XANA Trujillo a ri ni vuxaka bya njhani na Kereke ya Khatoliki? Mukambisisi wa tipolitiki u te: “Hi nkarhi wa ku fuma ka Trujillo loku tekeke nkarhi wo leha, ku sukela hi 1930 ku ya fikela hi 1961, Kereke na xifundzha xa le Dominican Republic a ku ri mintlawa leyi a yi seketelana; mufumi a seketela Kereke kutani na yona hilaha ku fanaka a yi seketela mfumo wakwe.”

Hi 1954, Trujillo u ye eRhoma kutani a sayina ntwanano ni Mupapa. Germán Ornes, khale ka munghana wa Trujillo, u tsale a ku: “Tanihi leswi Kereke ya le Dominican yi seketelaka Trujillo, [yi] pfunete swinene ku seketela ‘Hosi’ [Trujillo]. Vafundhisi, lava rhangeriwaka hi Ricardo Pittini na Octavio Beras lava nga Vabixopo lavakulu, i van’wana va vakanganyisi lavakulu va mfumo.”

Ornes u ye emahlweni a ku: “Hi nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu fanelekaka Mupapa a a yisa marungula yakwe ya xinghana eka Trujillo. . . . Eka Nhlengeletano ya  Ndhavuko wa Khatoliki hi 1956, leyi a yi khomeriwe eCiudad Trujillo hi ku pfuniwa hi mali leyi a yi nyikeriwe hi [Trujillo] Francis Khadinali Spellman u tisiwe tanihi muyimeri wo hlawuleka wa Mupapa, a vula rungula leri tsakisaka. Khadinali Spellman loyi a huma eNew York u amukeriwe hi mandla mambirhi hi Generalissimo [Trujillo]. Ndlela leyi va angarhaneke ha yona yi kombisiwe eka matluka yo sungula ya maphepha-hungu etikweni hinkwaro ra Dominican hi siku leri landzelaka.”

Hi 1960, magazini wa Time wu vike wu ku: “Ku ta fikela sweswi, Trujillo na kereke i vanghana. Ricardo Pittini loyi a nga Bixopo lonkulu tlhelo Mufundhisi Lonkulu wa le Amerika N’walungu ni le Amerika Dzonga, loyi sweswi a nga ni malembe ya 83 naswona a nga ha voniki, kambe eka malembe ya mune lama hundzeke u sayine papila leri yaka eka New York Times a bumabumela Trujillo a vula leswaku ‘loyi i “mufumi” loyi a rhandziwaka ni ku xiximiwa hi vanhu vakwe.’”

Hambiswiritano, endzhaku ka malembe ya 30 yi ri karhi yi seketela mfumo wa Trujillo lowu nga ni tihanyi hi ku tshembeka, Kereke ya Khatoliki yi sungule ku cinca xiyimo xa yona loko swiyimo swa tipolitiki swi cinca. Mukambisisi u ri: “Loko nkaneto wu ri karhi wu tinyika matimba kutani endzhakunyana ku endliwe matshalatshala yo simeka xidemokrati etikweni, Kereke leyi ku nga khale yi ri munghana lonkulu wa Trujillo, yi sindzisiwe ku cinca xiyimo xa yona.”

Eku heteleleni, hi 2011 Kereke yi boheke ku kombela ku rivaleriwa hi vanhu va le Dominican. Papila leri mufundhisi a ri tsaleleke kereke leri tshahiweke eka phepha-hungu ra Dominican Today ri te: ‘Hi tiphofula swidyoho leswi hi swi endleke ni ku va hi nga tshembekanga eka ripfumelo, ntirho ni vutihlamuleri bya hina. Hikwalaho ka sweswo, hi kombela ku rivaleriwa eka vanhu hinkwavo va le Dominican.’