Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

 SIERRA LEONE NA GUINEA

Hi Balekele Masocha Yo Xandzuka

Andrew Baun

Hi Balekele Masocha Yo Xandzuka
  • U VELEKIWE HI 1961

  • U KHUVURIWE HI 1988

  • MATIMU YAKWE HI KU KOMISA U ve phayona ra nkarhi hinkwawo ePendembu, le Xifundzheni xa le Vuxeni bya Sierra Leone, loko nyimpi yi tlhekeka hi 1991.

SIKU rin’wana ninhlikanhi masocha yo xandzuka ma nghene edorobeni ra hina, ma balesela emoyeni ku ringana kwalomu ka tiawara timbirhi. Man’wana ya wona a ma ha ri vantshwa lava a swi va tikela ku rhwala swibamu swa vona. A va thyake swinene, a va nga kamanga misisi naswona a va languteka va dakwe hi swidzidziharisi.

Hi siku leri landzelaka va sungule ku dlayetela vanhu. Vanhu va vavisiwe ngopfu laha va siyiweke va lamarile ni ku tlhela va dlayiwa. Vavasati va pfinyiwile. A swi chavisa. Makwerhu Amara Babawo ni ndyangu wakwe swin’we ni vanhu va mune lava tsakelaka va tumbele endlwini ya mina. A hi khomiwe hi rhumbyana.

Hi ku hatlisa ku fike ndhuna ya masocha yo xandzuka leyi hi leriseke leswaku hi ya tsarisa vusocha eka mixo lowu landzelaka. A hi tiyimisele ku va hi nga katseki enyimpini, hambileswi ku va hi ala a swi ta vula rifu. Vusiku byebyo hi khongele swinene. Hi hatle hi pfuka, kutani hi kambisisa ndzimana ya siku ni siku kutani hi yimela masocha yo xandzuka leswaku ma fika. Kambe a ma fikanga.

“Mi hlaya ndzimana ya siku ni siku. Mi fanele mi ri Timbhoni ta Yehovha”

Endzhakunyana murhangeri wa masocha yo xandzuka ni vavanuna  vakwe va mune va te va ta tshama na hina endlwini ya mina. Va hi byele leswaku hi nga fambi kutani hi hambete hi khoma minhlangano nkarhi na nkarhi ni ku bula hi ndzimana ya siku ni siku ekaya ka mina. Masocha man’wana ma hi byele leswi: “Mi hlaya ndzimana ya siku ni siku. Mi fanele mi ri Timbhoni ta Yehovha.” A ma nga yi tsakeli Bibele kambe a ma hi xixima.

Siku rin’wana ku te ndhuna-nkulu ya masocha leswaku yi ta kamba masocha lawa a ma tshama endlwini ya mina. Yi lose Makwerhu Babawo kutani yi n’wi qhavula. Loko yi ri karhi yi vulavula ni masocha yi huwelele yi ku: “Wanuna loyi i murhangeri wa mina na n’wina. Loko ko wa nsisi enhlokweni yakwe kumbe etinhlokweni ta lava a nga na vona, mi ta va mi ri ekhombyeni. Xana ma swi twisisa ke?” Va hlamule va ku: “Ina nkulukumba!” Ndhuna yi tlhele yi hi nyika papila leri a ri lerisa masocha ya Revolutionary United Front leswaku ma nga hi vavisi hikuva a hi ri vaaka-tiko vo rhula.

Endzhakunyana ka tin’hweti to hlayanyana, mintlawa ya masocha yo xandzuka yi sungule ku lwa hi xiwona, kutani hi balekele etikweni leri hi akelaneke na rona ra Liberia. Kwalaho hi chavisiwe hi ntlawa wun’wana wa masocha yo xandzuka. Hi wu byele leswaku, “Hi Timbhoni ta Yehovha.” Socha ri hi vutise leswaku, “Yohane 3:16 yi ri yini?” Loko hi ri hlamusela ndzimana yoleyo, ri hi tshike hi hundza.

Endzhakunyana, hi hlangane ni ndhuna yin’wana ya masocha yo xandzuka leyi leriseke leswaku mina na Makwerhu Babawo hi famba na yona. A hi chava leswaku yi ta hi dlaya. Kutani ndhuna yoleyo yi hi byele leswaku a yi dyondza ni Timbhoni emahlweni ko va nyimpi yi tlhekeka. Yi hi nyike mali yi tlhela yi teka papila ra hina kutani yi ri yisa eka vamakwerhu lava nga eka vandlha ra le kusuhi. Endzhakunyana ka sweswo, vamakwerhu vambirhi va te ni swilo swo phalala kutani va hi yisa endhawini leyi hlayisekeke.