José i makwerhu wa xinuna loyi a nga phayona loyi a ha riki muntshwa loyi a tshamaka endhawini leyi nga ekule ni ntsindza wa doroba ra Luanda, eAngola. I mudyondzisi exikolweni lexi nga ekusuhi ni Holo ya Mfumo. Tanihi leswi a kombisaka timfanelo ta Vukreste naswona a nga mudyondzisi loyi a nga ni vutshila, u rhandziwa ni ku xiximiwa hi swichudeni swa 86. Minhlangano ya vandlha ya le xikarhi ka vhiki yi sungula hi awara ya mune nindzhenga, kutani u kume  mpfumelelo wa leswaku a hatla a chayisa entirhweni hi siku ra minhlangano. Loko a chayisile entirhweni, u namba a kongoma eHolweni ya Mfumo.

Swichudeni swin’wana a swi tivutisa leswaku ha yini José a hatla a famba exikolweni ni leswaku u ya kwihi. Leswaku swi eneriseka, siku rin’wana swin’wana swa swichudeni swakwe swimbirhi swi fambe na yena kutani swi ya eminhlanganweni. Siku rin’wana, swichudeni swin’wana swinharhu swi ye eminhlanganweni hi siku leri José a a ri ni nkulumo eka Nhlangano wa Ntirho. Mahungu wolawo ma hangalake hi ku hatlisa etlilasini. Eka mavhiki lama nga landzela, nhlayo ya swichudeni leswi a swi ya eminhlanganweni yi tlakukile yi suka eka ntlhanu yi ya eka 21. Vahuweleri eHolweni ya Mfumo va kombele ku swi fambisela tidyondzo ta Bibele hinkwaswo naswona swo tala swi pfumerile. Loko swichudeni swi sungule ku ta ni minkandziyiso yin’wana exikolweni, swin’wana swi sungule ku tsakela kutani swi sungula ku ta eminhlanganweni. Loko xikolo xi pfala loko lembe ri hela, swichudeni swakwe swa 54 eka swa 86 a swi ta eminhlanganweni. José u vike leswaku swichudeni swakwe swa 23 swi le ku endleni ka nhluvuko naswona swi hambeta swi ta eminhlanganweni.

Loko Joseph na Evezi lava nga maphayona yo hlawuleka va fika eka xiavelo xa vona lexintshwa eNigeria, vahuweleri lava heleke matimba va va byele va ku: “A hi na nsimu leyi eneleke. Yi tirhiwe hi ku phindha-phindha.” Endzhaku ka lembe, Joseph u tsalele rhavi a ku: “Hi tirha nsimu ya hina siku rin’wana ni rin’wana evhikini naswona hi lwisana ni xihlawuhlawu ni ku va vanhu va nga tsakeli. Hi ya ensin’wini hi khome muchini wo tlanga DVD lowu khomekaka leswaku hi  ta komba vana tivhidiyo swin’we ni vantshwa ni vanhu lavakulu. Vuyelo hi lebyi: N’hweti ni n’hweti mina ni nghamu ya mina hi fambisa tidyondzo ta Bibele ta 18 naswona minkarhi yin’wana a hi swi koti ku endzela swichudeni swa hina hinkwaswo swa Bibele. Nakambe, vana va tshamela ku hi kombela leswaku hi va komba ‘tivhidiyo ta Kalebe.’”

Hi April 2014, rhavi ra le Congo (Kinshasa) ri amukele papila leri khumbaka mbilu leri humaka eka ntlawa wa vaphasi  va tinhlampfi lava tshamaka eXihlaleni xa Ibinja eTiveni ra Kivu. Hakanyingi vaphasi lava va tinhlampfi va famba exihlaleni xa vona va rhendzeleka ni doroba va ri eku xaviseni. Eka rin’wana ra maendzo ya vona yo ya edorobeni ra Bukavu, va hlangane ni Timbhoni ta Yehovha. Timbhoni ti va chumayele mahungu lamanene kutani ti va nyika Bibele ni minkandziyiso.

Vaphasi va tinhlampfi va swi tlangerile leswi va swi hlayeke kutani leswi va swi dyondzeke va swi byele van’wana exihlaleni. Hikwalaho ka leswi vanhu vo tala a va tsakela, va kombele un’wana wa vona leswaku a tlhelela eBukavu a ya lava Timbhoni leswaku a ta ti rhambela eIbinja. Loko wanuna yoloye a nga swi kotanga ku ti kuma, u tsalele rhavi a ku: “Hi kombela mi rhumela Timbhoni leswaku ti ta hi pfuna ku tiva Bibele ku fana na tona ni ku dyondza ndlela yo hanya hilaha ku nga heriki. Hi swi lunghekerile ku ti rhurhela. Ndzi swi lunghekerile ku nyikela hi ndhawu ya mina leswaku ku akiwa kereke. Hi swi dyondze eka tindzimana ta le Bibeleni leti nga etibukwini ta n’wina leswaku vaprista swin’we ni vafundhisi va hi dyondzisa mavunwa. Ha tiyiseka leswaku hi kume vukhongeri bya ntiyiso. Ku ni vanhu vo tala laha Ibinja lava lavaka ku dyondza Bibele ni ku va Timbhoni ta Yehovha.”

Papila ri kombise leswaku ku ni vanhu va kwalomu ka 40 lava tsakelaka exihlaleni xexo. Ku ni vanhu vo tlula 18 000 le Ibinja kambe ku hava Timbhoni. Hi ku hatlisa rhavi ri rhumele maphayona mambirhi yo hlawuleka exihlaleni lama vulavulaka ririmi leri vulavuriwaka exihlaleni lexi.

“A ndzi nge he pfuki ndzi xwile eXitsundzuxweni.” Lawa i marito lama vuriweke hi mufundhisi wo duma wa kereke ya Protestente eAfrika Dzonga. I yini lexi susumeteleke mufundhisi loyi leswaku a ya eXitsundzuxweni hi April 2014? Leswi hinkwaswo swi endleke loko vamakwerhu vambirhi va  tinxaka to hambana va ri entirhweni wo chumayela kutani va gongondza enyangweni wakwe. A va swi tiva leswaku ku sukela enkarhini lowu nga hundza mufundhisi a a nga swi lavi ku vulavula na vona. Adaine, un’wana wa vamakwerhu volavo u hlamusela leswi endlekeke: “Leswi hi hlamariseke, u pfule nyangwa kutani a hi pfumelela leswaku hi nghena. Hi bule nkarhi wo leha. U hlamarile ku vona munhu wo basa a ri karhi a chumayela endhawini ya vantima naswona a vulavula na yena hi ririmi rakwe. Mufundhisi u sungule ku va ni dyondzo ya Bibele ya nkarhi na nkarhi.”

Adaine u ya emahlweni a ku: “Wanuna loyi a a ri ni malembe yo tlula 40 a ri murhumiwa tlhelo mufundhisi kambe u kume tinhlamulo hinkwato ta swivutiso swakwe loko a ri ni malembe ya 80. U rhandza buku leyi nge Tekelela Ripfumelo Ra Vona. Loko hi dyondza, u nhlokohata tinhla tin’wana kutani a ti tirhisa ekerekeni yakwe loko a chumayela. U kombe swirho swa kereke yakwe buku leyi nge Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene? U swi byele leswi, ‘Loko Timbhoni ta Yehovha ti ta emakaya ya n’wina ni buku leyi, ti amukeleni kutani mi rhiya ndleve eka leswi ti lavaka ku mi byela swona hikuva buku leyi yi tele hi rifuwo ra moya.’”

Mufundhisi loyi u byele Adaine leswaku u tshinyiwe hi ndlela ya tihanyi hi vafundhisi va kereke yakwe naswona u lemukisiwe leswaku a nga ha vulavuli hi Timbhoni ta Yehovha loko a ri karhi a chumayela ekerekeni. A nga swi tivi leswaku u fanele a endla yini. Adaine u tsundzuke rungula ra mufundhisi wa le Myanmar, leri nga eka Buku Ya Lembe Ya Timbhoni Ta Yehovha Ya 2013. Loko Adaine a hlayela mufundhisi rungula rero, mufundhisi u te: “Rungula leri ri vulavula hi mina! Ndzi fanele ndzi endla xiboho xa nkoka naswona ndzi fanele ndzi songa rigogo ra ha tsakama.”

 Mufundhisi loyi u ye eXitsundzuxweni ro sungula hi April 14, 2014 naswona u vule leswaku a nge he pfuki a xwile. U phofule ku tiyimisela kakwe ku tsema a ri vona eka swilo hinkwaswo leswi fambisanaka ni vukhongeri bya mavunwa.

Baffour na Aaron i maphayona yo hlawuleka eBokabo, ku nga ndhawu leyi ku byariwaka cocoa evupela-dyambu bya Ghana. Nsimu ya vona leyi nga ekule ni le kule, yi ni swiyindlwana, leswaku ku ngheniwa eka yona ku ni swindledyana swo tala leswi hundzaka hi le masin’wini. Swa olova ku lahleka loko u teka ndlela leyi hoxeke! Siku rin’wana, ematshan’weni yo famba hi ndlela leyi tolovelekeke, Baffour na Aaron va hlawule ku famba hi ndlela yin’wana, leyi endleke leswaku va fika etindlwini leti fuleriweke hi mabyanyi leti a va nga si tshama va ti endzela. Kwalaho va hlangane na Michael swin’we na Patience lava kombiseke ku tsakela rungula ra vona kutani va namba va amukela dyondzo ya Bibele. Endzhakunyana, Michael u va byele a ku: “Eka malembe mambirhi lama hundzeke, hi tshike ku ya ekerekeni hikuva hi vone swilo leswi a swi nga fambisani ni tidyondzo ta Bibele. Ku sukela kwalaho, madyambu man’wana ni man’wana, mina na Patience a hi tihlayela Bibele, hi lava tinhlamulo ta swivutiso leswi a hi ri na swona. A hi ri karhi hi khongelela mpfuno wa leswaku hi kuma ntiyiso.” Ku nga khathariseki ku famba mimpfhuka yo leha hi le masin’wini, hi ku hatlisa va sungule ku ya eminhlanganweni. Eka lembe leri nga hundza, mpatswa wolowo wu khuvuriwile kutani wu sungula ku va maphayona ya nkarhi hinkwawo. Sweswi na wona wu famba emasin’wini ya cocoa wu ri karhi wu lavisisa vanhu van’wana lava “a va ri karhi va khongelela mpfuno wa leswaku va kuma ntiyiso.”