Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

DOMINICAN REPUBLIC

Ntirho Wo Chumayela Wu Ya Emahlweni

Ntirho Wo Chumayela Wu Ya Emahlweni

Varhumiwa Va Ya Emahlweni Va Chumayela eXihundleni

Ku yirisiwa ka ntirho wo chumayela swi endle leswaku swi sungula ku va tikela swinene vamakwerhu. Alma Parson, la nga murhumiwa, u hlamusele a ku: ‘Tiholo ta hina ta Mfumo ti pfariwile naswona ntirho wa hina wo chumayela wu yirisiwile. Vamakwerhu lava rhandzekaka va langutane ni miringo yo tala ni ku xaniseka.’ Nakambe va heleriwe hi mintirho ni ku tlhela va khotsiwa. Hambiswiritano, u tsundzuka leswi hi ntsako, u ri: ‘Voko ra Yehovha leri kongomisaka ni nsirhelelo wakwe ri vonake kahle ku ringana minkarhi yo tala.’ Hikwalaho ko tshembela eka ‘voko ra Yehovha leri kongomisaka,’ vamakwerhu va ye emahlweni ni ntirho wa vona wo chumayela exihundleni.

A hi nga pfumeleriwanga ku va ni minhlangano ya vandlha. Lennart Johnson, u ri: ‘Vamakwerhu va sungule ku hlangana hi mintlawa leyitsongo exihundleni emakaya ya vamakwerhu. Kwalaho a hi dyondza swihloko swa Xihondzo xo Rindza leswi a swi kopiwa hi muchini wo endla tikopi. Vamakwerhu hinkwavo lava tshembekaka va ku tlangele swinene ku tiyisiwa hi tlhelo ra moya loku Yehovha a a hambeta a hi nyika kona eka mintlawa yoleyo leyitsongo.’

Roy na Juanita Brandt hi van’wana va lava tshameke exiavelweni xa vona hi nkarhi wa ku yirisiwa ka ntirho wo chumayela

Hi nkarhi wolowo, hulumendhe yi ye yi va veka tihlo ni ku ya yi va xanisa swinene. Kambe vamakwerhu a va chavisiwanga hi malebvu ya nghala. Hi September 15, 1950, eka mbulavurisano lowu va veke na wona na Presidente wa Republic, Matsalana Hungría u tsale leswi: “Nkulukumba Lee Roy Brandt ni vakongomisi van’wana va ntlawa wa Timbhoni ta Yehovha va vitaniwe hi ku phindha-phindha ehofisini leyi kutani va lerisiwa leswaku vukanganyisi hinkwabyo malunghana ni sosayiti leyi lebyi herisiweke ximfumo hi Republic leyi byi kuma ndzhuti byi yima; ku nga xileriso lexi entiyisweni a xi nga ri eku endliweni. Siku ni siku hi kuma swiviko ehofisini leyi leswi humaka eswiphen’wini swo hambana-hambana swa tiko swa leswaku va ya emahlweni exihundleni ni vukanganyisi bya vona, va monya xileriso xa hulumendhe.” Papila rero ri gimete hi ku vula leswaku ku hlongoriwa ‘vakongomisi lava humaka ematikweni mambe’ va Timbhoni ta Yehovha.

“Xikhutazo”

Eku heleni ka 1950, Makwerhu Knorr na Henschel va endzele tiko leri. Endzhaku ka sweswo, varhumiwa van’wana va averiwe ku ya tirha eArgentina, Guatemala ni le Puerto Rico. Van’wana va kume mintirho ya ku tihanyisa leswaku va ya emahlweni va tshama etikweni rero. Hi xikombiso, Makwerhu Brandt u kume ntirho eka khampani ya gezi, kasi van’wana va ve vadyondzisi va Xinghezi. Xiviko lexi nga eka Buku Ya Lembe ya 1951 xi vule leswi hi varhumiwa volavo: “Leswi va nga balekangiki etikweni, va khutaze valandzeri lava tshembekaka va Hosi lava dyondzeke ntiyiso eka vona. Hinkwavo va tsakisiwe hi ku vona xivindzi lexi va xi kombiseke hileswi va nga wu tshikangiki ntirho wa vona wo chumayela.”

‘Leswi va nga balekangiki etikweni va khutaze lava tshembekeke’

Dorothy Lawrence a a ri un’wana wa varhumiwa lava a va dyondzisa etitlilasini ta Xinghezi. A a nga dyondzisi Xinghezi ntsena, kambe a a fambisa ni tidyondzo ta Bibele eka vanhu lava tsakelaka. Hikwalaho ka sweswo, u pfune vanhu vo hlayanyana leswaku va kuma ntiyiso.

Vagandzeri vo tshembeka va Yehovha va teke magoza man’wana leswaku va ya emahlweni va ya ensin’wini hambileswi a va tshama va vekiwe tihlo. Minkarhi yin’wana, a va tlomula matluka ya tibuku leswaku va ta hoxa matluka ma nga ri mangani lama petsiweke exikhwameni xa hembe kumbe ebegeni ya swakudya leswaku va ta kota ku chumayela handle ko va kokela mahlo. Swilipi swa xiviko xa ntirho wa nsimu a swi endliwa swi languteka ku fana ni minxaxamelo yo xava swakudya. Laha a ku fanele ku tsariwa tibuku, swibukwana, timagazini, maendzo yo vuyela ni tiawara, xiviko xa ntirho wa nsimu a xi xaxameta mapopo, tinyawa, matandza, khavichi ni xipinichi. Tikopi ta Xihondzo xo Rindza leti endliweke hi muchini wo endla tikopi a ti vitaniwa ntsumbula, ku nga ximilana lexi kumekaka swinene emugangeni wolowo.

Ntirho Wo Endla Vadyondzisiwa Wu Ya Emahlweni

Hi June 16, 1954, Rafael Trujillo u sayine ntwanano na Vatican lowu nyikeke mufundhisi wa Rhoma Khatoliki wa le Dominican Republic malunghelo yo hlawuleka. Hi nkarhi wolowo, ku yirisiwa ku ye emahlweni ku ringana malembe ya kwalomu ka mune. Nilokoswiritano, hi 1955 a ku ri ni vahuweleri va 478 eDominican Republic. Xana swi tise ku yini leswaku ku va ni nhlayo yo tano leyi engetelekeke ku nga khathariseki swiyimo swo tika? Buku Ya Lembe ya 1956 yi vike leswi: “Moya wa Yehovha hi wona lowu a wu hi nyika matimba. Vamakwerhu va ve ni vun’we ni ku tiya eripfumelweni naswona va ya emahlweni hi xivindzi.”

Hi July 1955, Trujillo u nyikiwe papila ra ximfumo, leri sayiniweke leri humaka entsindza wa misava hinkwayo wa Timbhoni ta Yehovha. Papila ri hlamusele hi vuxokoxoko leswaku Timbhoni ta Yehovha a ti katseki eka swa tipolitiki kutani ri kombela leswaku Trujillo a ‘herisa ku yirisiwa loku endliweke eka Timbhoni ta Yehovha na Watch Tower Bible and Tract Society.’ Xana ku ve ni vuyelo byihi?