“Eski Ahit” Hâlâ Geçerli mi?

BİR Fransız doktor 1786’da Traité d’anatomie et de physiologie (Anatomi ve Fizyolojiye Dair) adında bir kitap yayımladı. Bu kitabın sinir sistemi anatomisi dalında, döneminin en doğru bilgiler içeren eseri olduğu düşünülüyor. Kitabın nadir bulunan nüshalarından biri yakın zamanlarda 27 bin doların üzerinde bir fiyatla satıldı. Bununla birlikte, tıbbi bilgiler edinmek için yüzlerce yıllık bu kitaba başvuran bir cerraha bugün güvenebilecek hasta sayısı azdır. Bu kitabın tarihsel ve edebi değeri, onu günümüzdeki bir hasta için yararlı duruma getirmez.

Birçok kişi Eski Ahit adı verilen kitap hakkında da aynı şeyi düşünüyor. Eski Ahitte bulunan İsrailoğullarının tarihiyle ilgili kaydı takdir ediyorlar ve güzel şiirsel anlatımına hayran kalıyorlar. Yine de, 2.400 yıldan daha önceye dayanan bir rehberliğe göre yaşamanın mantıklı olmadığına inanıyorlar. Günümüzdeki bilimsel bilgi, ticaret, hatta aile yaşamı Mukaddes Kitabın yazıldığı günlerdekinden çok farklıdır. Christianity Today dergisinin eski editörü olan Philip Yancey kitabında şunları yazıyor: “[Eski Ahit] her zaman anlaşılır değildir; anlaşılan kısımları da günümüz insanlarına itici geliyor. Bu ve başka nedenlerden dolayı, Eski Ahit, yani Mukaddes Kitabın dörtte üçü çoğu kez okunmuyor” (The Bible Jesus Read). Aslında bu düşünce yeni değildir.

Elçi Yuhanna’nın MS yaklaşık 100 yılında ölmesinden 50 yıldan daha kısa bir süre sonra, Markion adında zengin genç bir adam, Hıristiyanların Eski Ahdi reddetmesi gerektiğini herkesin önünde ileri sürdü. İngiliz tarihçi Robin Lane Fox’a göre, Markion şunu iddia ediyordu: “Eski Ahitteki ‘Tanrı,’ İsrail’in Kralı Davud gibi teröristlerin ve haydutların tarafını tutan, ‘kendini işine vermiş bir barbardı.’ Aksine Mesih, tamamen yeni ve farklı olan daha üstün bir Tanrı ortaya koydu.” Fox bu inançların “‘Markionculuk’ haline geldiğini ve özellikle Süryanice konuşulan Doğuda, dördüncü yüzyılın sonlarına kadar taraftar toplamaya devam ettiğini” yazıyor. Bu görüşlerden bazıları hâlâ varlığını sürdürüyor. Philip Yancey’nin yazılarına göre, sonuç olarak, 1.600 yıldan daha fazla bir zaman sonra “Hıristiyanların Eski Ahit bilgisi hızla eriyip gitmektedir ve popüler kültürde neredeyse tarihe karışmıştır.”

Acaba Yeni Ahit, Eski Ahdin yerini aldı mı? Eski Ahitteki “Orduların RABBİ” ifadesi ile Yeni Ahitteki “sevgi ve barış Tanrısı” ifadesini nasıl bağdaştırabiliriz? (İşaya 13:13; 2. Korintoslular 13:11). Eski Ahit günümüzde size yararlı olabilir mi?