1. (a) Tanrı Âdem’e nasıl bir görev verdi? (b) Tanrı’nın toplumu Âdem’in zamanından beri dil armağanını nasıl kullanıyor?

YEHOVA TANRI yarattığı varlıklara dil armağanını vermiştir. Tanrı Âdem’i cennet bahçesine yerleştirdikten sonra ona bu armağanla bağlantılı bir görev verdi: Âdem hayvanlara isim verecekti. O her hayvana uygun bir isim vermek için yaratıcılığını ve zekâsını kullandı (Başl. 2:19, 20). O zamandan beri Tanrı’nın toplumu konuşma becerilerini, yani dil armağanını kullanmaya devam ediyor. Böylece Yehova’yı yüceltiyor ve O’nun isteğini başkalarına bildiriyorlar. Son zamanlarda Tanrı’nın toplumu bu armağanı Kutsal Kitabı tercüme etmek için kullanıyor ve bu sayede daha çok insanın Yehova hakkında bilgi almasına yardım ediyor.

2. (a) Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu hangi ilkeleri izledi? (b) Bu makalede neyi ele alacağız?

² Binlerce Kutsal Kitap çevirisi var, fakat bunlar orijinal metinlerdeki mesajı aynı doğrulukla aktarmaz. 1940’larda Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu, bugüne dek 130’u aşkın dilde rehber alınan bazı çeviri ilkeleri belirledi. Bunlar şöyledir: (1) Tanrı’nın ismini Kutsal Yazıların orijinal metninde geçtiği yerlerde kullanarak yüceltmek (Matta 6:9’u okuyun).  (2) Tanrı ilhamı olan orijinal mesajı mümkün olduğunca kelimesi kelimesine çevirmek, fakat böyle bir çeviri anlamı çarpıtacağı zaman doğru anlamı aktarmak. (3) Okuması ve anlaması kolay bir dil kullanmak * (Nehemya 8:8, 12’yi okuyun). Şimdi bu ilkelerin Yeni Dünya Çevirisi’nin hem gözden geçirilmiş İngilizce 2013 baskısında hem de diğer dillerdeki baskılarında nasıl uygulandığını görelim.

3, 4. (a) Tetragrammaton hangi eski elyazmalarında geçer? (b) Birçok Kutsal Kitap çevirmeni Tanrı’nın ismi konusunda nasıl bir yaklaşım izledi?

³ Lût Gölü Ruloları gibi eski İbranice Kutsal Kitap elyazmalarını inceleyenler, Tetragrammaton’un, yani Tanrı’nın ismini temsil eden dört İbranice harfin bu elyazmalarında birçok kez geçtiğini görünce çok şaşırıyor. Tanrı’nın ismi sadece eski İbranice elyazmalarında değil, Yunanca Septuagint’in MÖ ikinci yüzyıl ila MS birinci yüzyıla ait bazı kopyalarında da yer alır.

⁴ Tanrı’nın özel isminin Kutsal Kitapta geçtiğini gösteren net kanıtlara rağmen birçok tercüman bu kutsal ismi yaptığı çeviriden tamamen çıkardı. Örneğin Yunanca Kutsal Yazıların Yeni Dünya Çevirisi 1950’de İngilizce olarak çıktıktan sadece 2 yıl sonra American Standard Version’ın gözden geçirilmiş baskısı yayımlandı. Bu çevirinin 1901 baskısında Tanrı’nın ismi kullanılmış olmasına rağmen 1952 baskısında kullanılmadı. Bunun sebebi neydi? Baskının önsözünde şu sözler yer aldı: ‘Tek gerçek Tanrı için herhangi bir özel isim kullanılması, Hıristiyan Kilisesinin evrensel inancıyla hiçbir şekilde bağdaşmaz.’ Daha sonra çıkan İngilizce ve başka dillerdeki birçok çeviride de aynı şey yapıldı.

5. Kutsal Kitapta Tanrı’nın isminin kullanılması neden önemlidir?

⁵ Tanrı’nın isminin Kutsal Kitap çevirilerinde kullanılıp kullanılmaması neden önemli bir konu? İyi bir çevirmen, yazarın amacını anlamanın ne kadar önemli olduğunu bilir ve bu, çeviriyle ilgili birçok kararı etkiler. Sayısız ayet Tanrı’nın isminin ve bu ismin kutsal kılınmasının önemine dikkat çekmektedir (Çık. 3:15; Mezm. 83:18; 148:13; İşa. 42:8; 43:10; Yuhn. 17:6, 26; Elçi. 15:14). Kutsal Kitabın yazarı Yehova Tanrı, sözlerini kaleme alanların O’nun ismini bol bol kullanmasını sağladı (Hezekiel 38:23’ü okuyun). Eski elyazmalarında binlerce kez geçen bu ismi metinden çıkarmak Kutsal Kitabın yazarı Yehova’ya saygısızlık anlamına gelir.

6. Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş baskısında Tanrı’nın ismi neden 6 yere daha eklendi?

⁶ Tanrı’nın isminin Kutsal Kitapta kullanılması gerektiğini gösteren kanıtlar gün geçtikçe artmıştır. Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş 2013 baskısında bu isim 7.216 kez geçer ve 1984 baskısından farklı olarak 6 yere daha eklenmiştir. Yehova isminin eklendiği yerlerden 5’i şu ayetlerdir: 1. Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Bu eklemelerin yapılmasının başlıca sebebi, İbranice Masoretik metinden 1.000 yılı aşkın zaman öncesine ait olan Lût Gölü Rulolarında bu ayetlerde Tanrı’nın isminin geçmesidir. Ayrıca, eski elyazmalarının daha fazla incelenmesi sonucunda Tanrı’nın ismi Hâkimler 19:18’e de eklenmiştir.

7, 8. Yehova isminin anlamı nedir? Açıklayın.

 ⁷ Yehova’nın ismi gerçek Hıristiyanlar için çok önemlidir. Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş 2013 baskısının ek kısmında bu konuda güncel bilgiler bulunur. Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu Yehova isminin, İbranice havah fiilinin ettirgen hali olduğu ve “O Olmasını Sağlar” anlamına geldiği görüşünde. * Yayınlarımızda daha önce bu anlam ile “Ne Olmayı İstersem Ben O Olurum” sözlerinin geçtiği Çıkış 3:14 ayeti arasında bağlantı kurulmuştu. Bu da 1984 baskısında yer alan şu görüşe yol açtı: ‘Bu isim Yehova’nın Kendisini, vaatlerini yerine getiren Biri durumuna getirdiğini gösterir.’ * Fakat gözden geçirilmiş 2013 baskısında Ek A4’te şu açıklama bulunur: “Yehova ismi, O’nun ne olmayı isterse o olduğu düşüncesini içerse de bununla sınırlı değildir. Bu ismin içerdiği diğer bir düşünce de O’nun, amacının gerçekleşmesi için, yarattığı şeylerin de ne olması gerekiyorsa o olmasını sağlamasıdır.” (Ayrıca Kutsal Kitap İnceleme Rehberi’nin 5. sayfasına bakın.)

⁸ Evet, Yehova yarattığı şeylerin ne olmasını istiyorsa o olmasını sağlar. O, isminin anlamıyla uyumlu olarak Nuh’un bir yapı ustası, Betsalel’in yetenekli bir zanaatkâr, Gideon’un yenilmez bir savaşçı ve Pavlus’un milletlere gönderilmiş bir elçi olmasını sağladı. Gerçekten de, Tanrı’nın toplumu O’nun isminin çok derin bir anlamı olduğunun farkındadır. Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu da bu ismi Kutsal Kitaptan çıkarmayarak ona her zaman gereken önemi vermeye kararlıdır.

9. Kutsal Kitabın başka dillere tercüme edilmesine neden öncelik veriliyor?

⁹ Yeni Dünya Çevirisi’nin 130’u aşkın dildeki baskısı Tanrı’nın ismini kutsal metinlerde geçtiği her yerde kullanarak yüceltir (Malaki 3:16’yı okuyun). Kutsal Kitap çevirilerinde şu anki akım ise Tanrı’nın özel ismini metinden çıkarıp yerine “Rab” gibi bir unvan ya da yerel bir tanrının ismini kullanmaktır. Yönetim Kurulunun, Tanrı’nın ismini yücelten bir Kutsal Kitaba olabildiğince çok insanın sahip olmasına öncelik vermesinin başlıca sebeplerinden biri işte budur.

10, 11. Yeni Dünya Çevirisi’ni İngilizce dışındaki dillere tercüme edenlerin karşılaştığı bazı zorluklar nelerdi?

¹⁰ Tercümanlar İngilizce Yeni Dünya Çevirisi’ni başka dillere çevirirken birçok sorunla karşılaştı. Örneğin eskiden İngilizce Yeni Dünya Çevirisi bazı Kutsal Kitap çevirilerinin izlediği yöntemi izleyip Vaiz 9:10 gibi ayetlerde İbranice “Şeol” ifadesini kullanıyordu. Bu ayet şöyleydi: “Gideceğin Şeol’de iş, tasarı, bilgi ve hikmet yoktur.” Birçok dilde şu sorunla karşılaşıldı: “Şeol” ifadesi okurların büyük kısmı tarafından bilinmiyor, sözlüklerde yer almıyor ve kulağa coğrafi bir yer gibi geliyor. Bununla uyumlu olarak, “Şeol” kelimesinin ve Yunanca karşılığı olan “Hades”in “Mezar” şeklinde çevrilmesi onaylandı. Bu hem doğru hem de anlamı netleştiren bir çeviri oldu.

¹¹ “Can” ifadesi için kullanılan İbranice (nefeş) ve Yunanca (psykhe) sözcüklerin bazı dillere tercüme edilmesi de bir zorluktu. Bu dillerde “can” için  kullanılan sözcük, insan öldüğünde bedeninden çıkan bir şey ya da hayalet izlenimi yaratabiliyor. Bu yanlış anlaşılmayı önlemek için tercümanların Yeni Dünya Çevirisi’nin eklerinde verilen anlamlarla uyumlu olarak, “can” sözcüğünü bağlama göre çevirmesi onaylandı. Böylece metni kolay anlaşılır hale getirmeye öncelik verildi ve sık sık dipnotlarla yararlı açıklamalar yapıldı.

12. Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş 2013 baskısında yapılan bazı değişiklikler nelerdir? (Ayrıca bu sayıdaki “Yeni Dünya Çevirisi’nin Gözden Geçirilmiş İngilizce 2013 Baskısı” başlıklı makaleye bakın.)

¹² Tercümanlardan gelen sorular başka olası yanlış anlaşılmaları da ortaya çıkardı. Yönetim Kurulu Eylül 2007’de İngilizce metnin gözden geçirilmesini onayladı. Gözden geçirme sürecinde, Kutsal Kitap tercümanlarından gelen binlerce soru incelendi. Eski İngilizce ifadeler değiştirildi ve doğruluktan ödün vermeden metni net ve anlaşılır hale getirmek için büyük çaba harcandı. Başka dillerde uygulanan çözümler İngilizce metnin de ‘bilenmesini’ sağladı (Özd. 27:17).

13. Gözden geçirilmiş 2013 baskısı birçok kişide nasıl duygular uyandırdı?

¹³ Gözden geçirilmiş İngilizce Yeni Dünya Çevirisi birçok kişide nasıl duygular uyandırdı? Yehova’nın Şahitlerinin Brooklyn’deki merkez bürosuna binlerce takdir mektubu geldi. Bir hemşirenin şu sözleri birçok kişinin duygularına tercüman oluyor: “Kutsal Kitap değerli mücevherlerle dolup taşan bir hazine sandığı gibi. Gözden geçirilmiş 2013 baskısından Yehova’nın sözlerini net şekilde okumak her bir mücevheri incelemeye benziyor; mücevherlerin kesimine, berraklığına, rengine ve güzelliğine hayran kalıyorsunuz. Basit bir dille aktarılan Kutsal Yazılar Yehova’yı daha yakından tanımama ve O’nu beni kucaklayıp sözleriyle yatıştıran bir baba gibi görmeme yardım etti.”

14, 15. Yeni Dünya Çevirisi İngilizceden başka dillerde nasıl olumlu bir etki yarattı?

¹⁴ İnsanları sadece Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş İngilizce baskısı etkilemedi. Bulgaristan’ın Sofya kentinde yaşayan yaşlı bir adam Bulgarca baskı  hakkında şöyle dedi: “Kutsal Kitabı yıllardır okuyorum, fakat bu kadar kolay anlaşılan ve insanın yüreğini etkileyen bir çeviri hiç okumamıştım.” Arnavut bir hemşire de kendi dilinde Yeni Dünya Çevirisi’ni aldıktan sonra şöyle dedi: “Tanrı’nın Sözünü Arnavutça duymak ne güzel! Yehova’nın bizimle anadilimizde konuşması büyük bir ayrıcalık!”

¹⁵ Birçok ülkede Kutsal Kitap pahalı olduğundan ve kolay bulunmadığından bir Kutsal Kitaba sahip olmak bile büyük nimet. Ruanda’dan gelen bir raporda şöyle yazıyor: “Kardeşlerle inceleme yapan birçok insan elinde Kutsal Kitap olmadığı için uzun zamandır ilerleyemiyordu. Yerel kilisenin çıkardığı baskıya paraları yetmiyordu. Ayrıca bazı ayetlerin anlamını genelde net olarak anlayamıyorlardı, bu da ilerlemelerine engel oluyordu.” Ancak onların yerel dilinde Yeni Dünya Çevirisi çıktığında durum değişti. Ergenlik çağında 4 çocuğu olan Ruandalı bir aile şöyle dedi: “Hem Yehova’ya hem de sadık ve sağgörülü hizmetkâra bize bu Kutsal Kitabı verdikleri için gerçekten minnettarız. Çok fakir olduğumuzdan ailemizin her üyesi için Kutsal Kitap satın alamıyorduk. Ama şimdi her birimizin kendi Kutsal Kitabı var. Yehova’ya duyduğumuz minnettarlığı göstermek için Kutsal Kitabı her gün ailece okuyoruz.”

16, 17. (a) Yehova’nın toplumuyla ilgili isteği nedir? (b) Neye kararlı olmalıyız?

¹⁶ Gözden geçirilmiş Yeni Dünya Çevirisi zamanla daha çok dilde çıkacak. Şeytan bu çabalara engel olmaya çalışıyor; ama biz şundan eminiz ki, Yehova’nın isteği O net ve anlaşılır şekilde konuşurken toplumundaki herkesin dinlemesidir (İşaya 30:21’i okuyun). Çok yakında “sular deniz yatağını nasıl kaplıyorsa, Yehova bilgisi de yeryüzünü öyle dolduracak” (İşa. 11:9).

¹⁷ Yehova’nın ismini yücelten bu çeviri de dahil O’ndan aldığımız her armağanı kullanmaya kararlı olalım. Yehova’nın her gün bizimle Sözü aracılığıyla konuşmasına izin verelim. O tüm dualarımızı dikkatle dinleyebilecek güçtedir. Bu iletişim sayesinde Yehova’yı daha yakından tanıyacağız ve O’na olan sevgimiz gün geçtikçe güçlenecek (Yuhn. 17:3).