21. BÖLÜM

Zamanımı Nasıl Akıllıca Kullanabilirim?

Bir günde fazladan kaç saat olmasını isterdin? ․․․․․

Bu zamanı ne için kullanırdın?

□ Arkadaşlarla takılmak

□ Uyumak

□ Ders çalışmak

□ Diğer ․․․․․

ZAMAN dört nala koşan bir ata benzer, eğer hedefine ulaşmak istiyorsan onu kontrol etmeyi öğrenmen gerekir. Zamanını kontrol edebilirsen, büyük ihtimalle stresin azalır, notların yükselir ve anne baban sana daha çok güvenir. “İyi hoş da, bu o kadar kolay değil” diyebilirsin. Haklısın, zorluklar olacak ama bunları aşabilirsin. Birkaç örneğe bakalım.

1. Zorluk: Program Yapmak

Neden zor olabilir? Program yapmanın düşüncesi bile seni sıkıyor. Rahat olmayı seviyorsun ve bir programa bağlı olmak istemiyorsun.

Neden yapmaya değer? Kral Süleyman şöyle yazdı: “Çalışkanların tasarıları her zaman yarar sağlar” (Özdeyişler  21:5). Süleyman’ın yoğun bir hayatı vardı. O bir koca, baba ve kraldı. Herhalde yaşı ilerledikçe hayatının temposu daha da arttı. Senin de şu anda yoğun bir hayatın var ve yaşın ilerledikçe tempon daha da artacak. Bu yüzden programlı yaşamaya şimdiden başlaman iyi olur.

Gençler ne diyor? “Yaklaşık altı ay önce düzenli olarak kendime program yapmaya başladım. Hayatımı kolaylaştırmanın yolunu arıyordum ve bir programımın olması işe yaradı!” (Joey).

“Liste yapmak programıma uymama yardımcı oluyor. Hesapta olmayan işlerim çıktığında annemle birbirimize nasıl yardım edebileceğimizi görmek için tüm yapacaklarımızı bir kâğıda yazıyoruz” (Mallory).

Birkaç öneri: Ailece bir yolculuğa çıkacağınızı düşün. Herkes çantasını arabanın bagajına gelişigüzel koymaya başlıyor. Fakat tüm çantalara yer kalmayacağını fark ediyorsun. Ne yapabilirsin? Her şeyi yeniden yerleştirebilirsin. Önce büyük çantaları koyarsan küçük çantaları kalan boşluklara sığdırabilirsin.

Aynı şey hayatını programlarken de geçerli. Eğer önce önemsiz şeyler için zaman harcarsan önemli şeylere zamanın kalmayabilir. Önce önemli şeylere zaman ayır. Diğer şeylere ne kadar çok zaman kaldığını görünce şaşıracaksın (Filipililer 1:10).

Yapman gereken en önemli şeyler neler?

․․․․․

Şimdi bunları en önemlisinden başlayarak sırala. Önce  önemli işlerini halledersen daha önemsiz işlere ne kadar çok zaman kaldığını göreceksin.

Ne yapabilirsin? Bir ajanda al ve yapman gerekenleri önceliklerine göre sırala. Ajanda yerine şunlardan birini de kullanabilirsin:

□ Cep telefonundaki takvim

□ Küçük bir not defteri

□ Bilgisayarındaki takvim

□ Masa takvimi

2. Zorluk: Bir Programa Bağlı Kalmak

Neden zor olabilir? Okuldan eve gelince biraz rahatlayıp “sadece beş dakika” televizyon seyretmek istiyorsun. Ya da tam sınava hazırlanmayı planlamışken bir arkadaşın mesaj atıp seni sinemaya çağırıyor. Ne de olsa film beklemez, fakat dersine geceleyin de çalışırsın. Kendi kendine ‘Zaten son dakikaya bıraktığımda daha iyi çalışıyorum’ diyorsun.

Neden yapmaya değer? Dinç bir zihinle çalışırsan daha iyi bir not alabilirsin. Ayrıca zaten üzerinde yeterince baskı yok mu? Sınava çalışmayı gece geç bir saate bırakarak üzerindeki baskıyı neden daha da artırasın? Ertesi sabahı da düşün. Uyuyakalabilir, daha çok strese girebilir, evden koşturarak çıkmak zorunda kalabilir ve hatta okula geç kalabilirsin (Özdeyişler 6:10, 11).

Gençler ne diyor? “Televizyon izlemeyi, gitar çalmayı, arkadaşlarımla vakit geçirmeyi seviyorum. Elbette bunlar kötü şeyler değil, fakat bazen daha önemli şeyleri arka plana atmama neden oluyor, sonuçta koşturmak zorunda kalıyorum” (Julian).

Birkaç öneri: Programına sadece yapman gerekenleri değil, yapmaktan zevk aldığın şeyleri de ekle. Julian “Sonrasında eğlenceli bir şeyler yapacağımı bildiğimde yapmam gerekenleri yapmak daha kolay oluyor”  diyor. Şunu da deneyebilirsin: Kendine bir hedef koy, sonra da o hedefe adım adım yaklaşmanı sağlayacak daha küçük hedefler koy.

Ne yapabilirsin? Önümüzdeki altı ay içinde ulaşabileceğin bir ya da iki gerçekçi hedef ne olabilir?

․․․․․

Önümüzdeki iki yıl içinde ulaşabileceğin gerçekçi bir hedef ne olabilir? Bu hedefe ulaşmak için şimdiden neler yapmalısın? *

․․․․․

3. Zorluk: Derli Toplu Olmak

Neden zor olabilir? Derli toplu olmanın zamanını akıllıca kullanmakla herhangi bir ilgisi olmadığını düşünüyor olabilirsin. Üstelik dağınık olmak sana daha kolay geliyor olabilir. Ne de olsa odanı yarın da  toplayabilirsin, hatta hiç toplamasan da olur! Dağınıklık seni rahatsız etmediğinden “Benim için fark etmez” diyorsun. Ama aslında fark eder.

Neden yapmaya değer? Her şeyin derli toplu olursa aradığın şeyleri daha çabuk bulabilirsin. Bu, stresini de azaltacaktır (1. Korintoslular 14:40).

Gençler ne diyor? “Bazen vakitsizlikten giysilerimi kaldıramadığımda, bana lazım olan şeyler tüm o dağınıklığın içinde kayboluyor!” (Mandy).

“Bir keresinde cüzdanımı bir hafta boyunca bulamadım. Bayağı stres oldum. Cüzdanımı ancak odamı topladığım zaman bulabildim” (Faruk).

Birkaç öneri: Eşyalarını mümkünse kullandıktan hemen sonra yerine koy. Dağınıklık kontrolden çıkana dek beklemektense sık sık ortalığı topla.

Ne yapabilirsin? Derli toplu olmayı alışkanlık haline getir.  Her şeyi yerli yerinde tut, hayatının ne kadar kolaylaştığını göreceksin.

Zaman sana, arkadaşlarına ve anne babana her gün eşit miktarda verilen bir hazinedir. Bu hazineyi çarçur edersen zararlı çıkarsın, iyi değerlendirirsen kazançlı. Seçim sana kalmış!

GELECEK BÖLÜMÜMÜZDE

Göçmen bir ailenin çocuğu musun? Hem evde hem de okulda kendini bir yabancı gibi mi hissediyorsun? Koşullarını nasıl avantaja çevirebilirsin?

[Dipnot]

KİLİT AYET

‘Nelerin daha önemli olduğunu saptayın’ (Filipililer 1:10).

BİR ÖNERİ

Bu bölümdeki önerilerin hepsini birden uygulamaya kalkma! Önümüzdeki ay boyunca sadece birini uygula. Bunu başarınca başka bir beceriyi geliştirmeye çalış.

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Bir güne çok fazla iş sıkıştırmak seni strese sokar. Önceliklerini belirlersen, hangilerini yapıp hangilerini yapmayacağına karar verebilirsin.

HAREKET PLANI!

Şuna ayırdığım vakti azaltabilirim: ․․․․․

Kazandığım zamanı şuna harcayacağım: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● Şimdiden zamanını planlamayı öğrenmen ilerde kendi evini çekip çevirmene nasıl yardım eder?

● Zamanı planlamak konusunda anne babandan neler öğrenebilirsin?

● Zaten bir programın varsa, zamanını daha iyi kullanmak için programında hangi değişiklikleri yapabilirsin?

[Sayfa 154’deki pasaj]

“Birinin gülerek benim hakkımda şöyle dediğini duydum: ‘Onun saat dörtte bir yerde olmasını istiyorsan üçte orda olmasını söyle.’ İşte o zaman daha programlı olmam gerektiğini anladım” (Ricky).

[Sayfa 155’deki çerçeve]

Zamanımı Nelere Harcıyorum?

8 ila 18 yaşlarındaki gençler haftada kaç saati nasıl geçiriyor?

17

saat anne babalarıyla

30

saat okulda

44

saat televizyon izleyerek, bilgisayar oyunu oynayarak, mesajlaşarak ve müzik dinleyerek

Her hafta şunlara kaç saat harcadığını hesapla:

televizyon izlemek ․․․․․

bilgisayar oyunları ․․․․․

internete girmek ․․․․․

müzik dinlemek ․․․․․

Toplam ․․․․․

Bu zamanın şu kadarını daha önemli şeylere ayırabilirim: ․․․․․

[Sayfa 153’deki resim]

Zaman dört nala koşan bir ata benzer, onu kontrol etmeyi öğrenmen gerekir