Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

NDZIMA 18

“Ndzi Ta Kariha Swinene”

“Ndzi Ta Kariha Swinene”

EZEKIYELE 38:18

LESWI HI NGA TA SWI DYONDZA: Ku hlasela ka Gogo ku tlhontlha vukarhi bya Yehovha; Yehovha u sirhelela vanhu vakwe hi nkarhi wa nyimpi ya Armagedoni

1-3. (a) Ku ta humelela yini loko Yehovha a “kariha swinene”? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni.) (b) Hi ta kambisisa yini sweswi?

VAVANUNA, vavasati ni vana va yime swin’we va ri karhi va yimbelela risimu ra Mfumo. Endzhaku ka sweswo, nkulu u khongela hi mbilu hinkwayo a kombela Yehovha leswaku a va sirhelela. Swirho swa vandlha swa swi tiva leswaku Yehovha u ta swi sirhelela, kambe swi lava ku chaveleriwa ni ku khutaziwa. Hala handle ku twala vuyowee! Nyimpi ya Armagedoni yi sungurile!—Nhlav. 16:14, 16.

2 Yehovha u ta va a ‘karihile swinene’ loko a lovisa vanhu hi nkarhi wa Armagedoni, kambe leswi a swi vuli swona leswaku u ta lovisa munhu un’wana ni un’wana. (Hlaya Ezekiyele 38:18.) U ta kongomisa vukarhi byakwe lebyi chavisaka ku nga ri eka vuthu rin’we kumbe tiko rin’we ntsena kambe eka vanhu va ntsandzavahlayi lava tshamaka emisaveni hinkwayo. Esikwini rero, lava dlayiweke hi Yehovha “va ta sukela emakun’wini man’wana ya misava ku ya fikela emakun’wini man’wana ya misava.”—Yer. 25:29, 33.

3 I yini lexi endlaka Yehovha Xikwembu xa rirhandzu, yena loyi ku vuriwaka leswaku u ni “tintswalo ni ntwelavusiwana” ni “loyi a hlwelaka ku hlundzuka,” a endla nchumu wo tano a ‘karihile swinene’? (Eks. 34:6; 1 Yoh. 4:16) A hi voneni ndlela leyi nhlamulo ya xivutiso xexo yi nga hi chavelelaka swinene ha yona, ni ku hi nyika xivindzi ni ku hi khutaza entirhweni wa hina wo chumayela namuntlha.

I Yini Lexi Endlaka Yehovha A “Kariha Swinene”?

4, 5. Ku hlundzuka ka Xikwembu ku hambana njhani ni ka vanhu lava nga ni vudyoho?

4 Xo sungula, hi fanele hi tsundzuka leswaku Yehovha a nga hlundzuki ku fana ni vanhu lava nga ni xidyoho. Loko munhu a bava a khalakhasa hi vukarhi, hakanyingi leswi a nga ta swi endla a swi lawuleki naswona a hi leswinene. Hi xikombiso, Kayini mativula ya Adamu, u ‘hlundzuke ngopfu’ hikuva Yehovha a nga ri amukelanga gandzelo rakwe kambe u amukele nyiko leyi nyikeriweke hi Avele. Vuyelo byi ve byihi? Kayini u dlaye makwavo lowo lulama. (Gen. 4:3-8; Hev. 11:4) Nakambe ehleketa hi Davhida, loyi a hlamuseriweke tanihi wanuna loyi a amukelekaka embilwini ya Yehovha. (Mit. 13:22) Hambi ku ri wanuna loyi lonene, a ku sele katsongo a endle nandzu wo chavisa loko a twa leswaku Nabali n’wini wa nsimu la nga xifumi u phyandlasele nhlambha a rhukana yena ni vavanuna lava a va ri na yena. Davhida ni masocha yakwe a va pfurha hi vukarhi, hiloko va “khama mabanga ya vona,” va tiyimisele ku dlaya Nabali loyi a nga khensiki swin’we ni vavanuna hinkwavo va le ndyangwini wakwe. Lexi tsakisaka hileswaku Abigayele nkata Nabali u swi kotile ku ya vulavula na Davhida swin’we ni vavanuna lava a va ri na yena leswaku va nga tirihiseli. (1 Sam. 25:9-14, 32, 33) Hikwalaho ka sweswo, Yehovha u huhutele Yakobo ku tsala a ku: “Ku hlundzuka ka munhu a ku n’wi endli a endla swo lulama eka Xikwembu.”—Yak. 1:20.

Yehovha u kota ku lawula vukarhi byakwe mikarhi hinkwayo naswona u hlundzuka loko ku ri ni swivangelo leswi twalaka

5 Mikarhi hinkwayo loko Yehovha a hlundzuka swa twisiseka naswona wa byi lawula vukarhi byakwe kambe loko munhu a hlundzuka hakanyingi u va a nga ri na xivangelo lexi twalaka. Yehovha u endla swo lulama hambiloko a hlundzukile swinene. Loko a hlasela nala a nga lovisi ‘lavo lulama loko a lovisa lavo homboloka.’ (Gen. 18:22-25) Ku engetela kwalaho, Yehovha u hlundzuka ntsena hikwalaho ka swivangelo leswi twalaka. A hi kambisiseni swivangelo swimbirhi nileswi hi nga swi dyondzaka eka swona.

6. Yehovha u endla yini loko vito rakwe ri thyakisiwa?

6 Xivangelo: Vito ra Yehovha ri thyakisiwile. Swa twisiseka loko Yehovha a va hlundzukela lava tivulaka vayimeri vakwe kambe va n’wi onha vito hi ku endla leswo homboloka. (Ezek. 36:23) Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka tindzima leti hundzeke ta buku leyi, tiko ra Israyele ri tise xisandzu lexikulu evitweni ra Yehovha. A swi hlamarisi leswi Yehovha a hlundzukeke hikwalaho ka leswi tiko a ri swi endla ni ndlela leyi a ri anakanya ha yona. Yehovha u kota ku lawula vukarhi byakwe mikarhi hinkwayo. U xupula vanhu vakwe hi mpimo lowu ringaneke. (Yer. 30:11) A nga na xikhomela, a nga hlundzuki hilaha ku nga heriki.—Ps. 103:9

7, 8. I yini leswi hi swi dyondzaka eka ndlela leyi Yehovha a a va khoma ha yona Vaisrayele?

7 Leswi hi swi dyondzaka: Ndlela leyi Yehovha a khomeke Vaisrayele ha yona i xilemukiso xa matimba eka hina. Hi ni nkateko wo yimela vito ra Yehovha ku fana ni Vaisrayele va khale. Hi Timbhoni ta Yehovha. (Esa. 43:10) Leswi hi swi vulaka ni ku swi endla swi tlakusa vito ra Xikwembu kumbe swi ri thyakisa. A hi swi lavi ku tolovela ku endla swo biha ivi hi tisa xisandzu evitweni ra Yehovha. Mahanyelo yo tano ya vukanganyisi ma ta hlundzukisa Yehovha naswona ku nga ri khale u ta lwela vito rakwe.—Hev. 3:13, 15; 2 Pet. 2:1, 2.

8 Xana leswi hi lemukisiwaka leswaku Yehovha u kota ku “kariha swinene,” swi fanele swi hi sivela ku tshinela eka yena? Nikatsongo. Ha swi tiva leswaku Yehovha u lehisa mbilu naswona wa rivalela. (Esa. 55:7; Rhom. 2:4) Kambe hi fanele hi tsundzuka leswaku loko swi fanerile wa xupula. Kahlekahle, sweswo swi endla hi n’wi xixima swinene hikuva ha swi tiva leswaku u ta va karihela swinene lava nga nghena hi nhloko exidyohweni. A nga va pfumeleli vanhu vo tano leswaku va tihlanganisa ni vanhu vakwe. (1 Kor. 5:11-13) Yehovha u hi byele kahle leswaku i yini leswi n’wi hlundzukisaka. Swi le ka hina leswaku hi papalata ku ehleketa ni ku endla leswi n’wi hlundzukisaka.—Yoh. 3:36; Rhom. 1:26-32; Yak. 4:8.

9, 10. Yehovha u endla yini loko vanhu vakwe vo tshembeka va xungetiwa? Vula swikombiso.

9 Xivangelo: Vanhu va Yehovha lava tshembekaka va xungetiwa. Yehovha wa hlundzuka loko valala va hlasela vanhu lava tshembekaka lava lavaka vutumbelo eka yena. Hi xikombiso, endzhaku ka loko Vaisrayele va humile eEgipta, Faro ni vuthu rakwe ra matimba a va lava ku hlasela vanhu lava a va vonaka va nga sirhelelekanga lava a va hlengeletane eribuweni ra Lwandle ro Tshwuka. Kambe loko vuthu rero ra matimba ri hlongorisa Vaisrayele ri nghena elwandle leri omeke, Yehovha u hlomule mavhilwa ya makalichi ya nyimpi ivi a mbombometa Vaegipta elwandle. “A ku ponanga ni un’we exikarhi ka vona.” (Eks. 14:25-28) Yehovha u va hlundzukele swinene Vaegipta hikwalaho ka leswi a ‘rhandzaka’ vanhu vakwe.—Hlaya Eksoda 15:9-13.

Tintsumi ti ta hi sirhelela, hilaha ti sirheleleke vanhu va Xikwembu hakona eka Vaasiriya enkarhini wa Hezekiya (Vona tindzimana 10, 23)

10 Hilaha ku fanaka, leswi Yehovha a va rhandzisaka xiswona vanhu vakwe hi swona swi nga endla leswaku a va lwela enkarhini wa Hosi Hezekiya. Vuthu ra Vaasiriya ra matimba ni ra tihanyi ra le nkarhini wolowo se a ri fikile naswona a ri lunghekele ku hlasela muti wa Yerusalema. Malandza ya Yehovha yo tshembeka a ma xungetiwa hileswi a ma rhendzeriwe hi masocha, ku nga leswi a swi ta endla leswaku ma hetelela ma fa hakatsongotsongo hi ndlela yo vava. (2 Tih. 18:27) Hiloko Yehovha a rhumela ntsumi yin’we ntsena; yi dlaye masocha ya valala ya 185 000 hi vusiku byin’we. (2 Tih. 19:34, 35) Ehleketa hi leswi kampa ya Vaasiriya a yi ri xiswona hi xamundzuku xa kona. Matlhari, switlhangu ni mabanga swi lo tshamisa sweswo. A ku na timhalamhala leti chayiwaka leswaku ti pfuxa vavanuna. Ku hava ni la kongomisaka mavuthu. Ku lo tititi, ekampeni naswona mintsumbu yi lo n’walalaa!

11. Swikombiso swa le Matsalweni swa ndlela leyi Yehovha a va lweleke ha yona vanhu vakwe loko va xungetiwa swi hi chavelela ni ku hi nyika xivindzi hi ndlela yihi?

11 Leswi hi swi dyondzaka: Swikombiso sweswo swa leswi Yehovha a swi endlaka loko vanhu vakwe va xungetiwa i xilemukiso lexi nga erivaleni eka valala va hina: “Swa chavisa ku wela emavokweni ya Xikwembu lexi hanyaka” loko xi hlundzukile. (Hev. 10:31) Swikombiso sweswo swa hi chavelela ni ku hi nyika xivindzi. Ha chaveleleka loko hi tiva leswaku nala wa hina lonkulu Sathana a nge humeleli. Ku nga ri khale ‘nkarhi wakwe wo koma’ wo fuma wu ta hela. (Nhlav. 12:12) Loko ha ha rindze nkarhi wolowo, a hi yeni emahlweni hi tirhela Yehovha hi xivindzi hi ri karhi hi tiyiseka leswaku a ku na munhu, nhlangano kumbe mfumo lowu nga ta hi sivela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. (Hlaya Pisalema 118:6-9.) Hi pfumelelana na muapostola Pawulo loko a vula marito lawa lama huhuteriweke a ku: “Loko Xikwembu xi ri na hina, i mani loyi a nga lwaka na hina?”—Rhom. 8:31.

12. I yini lexi nga ta hlundzukisa Yehovha hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu?

12 Hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu tshinelaka, Yehovha u ta hi sirhelela, hilaha a va sirheleleke hakona Vaisrayele lava a va phasiwe hi Vaegipta swin’we ni Vayuda va le Yerusalema lava a va rhendzeriwe hi Vaasiriya. Loko valala va hina va ringeta ku hi lovisa, rirhandzu lerikulu leri Yehovha a hi rhandzaka ha rona ri ta endla leswaku a va hlundzukela. Lava nga swiphukuphuku va ta ringeta ku hi hlasela kambe sweswo swi ta fana niloko va khumba ndzololo ya tihlo ra Yehovha. U ta hatla a teka goza a va komba xa ncila wa bulubulu. (Zak. 2:8, 9) Vuyelo bya kona ku ta va ndzoviso lowu nga si tshamaka wu voniwa. Kambe valala va Xikwembu a va nge vi na xivangelo lexi twalaka xo hlamala loko Yehovha a va chululela vukarhi byakwe. Hikwalaho ka yini?

Hi Swihi Swilemukiso Leswi Yehovha A Swi Vuleke?

13. Hi swihi swilemukiso leswi Yehovha a swi vuleke?

13 Yehovha u ‘hlwela ku hlundzuka’ naswona u lemukise ko tala leswaku u ta lovisa lava n’wi kanetaka ni lava xungetaka vanhu vakwe. (Eks. 34:6, 7) Yehovha u tirhise vaprofeta vo tanihi Yeremiya, Ezekiyele, Daniyele, Kreste Yesu ni vaapostola vo tanihi Petro, Pawulo na Yohane ku lemukisa hi ta nyimpi leyikulu yo hetelela.—Vona bokisi leri nge “Yehovha U Lemukisa Hi Nyimpi Leyikulu Leyi Taka.”

14, 15. Hi wihi ntirho lowu Yehovha a wu endleke naswona hikwalaho ka yini?

14 Yehovha u endle leswaku swilemukiso leswi swi tsariwa eRitweni rakwe. U tlhele a tiyiseka leswaku Bibele yi va buku leyi hundzuluxeriwaka ni ku hangalasiwa ku tlula tibuku hinkwato ematin’wini. Emisaveni hinkwayo, ku ni vuthu ra vanhu lava tirhaka hi ku swi rhandza lava pfunaka van’wana leswaku va va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu ni ku lemukisa vanhu hi “siku lerikulu ra Yehovha” leri taka. (Sof. 1:14; Ps. 2:10-12; 110:3) U nyika vanhu vakwe matimba yo hundzuluxela mikandziyiso yo pfuneta ku dyondza Bibele hi tindzimi ta madzana naswona lembe ni lembe va heta tiawara ta madzana ya timiliyoni va ri karhi va vulavula hi switshembiso ni hi swilemukiso leswi nga eRitweni ra yena.

15 Yehovha u endle ntirho lowu hinkwawo “hikuva a nga naveli leswaku ku lova ni un’we, u lava leswaku vanhu hinkwavo va hundzuka.” (2 Pet. 3:9) Mawaku nkateko lowu hi nga na wona wo yimela Xikwembu xa hina xa rirhandzu, lexi lehisaka mbilu ni ku hoxa xandla eku dyondziseni van’wana ha xona! Kambe ku nga ri khale, ri ta va pelela lava nga swi yingisiki swilemukiso.

Yehovha U Ta “Kariha Swinene” Rini?

16, 17. Xana Yehovha u veke siku ra nyimpi yo hetelela? Hlamusela.

16 Yehovha u veke siku ra nyimpi yo hetelela. I khale a ri karhi a swi tiva leswaku vanhu vakwe va ta hlaseriwa rini. (Mat. 24:36) Yehovha u swi tiva njhani leswaku valala vakwe va ta hlasela rini?

17 Hilaha hi swi voneke hakona eka ndzima leyi hundzeke ya buku leyi, Yehovha u byela Gogo a ku: “Ndzi ta . . . tlhoma swinjovo etinhlayeni ta wena.” Yehovha u ta endla leswaku matiko ma ya enyimpini. (Ezek. 38:4) Leswi a swi vuli swona leswaku Yehovha hi yena a pfuxaka nyimpi; nakambe a swi vuli swona leswaku valala vakwe u va tekela mfanelo yo tihlawulela. Ematshan’weni ya sweswo, swi vula leswaku Yehovha u kota ku vona leswi nga etimbilwini naswona wa swi tiva leswi valala vakwe va nga ta swi endla eka swiyimo leswi va nga ta langutana na swona.—Ps. 94:11; Esa. 46:9, 10; Yer. 17:10.

18. Hikwalaho ka yini vanhu va ta hlawula ku lwa ni Lowa Matimba Hinkwawo?

18 Yehovha a nga yi sunguli nyimpi kumbe ku sindzisa valala vakwe leswaku va lwa. Kutani hikwalaho ka yini vanhu lava nga ntshuri ntsena va hlawula ku lwa ni Lowa Matimba Hinkwawo? Xivangelo xin’wana hileswaku enkarhini wolowo, swi nga ha endleka va tibyela leswaku Xikwembu a xi kona kumbe a xi nge pfuki xi nghenelerile etimhakeni ta vanhu. Kumbexana va ta ehleketa hi ndlela yoleyo hikuva va ta va va ha ku kukula mihlangano hinkwayo ya vukhongeri bya mavunwa emisaveni. Hikwalaho, va nga ha tibyela leswaku loko hakunene Xikwembu a xi ri kona a xi ta va xi yi sirhelerile mihlangano leyi vulaka leswaku yi yimela xona. A va nge swi xiyi leswaku kahlekahle i Xikwembu lexi ngheniseke miehleketo yoleyo etimbilwini ta vona leswaku va herisa vukhongeri lebyi xi hembeleke mavunwa ya rihlaza!—Nhlav. 17:16, 17.

19. Ku nga ha humelela yini endzhaku ka loko vukhongeri bya mavunwa byi lovisiwile?

19 Hi nkarhi wo karhi endzhaku ka loko vukhongeri bya mavunwa byi herisiwile, Yehovha a nga ha endla leswaku vanhu vakwe va twarisa rungula ro hisa, leri buku ya Nhlavutelo yi ri fanisaka ni xihangu lexi ribye rin’wana ni rin’wana ra xona ri tikaka kwalomu ka tikhilogiramu ta 20. (Nhlav. 16:21, nhlamuselo ya le hansi.) Rungula leri, leri kumbexana ri nga ta va ri tivisa leswaku mihlangano ya tipolitiki ni ya mabindzu yi le kusuhi ni ku lovisiwa, ri ta xanisa lava nga ta ri twa lerova va kala va rhukana Xikwembu. Kumbexana rungula leri hi rona ri nga ta tlhontlha matiko leswaku ma tirhisa matimba ya wona hinkwawo ku hlasela vanhu va Xikwembu leswaku ma hi miyetela makumu. Ma ta ehleketa leswaku a hi sirhelelekanga, swi ta ma olovela ku hi lovisa. Kambe ma ta va ma tipete ekhombyeni!

Yehovha U Ta Byi Kombisa Njhani Vukarhi Byakwe?

20, 21. I mani Gogo naswona ku ta humelela yini hi yena?

20 Hilaha hi swi voneke hakona eka Ndzima 17 ya buku leyi, Ezekiyele u tirhisa vito, “Gogo wa tiko ra Magogo,” loko a vulavula hi matiko lama hlanganeke lama nga ta hi hlasela. (Ezek. 38:2) Kambe swirho swa matiko lama nga ta vonaka ma ri nyandza yin’we, kahlekahle swi ta va swi nga ri na vun’we. Hambileswi ma vonakaka ma tirhisana, ma ni moya wo phikizana, ma tikukumuxa ni ku rhandza matiko ya wona. Swi ta n’wi olovela ngopfu Yehovha ku endla leswaku banga ra un’wana ni un’wana ri “lwa ni makwavo.” (Ezek. 38:21) Kambe ku lovisiwa ka matiko lawa swi ta va swi nga humi eka munhu.

21 Loko valala va hina va nga si lovisiwa, va ta vona xikombiso xa N’wana wa munhu, kumbexana va ta vona swikombiso swa matimba ya ntumbuluko lama humaka eka Yehovha na Yesu. Valala va hina va ta vona swilo leswi nga ta va khomisa rhumbyana. Hilaha Yesu a profeteke hakona, “vanhu va ta titivala hikwalaho ko chava ni ku langutela swilo leswi nga ta endleka emisaveni.” (Luka 21:25-27) Lexi nga ta va chavisa ngopfu, va ta swi xiya leswaku va endle xihoxo lexikulu hi ku hlasela vanhu va Yehovha. Va ta boheka ku tiva Muvumbi, Yehovha wa mavuthu tanihi murhangeri wa nyimpi. (Ps. 46:6-11; Ezek. 38:23) A swi kanakanisi leswaku Yehovha u ta tirhisa mavuthu ya le tilweni ni matimba ya ntumbuluko hi ndlela leyi nga ta endla leswaku a sirhelela malandza yakwe yo tshembeka kambe a lovisa valala vakwe.—Hlaya 2 Petro 2:9.

Loko vanhu vakwe va xungetiwa, Yehovha u ta kombisa vukarhi byakwe hi ku tirhisa mavuthu ya le tilweni (Vona ndzimana 21)

22, 23. I vamani lava nga ta sirhelela vanhu va Xikwembu naswona va ta titwa njhani hi ntirho wa vona?

Ku tiva leswi nga ta endleka hi siku ra Yehovha swi fanele swi hi susumetela ku endla yini?

22 Ehleketa ndlela leyi Yesu a nga ta va a tiyimisele ha yona loko a rhangela eku hlaseriweni ka valala va Xikwembu kutani a sirhelela lava rhandzaka Tata wakwe va tlhela va n’wi tirhela. Nakambe ehleketa ndlela leyi vatotiwa va nga ta titwa ha yona hi nkarhi wolowo. Hi nkarhi wo karhi ku nga si sungula Armagedoni, vatotiwa lava nga ta va va ha ri laha misaveni va ta pfuxeriwa ku ya hanya etilweni leswaku hinkwavo lava 144 000 va ta va swin’we na Yesu enyimpini. (Nhlav. 17:12-14) A swi kanakanisi leswaku vatotiwa vo tala va ta va va endle vunghana ni lava tinyimpfu tin’wana loko va ri karhi va tirha swin’we na vona emasikwini ya makumu. Kutani vatotiwa va ta va ni vulawuri ni matimba yo sirhelela lava va va seketeleke hi ku tshembeka eka maxangu ya vona.—Mat. 25:31-40.

23 Tintsumi na tona ti ta va xiphemu xa vuthu ra Yesu ra le tilweni. (2 Tes. 1:7; Nhlav. 19:14) Phela se ti pfune Yesu ku hlongola Sathana ni madimona etilweni. (Nhlav. 12:7-9) Nakambe tintsumi ti pfunetile eku hlengeletiweni ka vanhu lava lavaka ku gandzela Yehovha laha misaveni. (Nhlav. 14:6, 7) Hakunene swa fanela ku va Yehovha a pfumelela tintsumi ti sirhelela vanhu volavo vo tshembeka! Xa nkoka swinene, hinkwavo lava nga eka vuthu ra Yehovha va ta titwa va ri ni nkateko wo kwetsimisa ni ku lwela vito kumbe ndhuma yakwe, hi ku pfuneta ku lovisa valala vakwe.—Mat. 6:9, 10.

24. Lava ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana va ta titwa njhani?

24 Lava ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana a va nge vi na xivangelo xo chava, hikuva va ta va va sirheleriwe hi vuthu ra matimba leri tiyimiseleke. Kahlekahle va ta ‘yima va ololoxa tinhloko ta vona hikuva ku kutsuriwa ka vona ku le kusuhi.’ (Luka 21:28) Hakunene i swa nkoka leswaku hi pfuna vanhu vo tala hilaha swi kotekaka hakona siku ra Yehovha ri nga si fika leswaku va tiva va tlhela va rhandza Tata wa hina wa tintswalo loyi a sirhelelaka!—Hlaya Sofaniya 2:2, 3.

Hi nkarhi wa Armagedoni, vanhu va Yehovha a va nge lwi. Tintsumi ti ta va sirhelela loko lava va hlaselaka va lwa hi xivona.—Ezek. 38:21 (Vona tindzimana 22-24)

25. Hi ta kambisisa yini eka ndzima leyi landzelaka?

25 Loko tinyimpi ta vanhu ti hela, ti siya mpfilumpfilu ni maxangu. Kambe Armagedoni yona loko yi hela, ku ta va ni ntsako ku tlhela ku hleleka. Xana ku ta va ku ri njhani loko vukarhi bya Yehovha byi herile, masocha yakwe ma tlherisele mabanga ya wona eminkotlotweni, ku nga ha twali ni vuyowee? Eka ndzima leyi landzelaka, hi ta kambisisa vumundzuku byebyo lebyi tsakisaka.