WANUNA un’wana wa le New York (U.S.A.) wa hlamusela: “Mufana wanga Jonathan a a endzele vanghana vakwe timayili [tikhilomitara] ti nga ri tingani ku suka ekaya. Nkatanga, Valentina, a a nga swi lavi leswaku a famba. Nkarhi hinkwawo a a chava timovha epatweni. Kambe a a rhandza ku tirha hi gezi, naswona vanghana vakwe a va ri ni ndhawu yo tirhela eka yona laha a ta kota ku dyondza hi ku endla. A ndzi ri ekaya evupela-dyambu bya Manhattan, eNew York. Nkatanga a a nga ri kona a endzele ka rikwavo ePuerto Rico. ‘Jonathan u ta vuya ku nga ri khale,’ a ndzi ri karhi ndzi ehleketa. Kutani ku twala ku gongondza enyangweni. ‘Loyi ku fanele ku ri yena hakunene.’ A ku nga ri yena. A ku ri maphorisa ni madokodela ya xilamulela-mhangu. ‘Xana wa yi tiva layisense leyi yo chayela?’ ku vutisa phorisa. ‘Ina, i ya n’wananga Jonathan.’ ‘Hi ku tisele timhaka to biha. Ku humelele khombo, naswona . . . n’wana wa wena, . . . n’wana wa wena u file.’ Nhlamulo ya mina yo sungula a yi ku, ‘A swi nge endleki sweswo!’ Mhaka yoleyo leyi hlomulaka mbilu yi pfule mbanga etimbilwini ta hina, leyi nga siki holaka hambi leswi ku hundzeke malembe yo tala.”

 Tatana un’wana eBarcelona (eSpain) wa tsala: “Khale hi va 1960 eSpain, a hi ri ndyangu lowu tsakeke. A ku ri na María, nkatanga, ni vana va hina vanharhu, David, Paquito na Isabel, va malembe ya 13, 11 na 9 hi ku tlhandlamana ka vona.

“Siku rin’wana hi March 1963, Paquito u vuye ekaya a huma exikolweni a tivika leswaku nhloko yakwe ya kingindza swinene. A hi nga tivi leswaku swi nga va swi vangiwa hi yini​—⁠kambe hi swi tivile ku nga ri khale. U file endzhaku ka tiawara tinharhu. Ku pfilunganyeka ka byongo ku hete vutomi byakwe.

“Rifu ra Paquito ri humelele malembe yo tlula 30 lama hundzeke. Hambi swi ri tano, xitlhavi lexikulu xa ku lahlekeriwa koloko ha ha ri na xona ni namuntlha. A swi nge endleki leswaku vatswari va loveriwa hi n’wana kambe va nga swi twi leswaku va lahlekeriwe hi xin’wana lexi nga xa vona​—⁠ku nga khathariseki leswaku ku hundza nkarhi wo tanihi kwihi kumbe leswaku va nga ha va va ri ni vana vangani van’wana.”

 Mintokoto leyimbirhi, laha vatswari va loveriweke hi vana, yi kombisa vuenti ni ku hlwela ka mbanga ya kona ku hola loko n’wana a fa. Ma vurisile marito ya dokodela loyi a tsaleke a ku: “Rifu ra n’wana hakanyingi ri khomisa gome ni ku twisa ku vava ku tlula rifu ra munhu lonkulu hikuva n’wana i munhu loyi swi nga languteriwangiki leswaku a nga fa endyangwini. . . . Ku fa ka n’wana wihi na wihi i ku lahleka ka ntshembo wa nkarhi lowu taka, vuxaka [n’wana, n’wingi, vatukulu], mintokoto . . . leyi nga siki tsakeriwaka.” Naswona ku vava ka ku lahlekeriwa loku konghasi ku nga ha twiwa hi wansati wihi na wihi loyi a loveriweke hi n’wana hikwalaho ko onhakeriwa hi khwiri.

Wansati loyi a feriweke wa hlamusela: “Nuna wanga, Russell, a a tirha tanihi mupfuni wa vutshunguri exivandleni xa nyimpi ePacific, enkarhini wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. U vone tinyimpi leti chavisaka a tlhela a pona eka tona. U vuye eUnited States a hanye kahle. Endzhakunyana u ve mutirheli wa Rito ra Xikwembu. Emalembeni yakwe yo sungula ya vu-60 u sungule ku va ni switlhavi swa vuvabyi bya mbilu. U ringete ku hanya hi migingiriko. Kutani, siku rin’wana hi July 1988, vuvabyi lebyi bya mbilu byi n’wi tshikilele ngopfu ivi a fa. Ku lova ka yena a ku tsema nhlana. A ndzi swi kotanga ni ku n’wi lela. A a nga ri nuna wanga ntsena. A a ri munghana wa mina lonkulu. Hi hanye swin’we malembe yo ringana 40. Sweswi a swi tikomba onge a ndzi fanele ku langutana ni xivundza lexikulu.”

Leti i timhangu ti nga ri tingani ntsena eka magidi ya tona, leti welaka mindyangu emisaveni hinkwayo siku rin’wana ni rin’wana. Hi laha vanhu vo tala lava feriweke va nga ku byelaka ha kona, loko rifu ri teka n’wana wa wena, nuna wa wena, nsati wa wena, mutswari wa wena, munghana wa wena, hakunene ri vitaniwa hi laha mutsari wa Mukreste Pawulo a ri vitaneke ha kona, “nala lowo hetelela.” Hakanyingi nhlamulo yo sungula leyi tolovelekeke loko u twa mahungu lama tsemaka nhlana ku nga ha va ku kaneta, “A swi nge endleki sweswo! A ndzi swi tshembi.” Hakanyingi ku landzela n’wangulo wun’wana, hi laha hi nga ta swi vona ha kona.​—⁠1 Vakorinto 15:​25, 26.

Hambi swi ri tano, hi nga si kambisisa ndlela leyi u titwaka ha yona loko u feriwile, a hi hlamuleni swivutiso swin’wana swa nkoka. Xana rifu ri vula makumu ya munhu yoloye? Xana wu kona ntshembo wa leswaku hi nga tlhela hi vona varhandziwa va hina?

Pawulo mutsari wa Bibele u vulavule hi ntshembo wo kuma ntshunxeko eka “nala lowo hetelela,” ku nga rifu. U tsarile: ‘Rifu ri ta herisiwa.’ “Nala wo hetelela loyi a nga ta herisiwa i rifu.” (1 Vakorinto 15:​26, The New English Bible) Ha yini Pawulo a tiyisekile swinene hi sweswo? Hikuva u dyondzisiwe hi loyi a pfuxiweke eku feni, Yesu Kreste. (Mintirho 9:​3-19) Hi yona mhaka leyi Pawulo a tsaleke a ku: “Leswi rifu ri nga vangiwa hi munhu un’we [Adamu], ku pfuka ka vafi na kona ku tisiwile hi munhu un’we [Yesu Kreste]. Kukotisa leswi hinkwavo va faka hikwalaho ka Adamu, hi mukhuva wolowo hinkwavo va ta tlhela va pfuxiwa hikwalaho ka Kriste.”​—⁠1 Vakorinto 15:​21‚ 22.

Yesu a a tlhavekile swinene loko a hlangana ni noni ya Nayini, a vona n’wana wa yona loyi a feke. Mhaka ya le Bibeleni ya hi byela: “Loko [Yesu] a fika kusuhi ni nyangwa ya muti [eNayini], a vona vanhu lava humaka va rhwele mufi, loyi a a ri n’wana yexe eka mana wa yena wa noni, kutani ntshungu lowukulu wa vanhu va muti a wu heleketa manana loyi. Loko Hosi Yesu a n’wi vona, a n’wi twela vusiwana, a ku ka yena: ‘U nga rili.’ Hiloko a tshinela, a khumba vuhlaka, kutani lava va byi rhwalaka va yima; kutani a ku: ‘Jaha, ndzi ri ka wena: Pfuka!’ Kutani  mufi a pfuka a tshama, a sungula ku vulavula. Kutani Yesu a n’wi yisa eka mana wa yena. Hinkwavo va khomiwa hi ku chava, va dzunisa Xikwembu va ku: ‘Ku humelele muprofeta lonkulu exikarhi ka hina.’ Naswona a va ku: ‘Xikwembu xi endzele tiko ra xona.’” Vona ndlela leyi Yesu a veke ni ntwela-vusiwana ha yona, ivi a pfuxa n’wana wa noni! Anakanya leswi sweswo swi swi kombisaka hi nkarhi lowu taka!​—⁠Luka 7:​12-⁠16.

Emahlweni ka timbhoni to swi vona hi mahlo, Yesu u pfuxe munhu eku feni hi ndlela leyi nga rivalekiki. A ku ri xikombiso ntsena xa ku pfuka ka vafi loku se a a ku vhumbhile emahlweni ka xiendlakalo lexi, ku vuyiseriwa evuton’wini emisaveni, ehansi ka “matilo lamantshwa.” Enkarhini wolowo Yesu u te: “Mi nga hlamaleni hi mhaka leyi, hikuva nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nge masirheni va nga ta twa rito ra yena.”​—⁠Nhlavutelo 21:​1, 3, 4; Yohane 5:​28, 29; 2 Petro 3:⁠13.

Timbhoni tin’wana leti voneke ku pfuxiwa ka vafi, i Petro ni van’wana va lava va 12 lava a va famba na Yesu emaendzweni yakwe. Entiyisweni va twe Yesu loyi a pfuxiweke a vulavula eLwandle ra Galeliya. Mhaka yi hi byela leswi: “Yesu a ku ka vona: ‘Tanani, mi ta fihlula.’ Kambe a ku vanga na mudyondzisiwa na un’we la nga tiyela ku n’wi vutisa a ku: ‘U mani?’ hikuva va swi tivile leswaku hi yena Hosi. Kutani Yesu a ta, a teka xinkwa a va nyika; a endlisa sweswo hi tinhlampfi. Ku tikomba loku ka Yesu eka vadyondzisiwa va yena, a ku ri ka vunharhu, endzhaku ka loko a pfukile eku feni.”​—⁠Yohane 21:​12-⁠14.

Hikwalaho, Petro u kote ku tsala hi ntshembo lowu tiyeke a ku: “A ku nkhensiwe Xikwembu, Tata wa Hosi ya hina Yesu Kriste! Hi musa wa yena lowukulu ú hi tswarile ra vumbirhi, leswaku hi va ni ku tshemba loku hanyaka, hikwalaho ka ku pfuka ka Yesu Kriste exikarhi ka vafi.”​—⁠1 Petro 1:⁠3.

Muapostola Pawulo u phofule ntshembo wakwe lowu tiyeke loko a ku: “Ndzi pfumela hinkwaswo leswi tsariweke eNawini ni ka Vaprofeta. Leswi ndzi swi languteleke eka Xikwembu, hi swona leswi na vona va swi languteleke: hileswaku lavo lulama ni lava nga lulamangiki va ta pfuka eku feni.”​—⁠Mintirho 24:​14‚ 15.

Hikwalaho timiliyoni ti nga va ni ntshembo lowu tiyeke wa ku vona varhandziwa va tona va hanya nakambe emisaveni, kambe va ta hanya eswiyin’weni leswi hambaneke swinene ni leswi. Xana swiyimo sweswo swi ta va swihi? Vuxokoxoko byin’wana bya ntshembo lowu sekeriweke eBibeleni wa varhandziwa va hina lava loveke byi ta hlamuseriwa exiyengeni xo hetelela xa broxara leyi, lexi nge “Ntshembo Lowu Tiyeke Hi Vafi.”

Kambe a hi rhangeni hi kambisisa swivutiso leswi u nga ha vaka na swona loko u rila rifu ra loyi u n’wi rhandzaka: Xana i swa ntumbuluko ku rila hi ndlela leyi? Xana ndzi nga langutana njhani ni gome ra mina? Xana van’wana va nga ndzi pfunisa ku yini? Xana ndzi nga va pfunisa ku yini van’wana lava rilaka? Naswona xa nkoka, Xana Bibele yi ri yini hi ntshembo lowu tiyeke wa vafi? Xana ndzi ta tlhela ndzi va vona varhandziwa va mina? Naswona kwihi?