Tiko ra kona Tiko ra Dominican Republic ri teka kwalomu ka swihlala swimbirhi eka swinharhu swa Hispaniola; lexi xin’wana xa vunharhu ku nga tiko ra Haiti. Mbango wa tiko leri wu ni swiphemu swo hambana-hambana leswi katsaka makhwati lama nga ni mpfula, tintshava leti leheke, tindhawu leti nga nhlangasi leti nga ni mirhi leyi timitsu ta yona ti humeleke ehandle swin’we ni mananga. Nhlohlorhi leyi leheke swinene eDominican Republic, i ya Pico Duarte, leyi endlaka timitara ta 3 175 ehenhla ka vuandlalo bya lwandle. Tindhawu to tala leti nga ni ribuwa ti ni misava yo basa naswona endzeni ka tindhawu teto ku ni minkova yo tanihi Nkova wa Cibao.

Vanhu va kona Vo tala va vaaka-tiko i valungu ni vantima. Ku ni mintlawa yi nga ri yingani leyitsongo; vanhu lava humaka eHaiti hi vona lava endlaka ntlawa lowukulu wa vahlapfa.

 Ririmi ra kona Xipaniya i ririmi ra ximfumo.

Ndlela yo tihanyisa Timayini, tifeme ta chukele, kofi na fole hi swona leswi nghenisaka mali yo tala etikweni. Ndlela yin’wana ya sweswinyana leyi nghenisaka mali etikweni i yo valangisa ni ku endla swilo.

Maxelo Xihlala lexi xi ni maxelo lamanene ni lama hisaka lawa hi xiringaniso lembe ni lembe ma endlaka 25 wa tidigri Celsius. Hi xiringaniso, lembe ni lembe mpfula yi na hi mpimo wo tlula timilimitara ta 2 032 etintshaveni ta le n’walungu-vuxa ku ya eka timilimitara ta le hansi ka 760 eswifundzheni leswi nga riki na mpfula. Minkarhi yin’wana xihlala lexi xi hlaseriwa hi mimoya leyi humaka etindhawini leti hisaka ni swidzedze.

Ndhavuko Swakudya swa siku ni siku swi katsa rhayisi, tinyawa ni matsavu. Vanhu va le Dominican va rhandza swakudya swa le lwandle, mihandzu ya le tindhawini leti hisaka, viriviri ni mabanana lama katingiweke. Swin’wana swa swakudya leswi, swi kumeka eka swakudya leswi dumeke leswi tiviwaka tanihi La Bandera Dominicana (ku nga mujeko wa le Dominican). Vanhu lava tshamaka exihlaleni lexi va rhandza ntlango wa baseball, vuyimbeleri ni ku cina, ngopfu-ngopfu ncino wa merengue. Katara, xigubu, xitiringo swin’we ni marimba swi tiveka ngopfu.