1, 2. Ha yini hi fanele ku teka xikhongelo xi ri lunghelo lerikulu naswona ha yini hi fanele hi tiva leswi Bibele yi swi dyondzisaka malunghana ni xikhongelo?

LOKO misava yi pimanisiwa ni vuako hinkwabyo, i yitsongo swinene. Entiyisweni, loko Yehovha, “Muendli wa tilo ni misava,” a languta matiko, u ma vona ma fana ni thonsi leri waka ekhuwaneni. (Pisalema 115:15; Esaya 40:15) Hambiswiritano, Bibele yi ri: “Yehovha u le kusuhi ni hinkwavo lava n’wi vitanaka, eka hinkwavo lava n’wi vitanaka hi ntiyiso. U ta enerisa ku navela ka lava va n’wi chavaka, naswona u ta ku twa ku rila ka vona va kombela ku pfuniwa.” (Pisalema 145:18, 19) Anakanya hi mhaka leyi! Muvumbi wa hina lowa matimba hinkwawo u le kusuhi na hina naswona wa hi yingisa loko hi n’wi ‘vitana hi ntiyiso.’ Kunene ku tshinela eka Xikwembu hi xikhongelo i lunghelo leri nga pimanisiwiki na nchumu!

² Kambe, loko hi lava leswaku Yehovha a yingisa swikhongelo swa hina, hi fanele hi n’wi khongela hi ndlela leyi a yi amukelaka. Leswaku hi endla tano, hi fanele hi twisisa leswi Bibele yi swi dyondzisaka malunghana ni xikhongelo! I swa nkoka leswaku hi twisisa leswi Matsalwa ma swi vulaka emhakeni leyi, hikuva xikhongelo xi hi tshineta eka Yehovha.

3. Hi xihi xivangelo xin’wana xa nkoka xo khongela Yehovha?

³ Xivangelo xin’wana xa nkoka xo khongela Yehovha hi leswaku  u hi khutaza leswaku hi endla tano. Rito ra yena ri hi khutaza ri ku: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Hakunene, a hi nge ri honisi lunghiselelo ro tano ra rirhandzu leri Mufumi-nkulu wa vuako hinkwabyo a hi lunghiseleleke rona!

4. Xana ku hambeta hi khongela Yehovha swi byi tiyisa njhani vuxaka bya hina na yena?

⁴ Xivangelo xin’wana hi leswaku ku hambeta hi khongela Yehovha i ndlela yin’wana yo tiyisa vuxaka bya hina na yena. Munghana wa wena lonkulu a wu n’wi tsundzuki ntsena loko u lava swo karhi. Ku ri na sweswo, u tshama u ri karhi u anakanya hi yena kutani vuxaka bya n’wina bya tiya loko mi ri karhi mi burisana, mi phofulelana leswi nga le swifuveni swa n’wina ni ku byelana ndlela leyi mi titwaka ha yona ni leswi mi karhataka. Mhaka leyi yi lave ku fana ni vuxaka bya hina na Yehovha Xikwembu. Buku leyi yi ku pfunile leswaku u dyondza leswi Bibele yi swi vulaka hi Yehovha, vumunhu bya yena ni swikongomelo swa yena. U swi vonile leswaku i munhu wa xiviri. Kutani  xikhongelo xi ku pfulela ndlela yo phofulela Tata wa wena wa le tilweni, leswi nga emianakanyweni ya wena ni ndlela leyi u titwaka ha yona. Loko u endla tano, u tshinela eka Yehovha.—Yakobo 4:8.

5. I yini lexi kombisaka leswaku Yehovha a nga yingisi swikhongelo hinkwaswo?

⁵ Xana Yehovha u yingisa swikhongelo hinkwaswo? Xiya leswi a swi byeleke Vaisrayele lava a va ri vaxandzuki hi siku ra muprofeta Esaya, u te: “Hambiloko mi endla swikhongelo swo tala, a ndzi yingisi; mavoko ya n’wina ma tele ku halata ngati.” (Esaya 1:15) Kutani swiendlo swo karhi swi nga endla leswaku Xikwembu xi nga swi yingisi swikhongelo swa hina. Hikwalaho, leswaku Xikwembu xi yingisa swikhongelo swa hina, ku ni swilaveko swo karhi leswi hi faneleke hi swi fikelela.

6. Hi xihi xilaveko xa nkoka xa leswaku Xikwembu xi yingisa swikhongelo swa hina, naswona hi nga xi fikelela njhani xilaveko xexo?

⁶ Xilaveko xa nkoka hi leswaku hi fanele hi va ni ripfumelo. (Marka 11:24) Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Handle ka ripfumelo a swi koteki ku xi tsakisa kahle [Xikwembu], hikuva la tshinelelaka Xikwembu u fanele a kholwa leswaku xi kona ni leswaku hi xona muhakeri wa lava va xi lavaka hi mbilu hinkwayo.” (Vaheveru 11:6) Ku va ni ripfumelo ra xiviri a swi vuli ku tiva ntsena leswaku Xikwembu xi kona nileswaku xi yingisa ni ku hlamula swikhongelo. Ripfumelo ri kombisiwa hi swiendlo. Ndlela leyi hi hanyaka ha yona siku ni siku yi fanele yi swi veka erivaleni leswaku hi ni ripfumelo.—Yakobo 2:26.

7. (a) Ha yini hi fanele ku va ni xichavo loko hi vulavula na Yehovha exikhongelweni? (b) Loko hi khongela Xikwembu, hi nga kombisa njhani leswaku ha titsongahata naswona hi khongela hi mbilu hinkwayo?

⁷ Nakambe, Yehovha u lava leswaku lava tshinelaka eka yena hi xikhongelo va endla tano hi ku titsongahata ni hi mbilu hinkwayo. Swi le rivaleni leswaku hi fanele hi titsongahata loko hi vulavula na Yehovha! Loko vanhu va ya vulavula ni hosi kumbe presidente, hi ntolovelo va kombisa xichavo, va xixima xikhundlha lexi tlakukeke xa mufumi yoloye. Kutani i swa nkoka  swinene leswaku hi titsongahata loko hi ya eka Yehovha! (Pisalema 138:6) Phela, i “Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.” (Genesa 17:1) Loko hi khongela Xikwembu, ndlela leyi hi vulavulaka na xona ha yona yi fanele yi kombisa leswaku ha xi xixima xikhundlha xa xona. Ku titsongahata ko tano ku ta hi susumeta leswaku hi khongela hi mbilu hinkwayo, xikhongelo xa hina xi nga hundzuki risimu ra chela.—Matewu 6:7, 8.

8. Hi nga endla njhani leswaku hi hanya hi ku pfumelelana ni leswi hi swi khongelelaka?

⁸ Xin’wana lexi lavekaka leswaku Xikwembu xi twa swikhongelo swa hina, i ku hanya hi ku pfumelelana ni leswi hi swi khongelelaka. Yehovha u langutele leswaku hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi pfumelelana ni leswi hi swi khongelelaka. Hi xikombiso, loko hi khongela hi ku, “Hi nyike namuntlha xinkwa xa hina xa siku leri,” hi fanele ku tirha hi matimba lomu hi thoriweke kona. (Matewu 6:11; 2 Vatesalonika 3:10) Loko hi khongela leswaku hi hlula ku tsana ko karhi loku hi nga na kona, hi fanele ku tshama hi pfule mahlo leswaku hi ta papalata swiyimo leswi nga hi endlaka leswaku hi wela endzingweni. (Vakolosa 3:5) Handle ka swilaveko leswi, ku ni swivutiso leswi khumbaka xikhongelo, leswi hi faneleke hi kuma tinhlamulo ta swona.

9. I mani loyi hi faneleke hi n’wi khongela naswona hi fanele hi kongomisa swikhongelo swa hina eka yena hi vito ra mani?

⁹ I mani loyi hi faneleke hi n’wi khongela? Yesu u dyondzise valandzeri va yena leswaku va khongela eka “Tata wa hina la nge matilweni.” (Matewu 6:9) Kutani, swikhongelo swa hina swi fanele swi kongomisiwa eka Yehovha Xikwembu ntsena. Hambiswiritano, Yehovha u lava leswaku hi xixima xikhundlha xa Yesu Kreste, N’wana wa yena la tswariweke a ri swakwe. Hilaha hi dyondzeke hakona eka Ndzima 5, Yesu u rhumeriwe emisaveni leswaku a ta hi kutsula eka xidyoho ni rifu. (Yohane 3:16; Varhoma 5:12) U vekiwe ku va Muprista Lonkulu ni Muavanyisi. (Yohane 5:22; Vaheveru 6:20) Hikwalaho, Matsalwa ma hi  byela leswaku hi yisa swikhongelo swa hina eka Yehovha ha Yesu. Yena hi yexe u te: “Hi mina ndlela ni ntiyiso ni vutomi. A nga kona loyi a taka eka Tatana handle ko ta ha mina.” (Yohane 14:6) Leswaku swikhongelo swa hina swi twiwa, hi fanele hi swi kongomisa eka Yehovha ntsena hi vito ra N’wana wa yena.

10. Ha yini swi nga bohi leswaku hi tshama, hi korhamisa nhloko kumbe hi yima hi ndlela yo karhi loko hi khongela?

¹⁰ Xana hi fanele hi yima kumbe hi tshama loko hi khongela? Doo! Yehovha a nga lavi leswaku mavoko kumbe miri wa hina wu va eka xiyimo xo karhi. Bibele ya pfumela leswaku hi nga khongela hi ri eka swiyimo swo hambana-hambana. Swiyimo swa kona swi katsa ku tshama, ku korhamisa nhloko, ku nkhinsama ni ku yima. (1 Tikronika 17:16; Nehemiya 8:6; Daniyele 6:10; Marka 11:25) Xa nkoka a hi ku yima kumbe ku tshama loku nga ta voniwa hi vanhu van’wana, kambe i ku tiyimisela loku humaka embilwini. Entiyisweni, loko hi ri karhi hi endla mintirho ya hina ya siku ni siku kumbe loko hi langutane ni xiyimo xo karhi, hi nga khongela hi mbilu kun’wana ni kun’wana laha hi nga kona. Yehovha wa swi yingisa swikhongelo swo tano hambiloko lava nga le kusuhi na hina va nga swi twi.—Nehemiya 2:1-6.

11. Hi swihi swilo swin’wana leswi munhu hi yexe a faneleke a swi khongelela?

¹¹ I yini leswi hi nga swi khongelelaka? Bibele yi ri: ‘Ku nga khathariseki leswaku i yini lexi hi xi kombelaka hi ku ya hi ku rhandza ka Yehovha, wa hi twa.’ (1 Yohane 5:14) Kutani hi nga khongelela xin’wana ni xin’wana lexi fambisanaka ni ku rhandza ka Yehovha. Xana Yehovha wa swi lava leswaku hi khongelela swilo leswi hi vilerisaka? Ina! Ku khongela Yehovha hi nga ku fanisa ni ku vulavula ni munghana wa hina lonkulu. Hi nga ha vulavula hi ntshunxekile, hi ‘chulula timbilu ta hina’ eka Xikwembu. (Pisalema 62:8) Swi fanerile leswaku hi kombela moya wo kwetsima, hikuva wu ta hi pfuna leswaku hi endla leswinene. (Luka 11:13) Nakambe hi nga kombela nkongomiso wo endla swiboho swa vutlhari ni matimba yo langutana ni swiyimo swo tika. (Yakobo 1:5) Loko hi dyoha, hi fanele hi kombela ku rivaleriwa hi tshembe xitlhavelo xa Kreste. (Vaefesa 1:3, 7)  Kambe, hi nga khongeleli ntsena timhaka ta hina vini. Swikhongelo swa hina swi fanele swi katsa ni vanhu van’wana—swirho swa mindyangu swin’we ni vagandzeri-kulorhi.—Mintirho 12:5; Vakolosa 4:12.

12. Hi nga swi rhangisa njhani swilo leswi khumbaka Tata wa hina wa le tilweni eswikhongelweni swa hina?

¹² Eswikhongelweni swa hina hi fanele hi rhangisa swilo leswi khumbaka Yehovha Xikwembu. A swi kanakanisi leswaku hi fanele hi n’wi nkhensa hi mbilu hinkwayo hikwalaho ka vunene lebyi a hi kombaka byona. (1 Tikronika 29:10-13) Yesu u vule xikhongelo xa xikombiso, lexi kumekaka eka Matewu 6:9-13, lexi eka xona a hi dyondzisaka leswaku hi khongelela ku kwetsimisiwa ka vito ra Xikwembu. Lexi landzelaka hi leswaku Mfumo wa Xikwembu wu ta, nileswaku ku rhandza ka xona ku endliwa emisaveni hilaha ku endlekaka hakona etilweni. Yesu u boxe swilo swa munhu hi yexe endzhaku ka loko a vule swilo leswi swa nkoka leswi khumbaka Yehovha. Na hina loko hi rhangisa swilo leswi nga swa nkoka eswikhongelweni swa hina, hi kombisa leswaku a hi karhateki hi swilo leswi khumbaka hina ntsena.

13. Xana Bibele yi ri swikhongelo leswi amukelekaka swi fanele swi leha ku fikela kwihi?

¹³ Xana swikhongelo swa hina swi fanele swi leha ku fikela kwihi? Bibele a yi vuli leswaku swi fanele swi leha ku fikela kwihi swikhongelo swa munhu loko a tikhongelela a ri yexe niloko a khongelela van’wana. Swi nga ha komisiwa ku fana niloko hi khongelela swakudya, kumbe swi leha ku fana niloko munhu a tikhongelela a ri yexe, a chululela Yehovha leswi nga le xifuveni xa yena. (1 Samuwele 1:12, 15) Hambiswiritano, Yesu u swi sorile swikhongelo swa van’wamunene, lava endlaka swikhongelo swo leha leswaku va voniwa hi van’wana. (Luka 20:46, 47) Yehovha a nga swi rhandzi swikhongelo swo tano. Xa nkoka i ku khongela swi huma embilwini. Hikwalaho, ku leha ka swikhongelo leswi amukelekaka ku ta ya hi swilaveko ni hi swiyimo.

14. Xana Bibele yi vula yini loko yi hi khutaza ku ‘hambeta hi khongela,’ naswona ha yini sweswo swi khutaza?

¹⁴ Xana hi fanele hi khongela kangani? Bibele yi hi khutaza  leswaku hi ‘hambeta hi khongela,’ hi “phikelela exikhongelweni” ni ku ‘khongela minkarhi hinkwayo.’ (Matewu 26:41; Varhoma 12:12; 1 Vatesalonika 5:17) I ntiyiso leswaku marito lawa a ma vuli leswaku hi fanele hi tshama hi ri eku khongeleni siku hinkwaro. Kahle-kahle, Bibele yi hi khutaza leswaku hi khongela nkarhi na nkarhi, hi ya emahlweni hi nkhensa Yehovha hikwalaho ka vunene bya yena naswona hi lava nkongomiso, nchavelelo ni matimba ya yena. Xana a swi tiyisi nhlana ku tiva leswaku Yehovha a nga hi pimeli leswaku hi vulavula na yena nkarhi wo tanihi kwihi loko hi khongela? Loko hi ri tlangela hakunene lunghelo ra xikhongelo, hi ta kuma tindlela to tala to khongela Tata wa hina wa le tilweni.

15. Ha yini hi fanele ku vula hi ku “Amen” loko hi gimeta xikhongelo kumbe loko un’wana a heta ku hi khongelela?

¹⁵ Ha yini hi fanele ku vula hi ku “Amen” loko hi gimeta xikhongelo? Rito leri nge “amen” ri vula leswaku “hakunene” kumbe “a swi ve tano.” Swikombiso swa Matsalwa swi kombisa leswaku swi fanerile ku vula hi ku “Amen” loko hi heta ku khongela, hambiloko u tikhongelela kumbe u khongelela van’wana. (1 Tikronika 16:36; Pisalema 41:13) Hi ku vula hi ku “Amen” loko hi heta ku khongela, hi tiyisekisa leswaku leswi hi swi vuleke swi huma embilwini. Loko hi ku “Amen”—hi mbilu kumbe hi vula swi twala—loko munhu un’wana a heta ku hi khongelela hi va hi kombisa leswaku hi pfumelelana ni leswi a swi vuleke.—1 Vakorinto 14:16.

16. Hi wihi ntshembo lowu hi nga vaka na wona emhakeni ya xikhongelo?

¹⁶ Xana hakunene Yehovha wa swi hlamula swikhongelo? Ina, wa swi hlamula! Hi ni xivangelo lexi tiyeke xo tshemba leswaku “Mutwi wa xikhongelo” u hlamula swikhongelo leswi humaka embilwini, leswi endliwaka hi vanhu va timiliyoni. (Pisalema 65:2) Yehovha a nga hlamula swikhongelo swa hina hi tindlela to tala.

17. Ha yini ku vuriwa leswaku Xikwembu xi tirhisa tintsumi ta xona ni malandza ya xona ya laha misaveni leswaku xi hlamula swikhongelo swa hina?

 ¹⁷ Yehovha u tirhisa tintsumi ta yena ni malandza ya yena ya laha misaveni ku hlamula swikhongelo. (Vaheveru 1:13, 14) Ku ni mintokoto yo tala ya vanhu lava khongeleke Xikwembu leswaku xi va pfuna va twisisa Bibele ivi endzhakunyana ka xikhongelo xexo va endzeriwa hi nandza wa Yehovha. Mintokoto yo tano i vumbhoni bya leswaku tintsumi ti kongomisa ntirho wo chumayela hi Mfumo. (Nhlavutelo 14:6) Yehovha a nga hlamula swikhongelo swa hina loko hi ri evuswetini, hi ku rhumela  Mukreste-kulorhi leswaku a hi pfuna hi nchumu wo karhi lowu hi wu pfumalaka.—Swivuriso 12:25; Yakobo 2:16.

18. Xana Yehovha u wu tirhisa njhani moya wakwe wo kwetsima ni Rito ra yena leswaku a hlamula swikhongelo swa malandza ya yena?

¹⁸ Nakambe Yehovha Xikwembu u hlamula swikhongelo swa malandza ya yena, hi ku tirhisa moya wa yena wo kwetsima ni Rito ra yena, ku nga Bibele. A nga hlamula swikhongelo swa hina swo kombela ku pfuniwa ku tiyisela miringo hi ku hi kongomisa ni ku hi nyika matimba, hi moya wa yena wo kwetsima. (2 Vakorinto 4:7) Hakanyingi nkongomiso wa swikhongelo swa hina wu huma eBibeleni, laha Yehovha a hi nyikaka kona mpfuno wo endla swiboho swa vutlhari. Loko hi ri karhi hi endla dyondzo ya hina vini ya Bibele niloko hi hlaya tibuku ta Vukreste to kota buku leyi, hi nga kuma matsalwa lama nga hi pfunaka. Hi nga ha twa tinhla ta matsalwa eminhlanganweni ya Vukreste, leti hi faneleke hi anakanya hi tona kumbe leti ti vuriwaka hi nkulu wo karhi evandlheni loyi a lavaka ku hi pfuna.—Vagalatiya 6:1.

19. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko swikhongelo swa hina swi vonaka onge a swi hlamuriwi?

¹⁹ Loko swi vonaka onge Yehovha wa hlwela ku hlamula swikhongelo swa hina, sweswo a swi vuli swona leswaku u tsandzeka ku swi hlamula. Hi fanele hi tsundzuka leswaku Yehovha u hlamula swikhongelo hi ku ya hi ku rhandza ka yena naswona hi nkarhi wa yena. U tiva leswi hi swi pfumalaka naswona u tiva ni ndlela leyinene yo hi khathalela ku tlula leswi hi titivisaka xiswona. Hakanyingi u hi nyika nkarhi wa  leswaku hi ‘hambeta hi kombela, hi lava ni ku hambeta hi gongondza.’ (Luka 11:5-10) Loko hi khongela hi ku phikelela, hi kombisa Xikwembu leswaku swilo sweswo hi swi lava hi mbilu hinkwayo naswona ripfumelo ra hina ri tiyile. Ku tlula kwalaho, Yehovha a nga hlamula swikhongelo swa hina hi ndlela leyi hi nga yi xiyiki. Hi xikombiso, a nga hlamula xikhongelo xa hina lexi khumbaka ndzingo wo karhi, hi ku nga wu susi kambe a hi nyika matimba yo wu tiyiselela.—Vafilipiya 4:13.

20. Ha yini hi fanele ku ri tirhisa hilaha ku heleleke lunghelo ra risima ra xikhongelo leri hi nga na rona?

²⁰ Hi nkhensa swonghasi leswi Muvumbi wa vuako lebyi a nga le kusuhi ni hinkwavo lava n’wi vitanaka hi ndlela leyi faneleke, hi xikhongelo! (Pisalema 145:18) Onge hi nga ri tirhisa hilaha ku heleleke lunghelo leri ra risima ra xikhongelo. Loko hi endla tano, hi ta va ni ntshembo lowu tsakisaka wo tshinela ekusuhi na Yehovha, Mutwi wa xikhongelo.