23. BÖLÜM

Babam Uyuşturucu Veya Alkol Bağımlısıysa Ne Yapabilirim?

“Babam kamyoneti tamir etmeye gittiğini söylemişti, fakat bütün gün ondan haber alamadık. Annem onu aradı ama telefona cevap vermedi. Çok geçmeden annem evden çıkmaya hazırlandı, kaygısı yüzünden okunuyordu. ‘Gidip babana bir bakayım’ dedi.

Sonra annem eve tek başına döndü. ‘Babam orada değildi, değil mi?’ diye sordum. ‘Evet, yoktu’ dedi.

O anda babamın eski numaralarına başladığını anladım. Tıpkı geçen seferki gibiydi. Evet, babam uyuşturucu bağımlısı. Babam eve geldiğinde annemin de benim de sinirlerimiz altüst olmuştu. Ertesi gün onun yüzüne bile bakmadım, bu yüzden kendimi berbat hissediyorum” (Karen, 14 yaşında).

 MİLYONLARCA genç her gün uyuşturucu veya alkol bağımlısı bir babayla yaşamanın getirdiği karmaşık duygulara katlanmak zorunda. * Senin babanın da böyle bir bağımlılığı varsa, onun yüzünden utanabilir, üzülebilir, hatta öfkelenebilirsin.

Örneğin Mary’nin babası başkalarının yanında iyi biri gibi görünürdü. Fakat aslında gizli bir alkolikti, evdeyken ailesine küfreder, onlara çok kötü davranırdı. Mary o zamanları acıyla hatırlayarak “İnsanlar bize gelip ne kadar şanslı olduğumuzu, harika bir babamızın olduğunu söylerdi” diyor. *

Baban uyuşturucu veya alkol bağımlısıysa ne yapabilirsin?

Bağımlılığın Ardında Ne Var?

Her şeyden önce, babanın sorunu hakkında biraz bilgi almak sana yardımcı olacaktır. Özdeyişler 1:5 “Anlayışlı adam sağlam rehberlik arayan kişidir” der. Dolayısıyla bağımlılığın ne olduğunu, kimlerin, neden alkole veya uyuşturucuya bağımlı hale geldiğini öğrenmen yararlı olur.

Örneğin, alkolik sadece ara sıra aşırı içki içen biri değildir. Tam tersine, alkolizm kronik bir hastalıktır. Alkolik kişi alkolden başka bir şey düşünmez, hatta bu takıntı halini alır. İçmeye bir kez başladıktan sonra kendini durduramaz. Bağımlılığı ailesine, işine ve sağlığına zarar veren ciddi sorunlara yol açar.

Bazı insanların alkol bağımlılığına genetik yatkınlığı olabileceği gibi, işin içinde duygusal etkenlerin de olduğu görülüyor. Aslında birçok alkoliğin genelde kendisiyle  ilgili olumsuz duyguları vardır (Özdeyişler 14:13). Bazılarının kendi anne babaları da alkolikti. Böyle kişiler için içki, çocukken aldıkları duygusal yaraların acısını bastırma yolu olabilir. Uyuşturucu bağımlısı kişiler için de aynı şeyler söz konusu olabilir.

Elbette içki içmek ya da uyuşturucu kullanmak kişinin sorunlarını kötüleştirmekten başka bir işe yaramaz; düşünce tarzı ve duyguları daha da zarar görür. Bu nedenle babanın bağımlılığından kurtulabilmek için bir uzmandan ciddi yardım alması gerekebilir.

Beklentilerin Gerçekçi Olsun

Babanın bu kadar utanç verici davranmasının nedenini anlaman tabii ki sorunu ortadan kaldırmaz. Yine de bağımlılık konusunu biraz daha iyi anlamak, bir noktaya kadar ona anlayış göstermene yardımcı olabilir.

Örneğin babanın bacağı kırılsa, seninle top oynamasını bekleyebilir misin? Ya bu sakatlığa kendi akılsızca davranışının neden olduğunu bilseydin? Mutlaka kızardın. Yine de, kırık iyileşene kadar seninle top oynayamayacağını kabul ederdin.  Bunu anlamak beklentilerinde gerçekçi olmana yardım ederdi.

Benzer şekilde, alkolik ya da uyuşturucu bağımlısı bir baba da duygusal ve ruhsal olarak sağlıklı değildir. Evet, bu “sakatlığa” kendisi yol açmıştır ve babanın akılsızca davranmasına haklı olarak kızabilirsin. Ancak, bağımlılığından kurtulmak için kendisi yardım isteyene dek seninle gereği gibi ilgilenemeyecektir. Bu bağımlılığı bir sakatlık gibi düşünmen beklentilerinde gerçekçi olmana yardım edebilir.

Yapabileceklerin

Şunu kabul etmelisin ki, baban yaşamını düzeltene dek onun davranışının sonuçlarıyla yaşamak zorundasın. Fakat bu konuda yapabileceğin bazı şeyler var.

Sorumluluğu üstlenme. Babanın bağımlılığından sadece ve sadece kendisi sorumludur. Galatyalılar 6:5 “Herkes kendi sorumluluğunu taşıyacak” der. Öyleyse babanı iyileştirmek senin sorumluluğun değil. Onu bağımlılığının sonuçlarından korumakla da yükümlü değilsin. Örneğin babanın işverenine onun için yalan söylemene, yerde sızıp kaldığı zaman onu yatağına götürmene gerek yok.

 Onu yardım istemeye teşvik et. Belki de onun en büyük sorunu bir sorunu olduğunu kabul etmemektir. Ayık ve sakin olduğunda, annen ve büyük kardeşlerin ona davranışının aileyi ne kadar etkilediğini ve bu konuda ne yapması gerektiğini söyleyebilir.

Ayrıca baban şu soruların cevaplarını yazarsa bundan yarar görebilir: İçmeye veya uyuşturucu kullanmaya devam edersem bana ve aileme ne olacak? Alışkanlığımı bırakırsam ne olacak? Yardım almak için ne yapmalıyım?

Tehlike hissettiğinde oradan ayrıl. Özdeyişler 17:14 “Kavga patlak vermeden oradan uzaklaş” der. Tartışmaya girerek kendini riske atma. Mümkünse odana ya da bir arkadaşının evine git. Baban şiddete başvuracakmış gibi görünüyorsa birilerinden yardım istemen gerekebilir.

Duyguların yüzünden kendini suçlama. Bazı gençler bu durumdaki babalarına kızdıkları için kendini suçlu hissediyor. Baban, ihtiyaç duyduğun sevgi ve desteği bağımlılığı yüzünden sana gösteremiyorsa bir ölçüde kızman son derece doğaldır. Evet, Kutsal Kitaba göre annene ve babana  saygılı olmakla yükümlü olduğun doğru (Efesoslular 6:2, 3). Fakat ‘saygılı olmak,’ tıpkı bir polis memuruna veya hâkime davranacağın gibi, annenin ya da babanın yetkisini kabul etmen anlamına gelir. Saygı göstermek onun bağımlılığını onayladığın anlamına gelmez (Romalılar 12:9). Babanın bağımlılığından iğrendiğin için kötü biri de olmazsın; sonuçta madde bağımlılığı gerçekten iğrenç bir şeydir! (Özdeyişler 23:29-35).

Yapıcı arkadaşlar edin. Evdeki ortam sürekli fırtınalı olduğunda normal bir hayatın nasıl olduğunu unutabilirsin. O nedenle Tanrı’yla ilişkisi iyi ve duygusal açıdan sağlıklı kişilerle arkadaşlık etmen önemli. Cemaatteki kişiler seni hem teşvik edebilir ve destek olabilirler, hem de ara sıra evdeki stresten kurtulmanı sağlayabilirler (Özdeyişler 17:17). Cemaatteki ailelerle zaman geçirmen aile yaşamıyla ilgili sağlıklı bir görüş edinmene yardımcı olabilir ve evde edindiğin çarpık izlenimleri düzeltebilir.

 Kendin için yardım iste. Güvendiğin olgun bir yetişkinle duygularını paylaşman gerçekten yararlı olur. Cemaatteki ihtiyarlar ihtiyacın olduğunda yardıma hazırdır. Kutsal Kitap bu erkeklerin “yele karşı sığınak, yağmur fırtınasına karşı korunak, çorak memlekette akarsu, sıcaktan kavrulan topraklarda büyük kaya gölgesi gibi” olduğunu söyler (İşaya 32:2). O yüzden içini dökmekten veya ne yapacağını bilmediğinde onlarla konuşmaktan korkma ve utanma.

Yukarıdaki altı adımdan ilk önce hangisini uygulamaya çalışacağını yaz. ․․․․․

Evdeki durumu değiştirmen mümkün olmayabilir, ama bu durumun senin üzerindeki etkisini değiştirebilirsin. Babanın davranışlarını kontrol altında tutmaya çalışmaktansa, kontrol edebileceğin kişiye, yani kendine odaklan. Elçi Pavlus “Her biriniz . . . . kurtuluşa erişmeye çalışın” diye yazdı (Filipililer 2:12). Bunu yapman iyimserliğini korumana yardım edebilir ve hatta babanın bağımlılığından kurtulmak için yardım istemesini bile sağlayabilir.

GELECEK BÖLÜMÜMÜZDE

Anne baban sürekli tartışıyorsa, bunun yol açtığı duygusal karmaşayla nasıl baş edebilirsin?

[Dipnotlar]

KİLİT AYETLER

“İnsanın sağgörüsü öfkesini dizginler” (Özdeyişler 19:11).

BİR ÖNERİ

Babandan değil, onun yanlış davranışından nefret etmen gerekir (Özdeyişler 8:13; Yahuda 23).

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Kutsal Kitapta ‘saygılı olmak’ birçok kez sadece otoriteyi kabul etmek anlamına gelir (Efesoslular 6:1, 2). Dolayısıyla annene ya da babana saygılı olmak için onun davranış tarzını her zaman onaylaman gerekmez.

HAREKET PLANI!

Babam sözlü veya fiziksel saldırıda bulunuyorsa yapacaklarım: ․․․․․

Onu yardım istemeye teşvik etmek için yapabileceklerim: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● Bazı insanlar neden alkol ya da uyuşturucu bağımlısı oluyor?

● Babanın bağımlılığından neden sen sorumlu değilsin?

● İçinde bulunduğun durumda neler senin kontrolünde? Bunu nasıl yapabilirsin?

[Sayfa 192’deki pasaj]

“Biliyorum, belki annemle babam utanç verici şekilde davranmaya devam edecek. Fakat Yehova’ya güvenirsem O’nun bana dayanma gücü vereceğini de biliyorum” (Maxwell).

 [Sayfa 198’deki çerçeve]

Annen ya da Baban Yehova’ya Tapınmayı Bırakırsa

Annen ya da baban Kutsal Kitabın standartlarına göre yaşamayı bırakırsa, hatta artık Yehova’nın Şahidi olmak istemediğini açıklarsa ne yapabilirsin?

● Yehova’nın onun davranışından seni sorumlu tutmadığını bil. Kutsal Kitap “Her birimiz Tanrı’ya kendi adımıza hesap vereceğiz” der (Romalılar 14:12).

● Kendini daha iyi koşullardaki başka gençlerle karşılaştırmaktan kaçın (Galatyalılar 5:26). Babası tarafından terk edilen bir genç şöyle diyor: “Böyle düşünceler üzerinde durmaktansa, dikkatini durumun üstesinden nasıl gelebileceğin üzerinde toplaman daha yararlı olur.”

● Doğru davranmayan anne veya babana saygı göstermeye devam et. Senden istediği şeyler Tanrı’nın ilkeleriyle çelişmiyorsa onun sözünü dinle. Yehova’nın çocuklara verdiği “annene ve babana saygılı ol” emri, o anne veya babanın hakikatte olup olmamasına bağlı değildir (Efesoslular 6:1-3). Yaptıkları hatalara rağmen anne babana saygılı olup sözlerini dinlediğinde Yehova’ya sevgini kanıtlamış olursun (1. Yuhanna 5:3).

● Cemaate yakın ol. Orada büyük ruhi bir ailenin sağladığı teselliyi bulabilirsin (Markos 10:30). Davut isimli bir genç, babası Yehova’ya hizmet etmeyi bıraktığı için cemaattekilerin kendisinden ve ailesinden uzak durmasından korkuyordu. Fakat korkularının boşuna olduğunu gördü. Şöyle diyor: “Bizi dışlamadılar. Bu, cemaatin bizimle gerçekten ilgilendiğini görmemi sağladı.”

[Sayfa 194’teki resim]

Babanın bağımlılığını bir sakatlık olarak görmen beklentilerinde gerçekçi olmana yardım edebilir