzere yıllarca araştırma yapması gerekebilirdi.”

Tsvana halkı 1857’de, önceden bir yazı sistemi olmayan Afrika dillerinden birinde Mukaddes Kitabın tümüne sahip olan ilk halk oldu. * Bu Mukaddes Kitap tek bir kitap olarak değil, kısım kısım basıldı ve ciltlendi. Bir süre sonra Mukaddes Kitap başka Afrika dillerine de çevrildi. Afrika diline çevrilen bu ilk Mukaddes Kitap tercümelerinin birçoğunda, hem İbranice Yazılarda (“Eski Ahit”te) hem de Yunanca Yazılarda (“Yeni Ahit”te) Tanrı’nın ismi olan Yehova geçiyordu. Ancak bu çevirilerin gözden geçirilmiş halini ve yeni çevirileri, Mukaddes Kitabın yazarı Yehova’nın kutsal ismine saygı duymayan kişiler hazırladı. Onlar çevirilerinde, Yahudilerin batıl inançlarına dayanan geleneği izleyerek Tanrı’nın ismi yerine Tanrı ya da Rab gibi unvanlar kullandılar. Bu nedenle Afrika’da Tanrı’yı seven kişiler için, Tanrı’nın isminin tekrar yerine konulduğu bir Mukaddes Kitap çevirisine gerek duyuldu.

Yehova’nın Şahitlerinin Yönetim Kurulu, New World Translation of the Holy Scriptures’ı başlıca Afrika dillerinden bazılarına çevirmek için 1980’li yıllardan itibaren yoğun bir çaba harcadı. Bu sayede bugün Afrika’da Mukaddes Kitaba değer veren yüz binlerce kişi New World Translation’ı ana dillerinde okuyabiliyor. Şu ana kadar New World Translation tümüyle ya da kısmen Afrika’nın 17 yerli diline çevrildi.

Afrika dillerindeki bu Mukaddes Kitap çevirilerini okuyanlar Tanrı’nın yüce ismi olan  Yehova’nın geçtiği bir çeviriye sahip olmaktan büyük zevk alıyorlar. Örneğin İsa, Nasıra’daki havrada ayağa kalkıp görevini oradakilere duyurmak amacıyla, İşaya kitabının tomarından bir bölüm okumuştu ve o bölümde Babasının ismi geçiyordu (İşaya 61:1, 2). New World Translation’da Luka’nın İnciline göre İsa, o bölümü şöyle okudu: “Yehova’nın ruhu üzerimdedir. Çünkü O beni, yoksullara müjdeyi vermem için meshetti; tutsaklara özgürlük, körlere gözlerinin açılacağı haberini bildirmek; ezilenleri kurtarmak ve Yehova’nın kabul yılını duyurmak için gönderdi” (Luka 4:18, 19).

Ağustos 2005’te, Mukaddes Kitabın Afrika dillerine çevrilmesinde bir başka kilometre taşına ulaşıldı. O ay içinde Yehova’nın Şahitlerinin Güney Afrika’daki bürosunda New World Translation’ın Afrika’da konuşulan dillerdeki çevirilerinin 76.000’den fazla kopyası basıldı ve ciltlendi. Şona dilindeki 30.000 Mukaddes Kitap da bu sayıya dahildi. Bu çeviri Yehova’nın Şahitlerinin Zimbabve’de yapılan “Tanrı’ya İtaat” temalı bölge ibadetlerinde çıktı.

Bu hatırlanmaya değer ayda, Güney Afrika’daki büroyu ziyaret edenler, Afrika dillerindeki yeni Mukaddes Kitapların basımını görmekten büyük heyecan duydular. Beytel ailesinin ciltleme kısmında hizmet eden Nhlanhla şöyle diyor: “New World Translation’ın Şona ve diğer Afrika dillerinde yayımlanmasına yardımcı olma ayrıcalığına sahip olduğum için çok mutluyum ve heyecanlıyım.” O aslında bu sözleriyle, Güney Afrika’daki tüm Beytel ailesinin duygularına tercüman oldu.

Yeni Mukaddes Kitaplar Afrika’daki halkın eline, deniz aşırı ülkelerde basılıp getirildiği zamana oranla çok daha hızlı ve ekonomik şekilde ulaşıyor. Daha da önemlisi artık Afrikalılar, Mukaddes Kitabın yüce Yazarı Yehova’nın kutsal isminin geçtiği doğru bir tercümeye sahipler.

[Dipnot]

[Sayfa 12’deki resim]

1840’ta yayımlanan Tsvana dilindeki Mukaddes Kitapta Tanrı’nın ismi

[Tanıtım notu]

Harold Strange Library of African Studies

[Sayfa 13’teki resim]

Svaziland’dan gelen ziyaretçiler, Güney Afrika bürosunda yeni Mukaddes Kitapların basımını izliyorlar