XIENGETELO
Ndlela Leyi Vuprofeta Bya Daniyele Byi Profeteke Ku Ta Ka Mesiya Ha Yona
MUPROFETA DANIYELE u hanye emalembeni lama tlulaka 500 Yesu a nga si va kona la misaveni. Nilokoswiritano, Yehovha u paluxele Daniyele rungula leri a ri ta komba nkarhi lowu Yesu a a ta totiwa ha wona hi moya wo kwetsima kumbe lowu ha wona a a ta hlawuriwa ku va Mesiya kumbe Kreste. Daniyele u byeriwe leswi: “U fanele u tiva, u twisisa leswaku ku sukela eku humeni ka rito ro vuyisela ni ku pfuxa Yerusalema ku fika eka Mesiya lowa Murhangeri, ku ta va ni mavhiki ya nkombo, ni mavhiki ya 62.”—Daniyele 9:25.
Leswaku hi tiva nkarhi lowu Mesiya a a ta fika ha wona, hi fanele hi rhanga hi tiva leswaku nkarhi wolowo wu sungule rini ku hlayeriwa. Hi ku ya hi vuprofeta, wu sungule “eku humeni ka rito ro vuyisela ni ku pfuxa Yerusalema.” Xana ‘rito leri ro vuyisela’ ri vuriwe rini? Hi ku ya hi Nehemiya, mutsari wa Bibele, rito ro pfuxa marhangu ya Yerusalema ri vuriwe hi ‘lembe ra vu-20 ra Atazekiseki lowa hosi.’ (Nehemiya 2:1, 5-8) Van’wamatimu va yima hi rito rin’we leswaku Atazekiseki u sungule ku va hosi hi lembe ra 474 B.C.E. Kutani lembe ra vu-20 ra ku fuma ka yena ri ve hi 455 B.C.E. Se hi swi kumile leswaku vuprofeta bya Daniyele malunghana na Mesiya byi sungule hi lembe ra 455 B.C.E.
Daniyele u komba leswaku a ku ta hundza nkarhi wo tanihi kwihi ku ya fika loko ku humelela “Mesiya lowa Murhangeri.” Vuprofeta bya yena byi boxa “mavhiki ya nkombo, ni mavhiki ya 62.”—ku nga mavhiki ya 69. Xana nkarhi wolowo wu lehe ku fikela kwihi? Vuhundzuluxeri byo tala bya Bibele byi vula leswaku a hi mavhiki ya xiviri, lama ha rin’we ri tekaka masiku ya nkombo, kambe i mavhiki lama yimelaka malembe. Leswi vulaka leswaku vhiki ha rin’we ri yimela malembe ya nkombo. Vayuda va khale a va yi toloverile mhaka leyi ya mavhiki lama yimelaka malembe kumbe malembe lama hlayiwaka hi va nkombo. Hi xikombiso, a va tlangela lembe ra Savata hi lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo. (Eksoda 23:10, 11) Kutani, mavhiki ya 69 ya vuprofeta ma ringana ni malembe ya 69 lama andzisiweke ka nkombo ku nga ntsengo wa malembe ya 483.
Lexi hi faneleke hi xi endla sweswi i ku hlayela. Loko hi hlayela malembe ya 483 ku sukela eka lembe ra 455 B.C.E., hi fika eka lembe ra 29 C.E. Hi rona lembe leri Yesu a khuvuriweke ha rona kutani a va Mesiya! * (Luka 3:1, 2, 21, 22) Xana koloko a hi ku hetiseka ka vuprofeta lebyi hlamarisaka bya Bibele?
![[Dayagramu/Swifaniso leswi nga eka tluka 198]](https://assetsnffrgf-a.akamaihd.net/assets/m/1102005151/TS/wpub/1102005151_TS_cnt_1_xs.jpg)
^ ndzim. 2 Ku sukela eka 455 B.C.E. ku ya fika eka 1 B.C.E. i malembe ya 454. Ku sukela eka 1 B.C.E. ku ya fika eka 1 C.E. i lembe rin’we. Kutani ku sukela eka 1 C.E. ku ya fika eka 29 C.E. i malembe ya 28. Loko hi hlanganisa malembe ya 454 na lembe rin’we na malembe ya 28, hi kuma malembe ya 483. Yesu u ‘dlayiwe’ hi lembe ra 33 C.E., exikarhi ka vhiki ra vu-70 leri yimelaka malembe. (Daniyele 9:24, 26) Vona buku leyi nge Nyikela Nyingiso Eka Vuprofeta Bya Daniyele! ndzima 11, na Insight on the Scriptures, Vholumo 2, matluka 899-901. Havumbirhi bya tona ti kandziyisiwe hi Timbhoni ta Yehovha.
