Yeremya Kitabından Önemli Noktalar
Yehova’nın Sözü Canlıdır
Yeremya Kitabından Önemli Noktalar
YEREMYA’NIN kendi toplumuna bildirdiği felaketler onları ne kadar şaşırtmış olmalı! Üç yüz yıldan uzun süredir tapınmanın merkezi olarak kullanılan görkemli mabet tamamen yakılıp yok edilecekti. Yeruşalim şehri ve Yahuda diyarı harap edilip ıssız kalacak, orada yaşayanlar da tutsak alınacaktı. Bu ve başka hüküm bildirilerinin kaydı Kutsal Yazıların en uzun ikinci kitabı olan Yeremya’da bulunur. Bu kitap ayrıca Yeremya’nın 67 yıl peygamber olarak sadık bir şekilde hizmet ederken yaşadıklarını da anlatır. Kitaptaki bilgiler kronolojik sırayla değil, konularına göre sıralanmaktadır.
Peki Kutsal Yazıların Yeremya kitabıyla neden ilgilenelim? Çünkü bu kitapta kayıtlı olan yerine gelmiş peygamberlikler Yehova’nın, vaatlerini gerçekleştirdiğine dair imanımızı perçinler (İşaya 55:10, 11). Yeremya’nın peygamber olarak yaptıkları ve halkın onun bildirdiği mesaja karşı tutumu ile günümüz arasında benzerlikler vardır (1. Korintoslular 10:11). Üstelik Yehova’nın, toplumuna karşı davranış tarzı Kendi niteliklerine dikkat çektiğinden bizi derinden etkilemelidir (İbraniler 4:12).
“KAVMIM İKİ KÖTÜLÜK İŞLEDİ”
Yeremya, Yahuda kralı Yoşiya’nın saltanatının 13. yılında, Yeruşalim’in MÖ 607 yılındaki harabiyetinden 40 yıl önce peygamber olarak görevlendirilir (Yeremya 1:1, 2). Çoğu, Yoşiya’nın saltanatının geri kalan 18 yılında duyurulan bildiriler Yahuda’nın kötülüğünü açığa vurur ve Yehova’nın ona karşı hükmünü ilan eder. Yehova şöyle der: “Yeruşalimi taş yığınları, . . . . edeceğim; ve Yahuda şehirlerini, içinde oturanı olmıyan bir virane kılacağım” (Yeremya 9:11). Peki neden? O şöyle diyor: “Çünkü kavmım iki kötülük işledi” (Yeremya 2:13).
Tövbe eden bir artakalanın pak tapınmaya geri döneceğiyle ilgili bir mesaj da bildirilir (Yeremya 3:14-18; 12:14, 15; 16:14-21). Ancak bu mesaj pek hoş karşılanmaz. “RAB evinin baş memuru” Yeremya’yı döver ve gece boyunca tomruğa vurur (Yeremya 20:1-3).
Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:
1:11, 12—Yehova’nın, sözüyle ilgili olarak uyanık şekilde beklemesinin “badem dalı”yla nasıl bir bağlantısı var? Badem ağacı baharda ilk çiçek açan ağaçlardan biridir. Yehova da toplumunu hükümleriyle ilgili uyarmak için mecazi anlamda ‘erken davranıp peygamberlerini gönderdi’ ve hükümleri yerine gelene kadar ‘uyanık bekledi’ (Yeremya 7:25).
2:10, 11—Sadakatsiz İsrailoğullarının davranışlarını bu kadar sıra dışı kılan neydi? Kittim’in batısı ve Kedar’ın doğusundaki putperest milletler, başka milletlerin tanrılarını getirerek kendi tanrılarını çoğaltmış olabilirlerse de, kendi tanrılarını tamamen bırakıp yabancı tanrıları benimsemeleri duyulmamış bir şeydi. Oysa İsrailoğulları Yehova’yı bırakarak yaşayan Tanrı’nın izzetini cansız putlara değişmiş oldular.
3:11-22; 11:10-12, 17—Samiriye MÖ 740’ta düşmüş olmasına rağmen Yeremya bildirilerine neden kuzeydeki on kabilelik krallığı da dahil etti? Çünkü Yehova Yeruşalim’in MÖ 607’deki yıkımıyla sadece Yahuda’ya değil, tüm İsrail ulusuna olan hükmünü göstermiş oldu (Hezekiel 9:9, 10). Ayrıca Tanrı’nın peygamberleri mesajlarında onlara da seslenmeye devam ettiğinden, başkenti düştükten sonra on kabilelik krallıktan Yeruşalim’e kaçanlar eski durumlarına kavuşma ümitlerini canlı tuttular.
4:3, 4—Bu emrin anlamı nedir? Sadakatsiz Yahudilerin, yüreklerinin toprağını hazırlamaları, yumuşatmaları ve temizlemeleri gerekiyordu. Onlar yüreklerinin “gulfesini” atmalıydılar, yani temiz olmayan düşüncelerden, duygulardan ve güdülerden kurtulmalıydılar (Yeremya 9:25, 26; Elçiler 7:51). Bu, kötü olanı yapmayı bırakıp Tanrı’nın onayını kazandıran işler yapmaya başlayarak yaşam tarzını değiştirmeyi gerektiriyordu.
4:10; 15:18—Yehova isyankâr toplumunu hangi anlamda aldattı? Yeremya’nın günlerinde “yalanlar peygamberlik” eden peygamberler vardı (Yeremya 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32). Yehova onların aldatıcı mesajlar duyurmasını engellemedi.
16:16—Yehova’nın “çok balıkçılar” ve “çok avcılar” getirtmesi ne anlama gelir? Bununla, Yehova’nın hükmünün infaz edileceği sadakatsiz Yahudileri bulması için düşman güçlerin yollanması kastedilmiş olabilir. Ancak Yeremya 16:15’teki sözlerin ışığında bakıldığında ayet, tövbe eden İsrailoğullarının aranıp bulunmasına da işaret ediyor olabilir.
20:7—Yehova nasıl ‘Yeremya’dan kuvvetli’ olduğunu gösterdi ve onu kandırdı? Yeremya, Yehova’nın hükümlerini bildirirken kayıtsızlıkla, olumsuz tepkilerle ve zulümle karşılaştığı için gücünün tükendiğini hissetmiş olabilir. Ancak Yehova kuvvetini bu tür eğilimlere karşı kullanarak, görevine devam etmesi için Yeremya’yı güçlendirdi. Yehova böylece Yeremya’nın, peygamber olarak yapamayacağını düşündüğü bir şeyi başarmasını sağlayarak onu kandırdı.
Alacağımız Dersler:
1:8. Yehova zaman zaman toplumunu zulümden kurtarır. Bunu belki tarafsız yargıçları kullanarak, toplumuna düşman yetkililerin yerine makul kişiler getirterek ya da hizmetçilerine dayanma gücü vererek yapabilir (1. Korintoslular 10:13).
2:13, 18. Sadakatsiz İsrailoğulları iki kötü şey yaptılar. Mutluluğun, refahın, rehberliğin ve korunmanın tek güvenilir kaynağı olan Yehova’yı terk ettiler. Ayrıca Mısır ve Asur’la askeri ittifaklar yapmaya çalışarak kendileri için mecazi sarnıçlar kazdılar. Zamanımızda da insan felsefeleri, teorileri ve bu dünyanın siyaseti uğruna gerçek Tanrı’yı terk edersek “diri suların kaynağını” ‘çatlak sarnıçlara değişmiş’ oluruz.
6:16. Yehova isyankâr toplumunu, durup kendi durumlarını incelemeye ve sadık atalarının ‘yollarına’ geri dönmeye teşvik ediyor. Bizim de, gerçekten Yehova’nın bizden istediği şekilde yürüyüp yürümediğimizi görmek için zaman zaman durumumuzu incelememiz gerekmez mi?
7:1-15. Bir tür koruyucu tılsım olarak gördükleri mabede güvenmeleri Yahudileri kurtarmadı. Bizler gözle görülene değil, imana dayanan bir yaşam sürmeliyiz (2. Korintoslular 5:7).
15:16, 17. Yeremya gibi biz de cesaretsizlikle mücadele edebiliriz. Mukaddes Kitabı kişisel olarak anlamlı şekilde incelemekten zevk alarak, Yehova’nın ismini hizmette yücelterek ve kötü arkadaşlıklardan kaçınarak bunu yapabiliriz.
17:1, 2. Yahuda halkının günahları yüzünden Yehova onların sunduğu kurbanlardan hoşnut olmadı. Ahlaksal yönden temiz olmazsak bizim de hamt kurbanlarımız kabul edilmez.
17:5-8. İnsanlar ve kurumlar ancak Tanrı’nın isteğiyle ve Sözündeki ilkelerle uyumlu hareket ettikleri sürece güvenimizi hak ederler. Kurtuluş, gerçek barış ve güvenlik gibi konularda sadece Yehova’ya güvenmemiz akıllılık olacaktır (Mezmur 146:3).
20:8-11. Kayıtsızlığın, muhalefetin ya da zulmün, Krallığı duyurma işi için gösterdiğimiz gayreti azaltmasına izin vermemeliyiz (Yakub 5:10, 11).
“BOYUNLARINIZI BABİL KIRALININ BOYUNDURUĞU ALTINA KOYUN”
Yeremya hem Yahuda’nın son dört kralına hem de sahte peygamberlere, kötü çobanlara ve yozlaşmış kâhinlere karşı Tanrısal hükümleri bildirir. Yehova sadık artakalanı iyi incirlere benzeterek şöyle der: “İyilik olsun diye gözlerim onların üzerinde olacak” (Yeremya 24:5, 6). 25. bölümdeki önceden bildirilen üç olay sonraki bölümlerde ayrıntılarıyla açıklanan hükümleri özetler.
Kâhinler ve peygamberler Yeremya’nın öldürülmesi için plan yaparlar. Yeremya onların Babil kralına hizmet etmeleri gerektiğini bildirir. O, Kral Tsedekiya’ya şöyle der: “Boyunlarınızı Babil kıralının boyunduruğu altına koyun” (Yeremya 27:12). Ancak “İsraili dağıtan onu [İsraili] toplıyacak” (Yeremya 31:10). Rekabîler’e sadakatleri nedeniyle bir vaatte bulunulur. Yeremya “muhafızlar avlusuna” konulur (Yeremya 37:21). Yeruşalim yok edilir ve orada yaşayanların çoğu tutsak alınır. Yeremya ve kâtibi Baruk geride bırakılanlar arasındadır. Korkuya kapılan halk Yeremya’nın uyarısına rağmen Mısır’a gider. 46 ila 51. bölümlerde Yeremya’nın milletlerle ilgili mesajı anlatılır.
Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:
22:30—Bu karar, İsa Mesih’in Davud’un tahtında oturma hakkını geçersiz mi kıldı? (Matta 1:1, 11). Hayır. Söz konusu karar Yehoyakin’in soyundan gelenlerin Yahuda’da ‘Davud tahtı üzerinde oturmasını’ engelledi. İsa Yahuda’daki bir tahttan değil, gökten hüküm sürecekti.
23:33—“Rabbin yükü” nedir? Yeremya’nın günlerinde peygamber tarafından Yeruşalim’in yıkımıyla ilgili duyurulan önemli bildiriler onun yurttaşları için bir yüktü. Kayıtsız insanlar da Yehova için o kadar büyük bir yüktü ki O bu insanları reddedecekti. Benzer şekilde nasıl kendi yıkımıyla ilgili Kutsal Yazılardaki mesaj Hıristiyan Âlemi için bir yükse, bu mesaja kulak asmayanlar da Tanrı için ağır bir yüktür.
31:33—Tanrı’nın kanunu nasıl yüreklere yazılır? Bir kişi Tanrı’nın kanununu Yehova’nın isteğini yapmak üzere güçlü bir istek duyacak kadar çok seviyorsa, Tanrı’nın kanununun onun yüreğine yazılmış olduğu söylenebilir.
32:10-15—Tek bir anlaşma için iki “hüccet”, yani belge hazırlamaktaki amaç neydi? Açık olan, yani mühürlenmemiş belge başvurmak için kullanılırdı. Mühürlenmiş olan da gerektiğinde açık olan belgenin doğruluğunu onaylamak için kullanılırdı. Yeremya bir akraba ve iman kardeşiyle iş yaparken bile makul yasal işlemleri yerine getirerek bize bir örnek bıraktı.
33:23, 24—Burada sözü edilen “iki aşiret”, yani aile kimdir? Biri, Kral Davud’un soyundan gelenlerin oluşturduğu kraliyet ailesi, diğeri de Harun’un soyundan gelenlerin oluşturduğu kâhin ailesidir. Yeruşalim ve mabet yıkıldığında sanki Yehova bu iki aileyi reddetmiş gibiydi. Artık yeryüzünde O’nun bir krallığı olmayacaktı ya da tapınmasını yeniden canlandırmayacaktı.
46:22—Neden Mısır’ın sesi yılanınkine benzetiliyor? Bu ayette, felaket yaşadığı için Mısır’ın bir yılan gibi tıslayarak geri çekilmesi ya da bir ulus olarak küçük düşmesi kastediliyor olabilir. Bu benzetme ayrıca, Mısırlı Firavunların yılan tanrıça Uatçit’in sözde korumasına sahip olmak için başlıklarında kutsal yılanın bir simgesini bulundurmalarının ne kadar boş olduğunu da gösterir.
Alacağımız Dersler:
21:8, 9; 38:19. Yehova Yeruşalim’deki tövbe etmeyen ve ölmeyi hak eden insanlara son anda bile seçme şansı sundu. Evet, O’nun ‘merhametleri çoktur’ (Mezmur 119:156; 2. Samuel 24:14).
31:34. Yehova’nın, bağışladığı kişilerin günahlarını hatırlamayacağını ve gelecekte onlara karşı harekete geçmeyeceğini bilmek çok rahatlatıcıdır!
38:7-13; 39:15-18. Yehova, ‘kardeşlere hizmet etmek’ de dahil sadakatle yaptığımız işleri asla unutmaz (İbraniler 6:10).
45:4, 5. Yahuda’nın son günleri gibi, bu ortamın ‘son günleri’ de zenginlik, ün ya da maddi güvence gibi “büyük şeyler” aramanın vakti değildir (2. Timoteos 3:1; 1. Yuhanna 2:17).
YERUŞALİM ATEŞE VERİLİR
Yıl MÖ 607. Tsedekiya, krallığının 11. yılındadır. Babil kralı Nebukadnetsar Yeruşalim’i son 18 aydır kuşatma altında tutmaktadır. Nebukadnetsar’ın saltanatının 19. yılının beşinci ayının yedinci gününde, muhafız askerlerin başı Nebuzaradan Yeruşalim’e ‘gelir’, yani varır (2. Krallar 25:8). Nebuzaradan belki de şehir surlarının dışındaki ordugâhtan durumu gözden geçirir ve bir plan yapar. Üç gün sonra, ayın onuncu gününde Yeruşalim’e ‘girer.’ Sonra da şehri ateşe verir (Yeremya 52:12, 13).
Yeremya Yeruşalim’in düşüşünü ayrıntılarıyla anlatır. Böylece onun anlattıkları, mersiyeler, yani ağıtlar için bir temel oluşturur. Bu şiirler, Kutsal Yazıların Yeremya’nın Mersiyeleri kitabında kayıtlıdır.
[Sayfa 8’deki resim]
Yeremya’nın bildirileri Yehova’nın Yeruşalim’e karşı hükmünü içerdi
[Sayfa 9’daki resim]
Yehova ‘Yeremya’dan kuvvetli’ olduğunu nasıl gösterdi?
[Sayfa 10’daki resim]
“Yahuda sürgünlerini gözümde bu iyi incirler gibi tutacağım” (Yeremya 24:5).