Biliyor muydunuz?
Birinci yüzyıldaki Yahudiler ölüleri nasıl gömerdi?
Yahudiler, ölen kişiyi fazla vakit geçirmeden, genellikle aynı gün içinde gömerdi. Böyle hızlı davranmalarının iki nedeni vardı. Bunun ilk nedeni, Ortadoğu gibi iklimi sıcak bölgelerde çürümenin daha çabuk gerçekleşmesidir. Diğer neden ise, o dönemlerde ölüyü gömmeden günlerce bekletmenin ölüye ve ailesine saygısızlık olarak görülmesidir.
İncillerde ve Elçilerin İşleri kitabında, öldüğü gün gömülen en az dört kişiden söz edilir (Matta 27:57-60; Elçiler 5:5-10; 7:60–8:2). Bu kayıtlardan çok uzun zaman önce, Yakup’un sevgili eşi Rahel ailesiyle birlikte yolculuktayken ölmüştü. Yakup onu aile mezarına götürmektense, “Beytlehem yolunda” bir mezara gömdü (Başlangıç 35:19, 20, 27-29).
Cenazelere değinen Kutsal Kitap kayıtları Yahudilerin ölen kişinin bedenini büyük bir özenle hazırladıklarını gösterir. Ailesi ve diğer yakınları ölen kişinin bedenini yıkar ve çeşitli yağlar sürerdi, sonra da hoş kokulu otlarla bezlere sarardı (Yuhanna 19:39, 40; Elçiler 9:36-41). Komşular ve başkaları da gelip üzüntülerini dile getirir ve aileyi teselli ederdi (Markos 5:38, 39).
İsa diğer Yahudiler gibi mi gömüldü?
Yahudi ailelerin birçoğu cenazelerini İsrail’de yaygın olarak görülen yumuşak kayalara oyulmuş mağaralara ya da mezarlara gömerdi. Onlar böyle yapmakla, atalarının bıraktığı örneği izlemiş oldular. Örneğin İbrahim, Sara, İshak, Yakup ve bu ailedeki diğer kişiler Hebron yakınlarındaki Makpela mağarasına gömülmüştü (Başlangıç 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13).
İsa da kayaya oyulmuş bir mezara kondu (Markos 15:46). Böyle bir mezarın genelde dar bir girişi olurdu. İçerisinde de kayaya raf şeklinde oyulmuş bölmeler bulunurdu. Ölen aile bireyleri bu oyuklara yerleştirilirdi. İsa’nın günlerinde, mezara konulan beden çürüdükten sonra kuru kemikler toplanır ve kemik sandığı adı verilen taştan bir kutuya konurdu. Böylece, sonraki cenazeler için de yer sağlanmış olurdu.
Sebt günüyle ilgili Musa Kanununda belirtilen talepler, Yahudilerin o gün cenaze işlerini yerine getirmesine izin vermiyordu. İsa Sebt gününün başlamasından sadece üç saat önce öldüğü için, Arimatealı Yusuf ve diğerleri gerekli hazırlıkları tamamlayamadan onun bedenini mezara koydular (Luka 23: 50-56). Bu nedenle, İsa’nın bazı arkadaşları Sebt gününden sonra mezara gidip yarım kalan hazırlık işini tamamlamak istediler (Markos 16:1; Luka 24:1).