Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

 SWIENDLAKALO-NKULU SWA N’WEXEMU

Xiviko Xa Timhaka Ta Nawu

Xiviko Xa Timhaka Ta Nawu

Muapostola Pawulo u khutaze Vakreste a ku: “Anakanyani lava nga etimpecanini ta khotso onge hiloko mi bohiwe na vona.” (Hev. 13:3) Tanihi malandza ya Yehovha, hi hambeta hi tsundzuka vamakwerhu va hina lava tshembekeke hi tlhela hi khongelela “hinkwavo lava nga eswiyin’weni leswi tlakukeke; leswaku hi ta ya emahlweni hi hanya vutomi byo rhula ni byo hola hi ku tinyiketela loku heleleke loku nga ni vukwembu ni ku tiyimisela.”—1 Tim. 2:1, 2; Efe. 6:18.

Rungula leri landzelaka i swin’wana swa swiviko swa timhaka ta le nawini leti Timbhoni ta Yehovha ti hlangavetaneke na tona lembe leri nga hundza:

Vamakwerhu va hina va le Rhaxiya va hambeta “va nga rhuteli ku dyondzisa ni ku vula mahungu lamanene” ku nga khathariseki tsima leri yaka emahlweni ra Kereke ya le Rhaxiya ya Orthodox ni ra vatirhela-mfumo van’wana ro  sivela ntirho wa hina. (Mint. 5:42) Nawu lowu nga twisisekiki lowu simekiweke eku sunguleni wo herisa vutherorisi, wu hambete wu tirhisiwa hi valawuri va le Rhaxiya leswaku va yirisa tibuku ta hina ni ku sola-sola vamakwerhu. Hikwalaho ka sweswo, tihuvo ta le Rhaxiya ti vule leswaku minkandziyiso ya hina ya kwalomu ka 70 yi ni swiga leswi nga fanelekiki naswona vatirhela-mfumo va katse minkandziyiso leyi eka nxaxamelo wa minkandziyiso leyi yirisiweke etikweni. Hikwalaho ka nxungeto lowu, vatirhela-mfumo va kwalaho va seche Tiholo ta Mfumo ni makaya ya vamakwerhu va lava minkandziyiso yoleyo. Maphorisa ma teke Timbhoni to tala swifaniso ma tlhela ma ti gandlisa tintiho hikwalaho ka leswi a ti katseka entirhweni wo chumayela. Hakanyingi a ma ti chavisa loko ma ri karhi ma ti yisa exitichini xa maphorisa.

 Eku sunguleni ka May 2013, vamakwerhu va 16 va le dorobeni ra Taganrog va tengisiwe ehubyeni hikwalaho ko ya eminhlanganweni ya Vukreste ni ku katseka entirhweni wo chumayela. Loku i ku tengisiwa ko sungula ku sukela loko mfumo wa Soviet Union wu wile laha Timbhoni ti hehliwaka hi swihehlo swa mavunwa hikwalaho ko endla leswi ti swi pfumelaka. Valawuri etindhawini hinkwato ta le Rhaxiya va ringeta ku endla leswaku tihuvo ti teka minkandziyiso ya hina tanihi leyi nga ni khombo ni ku tlhela ti gweva vamakwerhu tanihi swigevenga ni lava hlohlotelaka ku avana exikarhi ka vukhongeri.

Swiyimo swa vamakwerhu va le Eritrea a swi si antswa. Ku sukela hi July 2013, a ku ri ni vamakwerhu va 52 ekhotsweni, ku katsa ni vamakwerhu va xinuna va nhungu lava nga ni malembe ya kwalomu ka 70 ni vamakwerhu va xisati va tsevu. Vamakwerhu vanharhu, ku nga Paulos Eyassu, Isaac Mogos na Negede Teklemariam va ha ri ekhotsweni ni sweswi ku sukela hi September 24, 1994 hikwalaho ko ala ku ya evusocheni.

Kwalomu ka hafu ya lava va khomiweke va le khotsweni ra Meiter, leri nga emananga lama nga en’walungwini wa ntsindza wa Asmara. Ku sukela hi October 2011 ku ya fikela hi August 2012, valawuri va xupule vamakwerhu va hina va 25 hi ku va pfalela emukhukhwini. Hi ximumu, varindzi va pfumelela vabohiwa leswaku va huma ni nhlikanhi tanihi leswi ku hisaka swinene emukhukhwini. Hambiswiritano, vamakwerhu va vabya swinene hikwalaho ko kayivela swakudya ni mati. Khombo ra kona, makwerhu Yohannes Haile, loyi a nga ni malembe ya 68 u file hi August 2012 hikwalaho ko khomiwa hi ndlela leyi yo biha, ku nga ndlela leyi Makwerhu Misghina Gebretinsae a feke ha yona hi 2011.