Yehova’nın Sözü Canlıdır

Yeremya’nın Mersiyeleri Kitabından Önemli Noktalar

YEREMYA peygamber 40 yıldır bildirdiği hüküm mesajının gerçekleşmesini görür. Peki çok sevdiği şehrinin yıkımına tanık olduğunda neler hisseder? Yunanca Septuagint’te Yeremya’nın Mersiyeleri kitabının girişinde şu sözler yer alır: “Yeremya oturup ağladı ve Yeruşalim’e bu ağıdı yaktı.” Yeremya bu kitabı, MÖ 607’de 18 ay süren kuşatmanın ardından, Yeruşalim’in ateşe verilmesiyle ilgili anılar hâlâ zihninde canlıyken yazdı. Bu nedenle Yeremya’nın Mersiyeleri kitabında onun yüreğindeki korkunç acı, canlı ifadelerle anlatılır (Yeremya 52:3-5, 12-14). Tarihte başka hiçbir şehir hakkında böyle dokunaklı ve acıklı ağıtlar yakılmamıştır.

Yeremya’nın Mersiyeleri kitabı beş lirik şiirden oluşur. Bunların ilk dördü mersiye (ağıt) şeklindedir, beşincisi ise dilek, yani duadır. Orijinal metinde ilk dört ağıt akrostiştir, ayetlerin ilk harfleri 22 harften oluşan İbrani alfabesindeki harflerle başlar ve alfabetik sırayı izler. Beşinci ağıtta da İbrani alfabesindeki harflerin sayısı kadar, yani 22 ayet vardır, ancak ayetler alfabetik sıraya göre düzenlenmemiştir.

“YAŞ DÖKMEDEN GÖZLERİM BİTMEDE”

(Yeremya’nın Mersiyeleri 1:1–2:22)

“O şehir ki, halkla dolu idi, tek başına nasıl oturuyor! Milletler arasında büyüktü, dul kadın gibi oldu! Ülkeler arasında bir emîre idi, haraç veren oldu!” Yeremya peygamberin Yeruşalim’le ilgili ağıtları bu sözlerle başlar. Peygamber bu felaketin nedenini şöyle açıklar: “Günahlarının çokluğundan ötürü RAB onu sıkıntıya koydu” (Yeremya’nın Mersiyeleri 1:1, 5).

Eşini ve çocuklarını kaybeden dul bir kadınla betimlenen Yeruşalim “Başıma getirilen dert gibi bir dert var mı?” diye sorar. Düşmanları hakkında Tanrı’ya şöyle yakarır: “Onların her kötülüğü senin önüne gelsin; ve bütün günahlarımdan ötürü bana ne ettinse, onlara da et; çünkü iniltilerim çok, yüreğim de baygındır” (Yeremya’nın Mersiyeleri 1:12, 22).

Derin keder içindeki Yeremya şunları söyler: “[Yehova] kızgın öfke ile İsrailin bütün boynuzunu kesti; düşman önünden sağ elini geri çekti; ve çepçevre yiyip bitiren alevli ateş gibi Yakubu yaktı.” Peygamber büyük kederini anlatmak için “Yaş dökmeden gözlerim bitmede, içim kanıyor; . . . . ciğerim yere döküldü” diye ağıt yakar. Oradan geçenler bile hayretlerini şu sözlerle dile getirirler: “Bütün dünyanın meserreti, güzelliğin kemali, dedikleri şehir bu mu?” (Yeremya’nın Mersiyeleri 2:3, 11, 15).

Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:

1:15—Yehova’nın ‘ere varmamış Yahuda kızını masarada çiğnemesi’ ne anlama gelir? Ere varmamış kız olarak betimlenen kenti harap eden Babilliler öyle çok kan döktü ki bu, üzümlerin masarada çiğnenmesine benzetildi. Yehova bunu önceden bildirmiş ve gerçekleşmesine izin vermişti. Bu nedenle O’nun, kenti ‘masarada çiğnediği’ söylenebilir.

2:1—“İsrail’in güzelliğini göklerden yere attı” sözleri nasıl gerçekleşti? ‘Gökler yerden yüksek’ olduğu için, yüceltilmiş şeylerin  alçaltılması bazen onların ‘göklerden yere atılmasıyla’ temsil edilir. “İsrailin güzelliği”, yani Yehova’nın onayından kaynaklanan onuru ve gücü de Yeruşalim’in yıkımı ve Yahuda’nın yok edilmesiyle yere atılmış oldu (İşaya 55:9).

2:1, 6—Yehova’nın “ayağının iskemlesi” ve “çardağı” (YÇ) nedir? Mezmur yazarı şöyle yazdı: “Onun meskenlerine girelim; Onun ayaklarının basamağında secde kılalım” (Mezmur 132:7). Bu nedenle Yeremya’nın Mersiyeleri 2:1’de değinilen “ayağının iskemlesi” Yehova’ya tapınılan yere, yani O’nun mabedine atfeder. Babilliler Yehova’nın ‘evini’ bahçedeki bir çardak ya da kulübe gibi yaktılar (Yeremya 52:12, 13).

2:16, 17—Orijinal metinde İbrani alfabesindeki sıranın izlenmesi için 16. ayetin İbranice ayin harfiyle, 17. ayetin de pe harfiyle başlaması gerekmez miydi? Bu üslupla ilham edilmiş şiirler yazan şairler genellikle alfabetik sırayı izlerdi. Ancak bunun anlatımın doğallığını engellemesine izin vermezlerdi. Anlam, metni akılda tutmaya yarayan edebi bir yöntemden daha önemli görülüyordu. Yeremya’nın Mersiyeleri kitabının 3. ve 4. bölümlerinde de aynı iki harfin yer değiştirdiği görülür (Yeremya’nın Mersiyeleri 3:46, 49; 4:16, 17).

2:17—Yehova, Yeruşalim hakkında hangi “sözü” yerine getirdi? Anlaşılan burada Levililer 26:17’ye değiniliyor. Orada şöyle okuyoruz: “Yüzümü size karşı koyacağım, ve düşmanlarınızın önünde vurulacaksınız; sizden nefret edenler üzerinize hükümdar olacaklar; ve sizi kovalıyan yokken kaçacaksınız.”

Alacağımız Dersler:

1:1-9. Yeruşalim geceleyin acı acı ağlar ve gözyaşları yanaklarının üzerindedir. Kapıları ıssız ve kâhinleri inliyor. Ere varmamış kızları sıkılıyor, kendisi de acılar içinde. Neden? Çünkü Yeruşalim ağır suç işledi. Murdarlığı eteklerindedir. Günahın meyvesi sevinç değil, gözyaşı, inleme, sıkıntı ve acıdır.

1:18. Yehova’nın günahkârlara karşı hükümleri her zaman adil ve doğrudur.

2:20. İsrailoğulları Yehova’nın sözünü dinlemezlerse, başlarına lanetler gelecekti. Bunlar arasında ‘oğullarının ve kızlarının etini yemeleri’ de vardı. Bu konuda önceden uyarılmışlardı (Tesniye 28:15, 45, 53). Tanrı’ya itaatsizlik etmeyi seçmek ne büyük akılsızlık!

‘AHIMA KULAĞINI KAPAMA’

(Yeremya’nın Mersiyeleri 3:1–5:22)

Yeremya’nın Mersiyeleri kitabının 3. bölümünde İsrail ulusuna “adam” olarak değinilir. Sıkıntı çekmesine rağmen  bu adam şunları söyler: “Onu bekliyenlere, onu arıyan cana, RAB iyidir.” Gerçek Tanrı’ya yakararak şunu diler: “Sesimi işittin; ahıma, çağırışıma kulağını kapama.” Yehova’dan düşmanın kınamalarına müdahale etmesini isteyerek şöyle der: “Ellerinin işine göre onlara karşılık ödiyeceksin, ya RAB” (Yeremya’nın Mersiyeleri 3:1, 25, 56, 64).

Yeremya, 18 ay süren Yeruşalim kuşatmasının korkunç etkileri hakkındaki duygularını dile getirerek şöyle ağıt yakar: “El dokunmadan, sanki bir lâhzada yıkılan Sodomun suçundan, kavmım kızının fesadı daha büyüktür. Kılıcın öldürdükleri kıtlığın öldürdüklerinden mutludur; çünkü bunlar tarla mahsulünün yokluğundan yıpranarak erimekteler” (Yeremya’nın Mersiyeleri 4:6, 9).

Beşinci şiir, Yeruşalim sakinlerinin konuşmalarını betimler. Şöyle demektedirler: “Ya RAB, başımıza geleni an; bak da utancımızı gör.” Dertlerini anlatırken şu ricada bulunurlar: “Sen, ya RAB, tahtında ebediyen oturursun; senin tahtın nesilden nesle sürer. Bizi kendine döndür, ya RAB, ve biz döneriz; eskisi gibi günlerimizi yenile” (Yeremya’nın Mersiyeleri 5:1, 19, 21).

Mukaddes Kitapla İlgili Soruların Yanıtları:

3:16—“Dişlerimi de çakıl taşları ile kırdı” sözleri ne anlama gelir? Bir kaynak, bu sözler hakkında şöyle der: “Yahudiler sürgüne götürülürken toprakta kazdıkları çukurlarda ekmek pişirmek zorunda kaldılar. Bu nedenle ekmeklere taş parçacıkları karıştı.” Bu ekmeği yiyen kişi dişlerini kırabilirdi.

4:3, 10—Yeremya neden ‘kavmının kızını çöldeki devekuşlarına’ benzetti? Eyub 39:16 devekuşu hakkında şöyle der: “Yavrularına sertlik eder, kendisinin değilmiş gibi.” Örneğin yumurtalar çatladıktan sonra dişi kuş diğerleriyle birlikte yuvayı terk eder. Yavrulara bakma sorumluluğunu ise erkek kuş üstlenir. Ya tehlikeyle karşı karşıya kaldıklarında ne yaparlar? Hem erkek hem de dişi kuş yavrularını terk edip yuvadan kaçar. Babillilerin kuşatması sırasında Yeruşalim’de o kadar şiddetli bir açlık yaşandı ki, normalde şefkatli olan anneler kendi çocuklarına acımasızca davrandılar; tıpkı çöldeki devekuşları gibi. Yavrularıyla yakından ilgilenen anne çakallarla onlar arasında belirgin bir tezat vardı.

5:7—Yehova, insanları babalarının hatalarından sorumlu tutar mı? Hayır, Yehova insanları babalarının ya da atalarının suçlarından ötürü cezalandırmaz. Mukaddes Kitap “her birimiz Tanrı’ya kendi adımıza hesap vereceğiz” der (Romalılar 14:12). Ancak hataların sonuçları kalıcı olabilir ve sonraki  nesilleri etkileyebilir. Örneğin eski İsrail’in putperestliğe yönelmesi, sonraki dönemlerde yaşayan sadık İsrailoğullarının bile doğruluğa bağlı kalmasını zorlaştırdı (Çıkış 20:5).

Alacağımız Dersler:

3:8, 43, 44. Yeruşalim’in başına gelen felaket sırasında Yehova orada yaşayanların yardım çağrılarını dinlemeyi reddetti. Çünkü toplum itaatsizdi ve tövbe etmedi. Eğer Yehova’nın dualarımıza cevap vermesini istiyorsak O’na itaat etmeliyiz (Süleyman’ın Meselleri 28:9).

3:20. ‘Bütün dünya üzerinde yalnız [Yehova] Yücedir.’ O öyle yücedir ki ‘göklerde ve yerde olanlara bakmaya tenezzül eder’ (Mezmur 83:18; 113:5). Ancak Yeremya, Mutlak Güce Sahip Tanrı’nın insanlara eğilmeye, başka sözlerle onları cesaretlendirmek için onların seviyesine inmeye istekli olduğunu biliyordu. Gerçek Tanrı, hem tam anlamıyla güçlü ve hikmetli hem de alçakgönüllü olduğundan ne kadar mutlu olmalıyız!

3:21-26, 28-33. Ciddi sıkıntılar karşısında nasıl dayanabiliriz? Yeremya bize bunun cevabını verir. Yehova’nın inayet ve merhamet yansıtan işler konusunda cömert olduğunu unutmamalıyız. Ayrıca hâlâ hayatta olmamız bile, ümitsizliğe kapılmamak için yeterli bir nedendir. Sabırla ve sessizce, şikâyet etmeden Yehova’nın kurtarışını beklememiz gerektiğini unutmamalıyız. Bunun yanı sıra ‘ağzımızı toprağa koymalıyız,’ başka sözlerle başımıza gelen sınavlara alçakgönüllülükle boyun eğmeliyiz. Çünkü Tanrı bir şeyin olmasına izin veriyorsa, biliyoruz ki bunu iyi bir nedenle yapıyordur.

3:27. Gençken iman denemeleriyle karşılaşmak, sıkıntı ve alaya dayanmak anlamına gelebilir. Ancak “İnsan için boyunduruğu gençliğinde taşımak iyidir.” Çünkü gençken sıkıntı boyunduruğunu taşımayı öğrenmek, kişiyi daha sonra karşılaşacağı zorlukları göğüslemeye hazırlar.

3:39-42. Suçlarımız nedeniyle sıkıntı çekerken ‘şikâyet etmemiz’ hikmetli bir davranış değildir. Hatalarımızın sonuçlarını biçmekten şikâyet etmek yerine, “Yollarımızı araştırıp deniyelim, ve yine RABBE dönelim.” Tövbe eder ve yollarımızı düzeltirsek hikmetli davranmış oluruz.

Güvendiğiniz Kişi Yehova Olsun

Kutsal Yazılarda yer alan Yeremya’nın Mersiyeleri kitabı, Babillilerin Yeruşalim kentini yakıp Yahuda diyarını ıssız bıraktıklarında Yehova’nın bu yerler hakkında neler düşündüğünü anlatır. Kitapta günahların kabul edilmesiyle ilgili ifadeler vardır. Bu gösteriyor ki Yehova, toplumunun başına gelen felaketlere onların kendi hatalarının neden olduğunu düşünüyor. Kitaptaki ilham edilmiş lirik şiirlerde, Yehova’ya ümit bağlamak ve doğru yola dönmek konusunu işleyen dizeler vardır. Bunlar Yeremya’nın günlerinde yaşayan herkesin olmasa da, Yeremya’nın ve tövbekâr artakalanın duygularını ifade ediyordu.

Yehova’nın, Yeruşalim’in durumunu Yeremya’nın Mersiyeleri kitabında anlatıldığı gibi değerlendirmesi, bize iki önemli ders verir. İlk olarak, Yeruşalim’in yıkımı ve Yahuda’nın ıssız bırakılması Yehova’ya itaatli olmak ve O’nun isteğini görmezden gelmemek konusunda ciddi bir uyarıdır (1. Korintoslular 10:11). İkincisi, Yeremya’nın örneğinden alacağımız derstir (Romalılar 15:4). Derin keder içindeki peygamber, durum ümitsiz göründüğünde bile, kurtuluş için Yehova’ya güvendi. Bizim de Yehova’ya ve Sözüne tüm yürekten güvenmemiz ne kadar yaşamsaldır! (İbraniler 4:12).

[Sayfa 9’daki resim]

Yeremya peygamber hüküm mesajının gerçekleşmesini gördü

[Sayfa 10’daki resim]

Bu Koreli Şahitlerin imanı gerçek Hıristiyanlara özgü tarafsızlık konusunda denendi