1-3. (a) Hikwalaho ka yini Ezekiyele a nga vaka a chaveleriwile hi xivono xa tempele leyikulu? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni.) (b) Hi ta bula hi yini eka ndzima leyi?

EHLEKETA hi Ezekiyele a ri ni malembe ya 50. Malembe yakwe ya 25 yo hetelela u ma hete a ri evuhlongeni. Se a ku ri khale tempele ya le Yerusalema yi ri marhumbi. Loko ku ri leswaku Ezekiyele u tshame a ehleketa hi ku va muprista eYerusalema, sweswi wa swi xiya leswaku a swi nga ta koteka. A ka ha fanele ku hundza malembe ya kwalomu ka 56 leswaku vuhlonga byi hela, hikwalaho Ezekiyele wa swi vona leswaku a swi nga ta koteka leswaku a hanya a kondza a vona vanhu va Yehovha va tlheriseriwa etikweni ra rikwavo, hi nga ha vuli ku vona tempele yi pfuxiwa. (Yer. 25:11) Xana sweswo swi n’wi vangele gome?

² Mawaku musa lowu Yehovha a wu kombeke Ezekiyele hi ku n’wi komba xivono xo tsakisa swinene hi nkarhi lowu, lexi a xi ta n’wi chavelela swinene wanuna yoloye wo tshembeka xi tlhela xi n’wi endla a va ni ntshembo! Hi ku tirhisa xivono xexo, muprofeta loyi u yisiwe etikweni ra rikwavo, kutani a vekiwa entshaveni leyi tlakukeke ngopfu. Loko a ri entshaveni leyi, leyi tlakukeke, u hlanganisiwe hi “wanuna loyi a a languteka ku fana ni koporo.” Ntsumi yoleyo yi n’wi valangise muako lowukulu wa tempele hi vukheta. (Hlaya Ezekiyele 40:1-4.) Hinkwaswo a swi vonaka swi ri swa xiviri! Sweswo swi fanele  swi tiyise ripfumelo ra Ezekiyele, swi n’wi hlamarisa kumbexana swi tlhela swi n’wi pfilunganya katsongo. Hambileswi tempele leyi a kombiweke yona a yi ri ni swiyenge swo tala leswi tolovelekeke, kambe a yi hambane ngopfu ni leyi a a yi tiva ya le Yerusalema.

³ Xivono lexi xo tsakisa xi kumeka eka tindzima ta kaye to hetelela ta buku ya Ezekiyele. Sweswi a hi buleni hi ndlela leyi hi faneleke hi xi twisisa ha yona xivono lexi loko hi ri karhi hi xi tlhuvutsa. Kutani hi ta kambisisa loko leswi Ezekiyele a swi voneke ku ri tempele leyikulu yo fanekisela leyi muapostola Pawulo a yi hlamuseleke hi vuenti eka madzana ya malembe lama landzeleke. Xo hetelela, hi ta kambisisa leswi Ezekiyele ni mahlongakulobye va swi dyondzeke eka xivono lexi.

4. A hi yi twisisa njhani tempele ya le xivonweni enkarhini lowu nga hundza, kambe i yini leswi sweswi hi vonaka swi fanerile?

⁴ Enkarhini lowu nga hundza, mikandziyiso ya hina yi vule leswaku Ezekiyele u vone tempele leyikulu yo fanekisela ya Yehovha, leyi muapostola Pawulo a huhuteriweke ku tsala ha yona epapileni rakwe leri yaka eka Vaheveru. * Hi ku ya hi matwisiselo wolawo, a swi vonaka swi twisiseka loko hi vula leswaku swiyenge swo tala swa tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele a swi ri swo fanekisela, hi ku tirhisa nhlamuselo ya Pawulo ya tabernakela. Hambiswiritano, endzhaku ko ya emahlweni hi dyondza, hi khongela ni ku anakanyisisa, hi vona swi fanerile leswaku tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele yi hlamuseriwa hi ndlela yo olova.

5, 6. (a) Muapostola Pawulo u swi kombise njhani leswaku wa titsongahata loko a hlamusela tabernakela? (b) Hi byihi vuxokoxoko byin’wana bya tabernakela lebyi Pawulo a byi boxeke naswona sweswo swi hi pfuna njhani ku twisisa tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele?

⁵ Swi vonaka swi ri swinene leswaku hi nga ringeti ku kuma nhlamuselo ya vuprofeta eka xiyenge xin’wana ni xin’wana lexi kumekaka eka tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele. Hikwalaho ka yini? Xiya xikombiso lexi tsakisaka. Loko Pawulo a vulavula hi tabernakela ni tempele yo fanekisela, u boxe vuxokoxoko bya tabernakela byo tanihi xibye xa nsuku, xo funengeta areka ni khuwana ra nsuku leri nga ni manna. Xana u boxe nhlamuselo ya vuprofeta ya vuxokoxoko byebyo? Swi tikomba moya lowo kwetsima wu nga n’wi susumetelanga ku endla tano. Ematshan’weni ya sweswo, Pawulo u tsale a ku: “Sweswi a hi nkarhi wo vula swo tala hi swilo leswi.” (Hev. 9:4, 5) Pawulo a a tiyimiserile ku landzela nkongomiso wa moya lowo kwetsima ni ku rindzela Yehovha.—Hev. 9:8.

⁶ Ku nga vuriwa leswi fanaka hi tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele. Na yona yi ni vuxokoxoko byo tala. Kutani swi vonaka swi ri swinene ku rindzela Yehovha a basisa timhaka loko swi fanerile ku endla tano. (Hlaya Mikiya 7:7.) Hambiswiritano, xana hi nga gimeta hi ku vula leswaku moya wa Yehovha a wu hi voningelanga eka xivono lexi? Nikatsongo!

7, 8. (a) Hi yi twisisa njhani sweswi? (b) Tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele yi hambana njhani ni tempele yo fanekisela leyi Pawulo a yi hlamuseleke?

⁷ Hilaha swi boxiweke hakona eku sunguleni, ku ringana malembe yo tala mikandziyiso ya hina a yi vula leswaku Ezekiyele u vone tempele  leyikulu yo fanekisela ya Yehovha, leyi Pawulo a huhuteriweke ku tsala hi yona epapileni rakwe leri yaka eka Vaheveru. Hambiswiritano, loko hi ya emahlweni hi dyondza, hi gimeta hileswaku Ezekiyele u fanele a nga vonanga yona tempele leyikulu yo fanekisela. Hikwalaho ka yini?

⁸ Xo sungula, tempele leyi Ezekiyele a yi voneke a yi fambisani ni nhlamuselo ya Pawulo leyi huhuteriweke. Xiya leswi: Muapostola Pawulo u swi veke erivaleni leswaku tabernakela ya le nkarhini wa Muxe a ku ri ndzhuti wa swilo leswikulu. Tabernakela leyi a yi akiwe yi ri ni swiyenge swo fana ni swa tempele ya Solomoni ni ya Zerubabele, a yi ri ni kamara ro “Kwetsima Ngopfu.” Kamara rero Pawulo u ri vitane ‘ndhawu yo kwetsima leyi endliweke hi mavoko ya vanhu,’ naswona u vule leswaku i “xifaniso xa ndhawu yo kwetsima ya ntiyiso,” ku nga ri ya xiviri. A ku ri yini ndhawu yo kwetsima ya xiviri? Pawulo u te: “Etilweni hi koxe.” (Hev. 9:3, 24) Xana Ezekiyele u vone tilo? Doo! Eka xivono xa Ezekiyele a ku na nchumu lexi kombisaka leswaku a a vona swilo swa le tilweni.—Ringanisa na Daniyele 7:9, 10, 13, 14.

9, 10. Loko swi ta eka magandzelo, tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele yi hambana njhani ni tempele leyikulu yo fanekisela leyi Pawulo a yi hlamuseleke?

⁹ Nakambe ku hambana lokukulu loku nga kona eka xivono xa Ezekiyele ni nhlamuselo ya Pawulo ku katsa magandzelo. Ezekiyele u twe swiletelo swo tala leswi nyikiweke vanhu, tindhuna ni vaprista mayelana ni ku nyikela magandzelo. A va fanele va nyikela magandzelo ya swidyoho swa vona. Nakambe a va fanele va nyikela magandzelo yo kombela ku rhula lawa a va ta ma dya swin’we emakamareni yo dyela eka wona etempeleni. (Ezek. 43:18, 19; 44:11, 15, 27; 45:15-20, 22-25) Xana magandzelo wolawo lawa a ma nyikeriwa hi ku phindhaphindha ma nyikeriwile etempeleni leyikulu yo fanekisela?

¹⁰ Nhlamulo ya kona yi le rivaleni naswona ya olova. Pawulo u hlamusele a ku: “Kreste u tile a ri muprista lonkulu leswaku a tisa swilo leswinene leswi se hi nga na swona naswona u nghene etabernakeleni leyi nga ya nkoka swinene leyi hetisekeke, leyi nga endliwangiki hi mavoko ya munhu naswona a yi kona laha misaveni. A nga nghenanga ni ngati ya timbuti ni ya swinkuzana endhawini yo kwetsima kambe u nghene ni ngati yakwe kan’we swi helela kwalaho, kutani a hi ponisa hilaha ku nga heriki.” (Hev. 9:11, 12) Kutani etempeleni leyikulu yo fanekisela ku endliwe gandzelo rin’we ntsena swi helela kwalaho. I gandzelo ra nkutsulo naswona ri nyikeriwe hi Muprista Lonkulu Swinene hi byakwe, ku nga Yesu Kreste. Swi le rivaleni leswaku tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele ni magandzelo ya yona yo tala ya timbuti ni ya tinkuzi a ku nga ri tempele leyikulu yo fanekisela.

11. Hikwalaho ka yini a ku nga ri nkarhi wa Xikwembu wo hlamusela tempele leyikulu yo fanekisela enkarhini wa Ezekiyele?

¹¹ Leswi swi hi yisa eka xivangelo xa vumbirhi lexi kombisaka leswaku Ezekiyele a nga vonanga yona tempele leyikulu yo fanekisela: Nkarhi wa Xikwembu a wu nga si fika leswaku xi paluxa ntiyiso wolowo. Tsundzuka, eku sunguleni xivono xa Ezekiyele a xi kongomisiwe eka Vayuda lava a va ri evuhlongeni eBabilona. A va kongomisiwa hi Nawu wa Muxe. Loko vuhlonga byi hela, a va ta tlhelela eYerusalema kutani  va landzela Nawu wolowo mayelana ni vugandzeri lebyi tengeke hi ku tlhela va aka tempele ni altari ya yona. Kutani a va ta ya emahlweni va nyikela magandzelo kwalaho kwalomu ka malembe ya 600. Anakanya ndlela leyi Vayuda a va ta va va khumbeke ha yona loko xivono xa Ezekiyele a xi va kombe tempele yo fanekisela, ku nga tempele leyi muprista lonkulu a nyikeleke vutomi byakwe tanihi gandzelo, laha endzhaku ka swona magandzelo laman’wana hinkwawo ma herisiweke! Xana a va ta va va xi twisise njhani xivono xo tano? Xana a swi nga ta endla va vona onge a swi pfuni nchumu ku yingisa Nawu wa Muxe? Mikarhi hinkwayo, Yehovha u paluxa ntiyiso hi nkarhi lowu faneleke naswona loko vanhu vakwe va wu lulamerile.

12-14. Tempele leyi Ezekiyele a yi voneke yi yelana njhani ni nhlamuselo ya Pawulo ya tempele yo fanekisela? (Vona bokisi leri nge “Titempele Leti Nga Faniki Ti Hi Dyondzisa Tidyondzo To Hambana.”)

¹² Hambiswiritano, hi kwihi ku yelana loku nga kona eka tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele ni nhlamuselo ya Pawulo ya tempele yo fanekisela? Tsundzuka leswaku Pawulo a nga seketelanga bulo rakwe eka tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele; ematshan’weni ya sweswo, u ri seketele eka tabernakela ya le nkarhini wa Muxe. I ntiyiso leswaku Pawulo u boxe swiyenge swo hlayanyana leswi a swi ri kona eka tempele ya Solomoni ni ya Zerubabele swi tlhela swi kumeka eka tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele. I ntiyiso leswaku Ezekiyele na Pawulo va vulavule hi swilo leswi nga faniki eka rungula ra vona. * Leswi va swi tsaleke a swi fani kambe swa fambisana. Hi ndlela yihi?

 ¹³ Hi nga anakanya hi ku yelana loku nga kona eka marungula lamambirhi ya le Bibeleni hi ndlela leyi: Eka Pawulo, hi dyondza hi ndlela leyi vugandzeri bya Yehovha byi hleriweke ha yona, kambe eka Ezekiyele, hi dyondza hi milawu ya Yehovha yo gandzela. Leswaku Pawulo a hi dyondzisa ndlela leyi Yehovha a hleleke vugandzeri lebyi tengeke ha yona, u paluxe nhlamuselo ya swiyenge swa le tempeleni yo fanekisela swo tanihi muprista lonkulu, magandzelo, altari ni Kamara Ro Kwetsima Ngopfu. Kambe tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele yi kandziyisa milawu ya Yehovha leyi tlakukeke ya vugandzeri lebyi tengeke, hi ku hi nyika xifaniso lexi nga ni vuxokoxoko lebyi hi dyondzisaka swo tala hi milawu ya Yehovha.

¹⁴ Kutani matwisiselo lawa, lama antswisiweke ma vula yini eka hina? Entiyisweni a ma vuli swona leswaku xivono xa Ezekiyele a xi hi dyondzisi swo karhi namuntlha. Leswaku hi vona ndlela leyi xivono lexi xi hi vuyerisaka ha yona, a hi voneni ndlela leyi xi faneleke xi va vuyerise ha yona Vayuda vo tshembeka enkarhini wa Ezekiyele ni ku ya emahlweni.

15. (a) I rungula rihi ra vuprofeta leri nga eka xivono xa Ezekiyele? (b) Hi kwihi ku hambana loku hi ku kumaka eka Ezekiyele ndzima 8 na Ezekiyele tindzima 40 ku ya eka 48?

¹⁵ Leswaku hi kuma nhlamulo ya le Bibeleni ya xivutiso xexo, a hi kambisiseni nxaxamelo wa swivutiso leswi yelanaka, leswi nga ta hi  pfuna hi kota ku yi twisisa kahle mhaka leyi. Xo sungula, hi rihi rungula ra vuprofeta leri xivono a xi vulavula hi rona? Rungula ra kona hi leri, vugandzeri lebyi tengeke a byi ta pfuxetiwa! Ezekiyele a a swi twisisa kahle sweswo. Se a a tsale rungula leri sweswi ri nga eka ndzima 8 ya buku ya Ezekiyele, leri eka rona Yehovha a kombiseke xiyimo xo chavisa xa tempele leyi a yi ri eYerusalema. Swi fanele swi n’wi tsakisile Ezekiyele ku tsala hi vuxokoxoko bya tempele yo xonga leyi hambaneke ni leyo sungula, lebyi sweswi byi kumekaka eka tindzima 40 ku ya eka 48. Laha hi vona vugandzeri lebyi tengeke lebyi nga thyakisiwangiki, hilaha a byi fanele byi va hakona, ku nga xikombiso lexinene xo gandzela Yehovha hi ku ya hi Nawu wa Muxe.

16. Tempele ya le xivonweni xa Ezekiyele yi swi tiyisekise njhani leswi a swi profetiwe hi Esaya eka malembe ya dzana lama a ma hundzile?

¹⁶ Leswaku vugandzeri bya Yehovha byi tlhela byi va eka xiyimo xa byona lexi faneleke, a byi fanele byi tlakusiwa. Se a ku hundze malembe yo tlula dzana, muprofeta Esaya a tsale marito lawa, lama huhuteriwe a ku: “Emikarhini ya makumu, ntshava ya yindlu ya Yehovha yi ta simekiwa yi tiya ehenhla ka tintshava, naswona yi ta tlakusiwa yi tlula ni swintshabyana.” (Esa. 2:2) Swi le rivaleni leswaku Esaya u swi vone khale leswaku vugandzeri lebyi tengeke bya Yehovha a byi ta pfuxetiwa byi tlhela byi tlakusiwa onge hiloko byi ri ehenhla ka ntshava leyi tlakukeke ngopfu. Kutani exivonweni lexi Xikwembu xi n’wi kombaka xona, Ezekiyele u tivona a ri kwihi? A a ri “ehenhla ka ntshava leyi tlakukeke ngopfu” a langute yindlu ya Yehovha! (Ezek. 40:2) Hikwalaho, xivono xa Ezekiyele a xi tiyisekisa leswaku vugandzeri lebyi tengeke a byi ta pfuxetiwa.

17. Hlamusela leswi nga eka Ezekiyele tindzima 40 ku ya eka 48.

¹⁷ Hi ku komisa, xiya leswi Ezekiyele a swi voneke ni ku swi twa, hilaha swi tsariweke hakona eka Ezekiyele tindzima 40 ku ya eka 48. A a langutile loko ntsumi yi ri karhi yi pima tigede, khumbi, swivava ni ndhawu yo kwetsima ya tempele. (Ezek. 40-42) Hiloko ku vonaka xiendlakalo xo tsakisa: Ku vangama ka Yehovha ku nghene etempeleni! Yehovha a tshinya vanhu vakwe lava xandzukeke, vaprista ni tindhuna. (Ezek. 43:1-12; 44:10-31; 45:9-12) Ezekiyele u vone nambu wu khuluka wu suka etempeleni, mati ya wona ma hanyisa ni ku tisa mikateko loko wu ri karhi wu khulukela eLwandle leri Feke. (Ezek. 47:1-12) Nakambe u vone tiko ri avanile ri va swiphemu leswi ringanaka, laha vugandzeri lebyi tengeke a byi ri ekusuhi ni le xikarhi ka tiko. (Ezek. 45:1-8; 47:13–48:35) Sweswo a swi vula yini? Swi le rivaleni leswaku Yehovha a a tiyisekisa vanhu vakwe leswaku vugandzeri lebyi tengeke a byi ta pfuxetiwa byi tlhela byi tlakusiwa. A a ta katekisa yindlu yakwe ya vugandzeri hi ku va kona eka yona naswona a a ta endla leswaku mikateko yi khuluka ku suka etempeleni yoleyo, yi horisa, yi hanyisa yi tlhela yi endla leswaku ku va ni ku hleleka etikweni leri pfuxetiweke.

18. Xana tempele ya le xivonweni a yi fanele yi tekiwa hi ndlela ya xiviri? Hlamusela.

¹⁸ Xa vumbirhi, xana xivono a xi fanele xi tekiwa hi ndlela ya xiviri? Nikatsongo. Ezekiyele ni mahlongakulobye lawa a ma hlamuseleke  xivono xakwe, va fanele va swi xiyile xikan’wekan’we leswaku xivono xakwe a xi nga fanelanga xi tekiwa hi ndlela ya xiviri. Hikwalaho ka yini? Tsundzuka leswaku Ezekiyele u vone tempele leyi yi ri ehenhla ka “ntshava leyi tlakukeke ngopfu.” Hambileswi sweswo a swi fambisana kahle ni vuprofeta bya Esaya, kambe a swi nga fambisani ni ndhawu ya xiviri leyi tempele a yi ri eka yona. Tempele ya Solomoni a yi ri eNtshaveni ya Moriya eYerusalema naswona kwalaho hilaha siku rin’wana a yi ta tlhela yi akiwa kona. Kambe, xana yoleyo a ku ri “ntshava leyi tlakukeke ngopfu”? Doo! Entiyisweni, Ntshava ya Moriya yi rhendzeriwe hi tintshava tin’wana leti ringanaka na yona kumbe to leha ku yi tlula. Nakambe tempele leyi Ezekiyele a yi voneke a yi ri yikulu ngopfu. Rivala ra yona lerikulu leri a ri biyeriwe hi khumbi a ri ri rikulu swinene lerova a ri nga ta ringana ehenhla ka Ntshava ya Moriya. A yi nga ta ringanela hambi emutini wa Yerusalema wa le nkarhini wa Solomoni! Nakambe a swi kanakanisi leswaku vanhu lava a va ri evuhlongeni a va nga langutelanga leswaku ku ta va ni nambu wa xiviri lowu nga ta khuluka wu suka endhawini yo kwetsima ya tempele wu ya eLwandle leri Feke, laha a wu ta fika wu hanyisa mati wolawo lama nga riki na vutomi. Xo hetelela, etindhawini ta tintshava ta le Tikweni Leri Tshembisiweke a swi nga ta koteka ku ba mindzilakana leyi nga lo thwi, exikarhi ka tinyimba hilaha swi hlamuseriweke hakona exivonweni. Kutani xivono lexi, a xi fanelanga xi hlamuseriwa hi ndlela ya xiviri.

19-21. Yehovha a a lava leswaku xivono xa Ezekiyele xi va khumba njhani vanhu naswona hikwalaho ka yini a xi ta va khumba hi ndlela yoleyo?

 ¹⁹ Xa vunharhu, xivono a xi fanele xi va khumba njhani vanhu va ka va Ezekiyele? Loko vanhu va anakanyisisa hi milawu ya Yehovha leyi tlakukeke ya vugandzeri lebyi tengeke, va fanele va khomiwe hi tingana. Yehovha u byele Ezekiyele leswaku a “hlamusela Vaisrayele hi tempele.” Nhlamuselo ya Ezekiyele ya tempele leyi, a yi fanele yi va erivaleni lerova Vaisrayele a va ta “kambisisa pulani ya yona.” Hikwalaho ka yini vanhu a va fanele va anakanyisisa hi tempele yoleyo? Hilaha hi swi voneke hakona, a ku nga ri swona leswaku va ta yi aka. Ematshan’weni ya sweswo, a ku ri hilaha Yehovha a vuleke hakona, “leswaku va ta khomiwa hi tingana hikwalaho ka swihoxo swa vona.”—Hlaya Ezekiyele 43:10-12.

²⁰ Hikwalaho ka yini xivono lexi xi fanele xi khumbe mapfalo ya lava rhandzaka leswinene lerova va khomiwa hi tingana? Xiya leswi Ezekiyele a byeriweke swona: “N’wana wa munhu, rhiya ndleve, u languta naswona u yingiserisisa hinkwaswo leswi ndzi nga ta ku byela swona hi milawu ya tempele ya Yehovha.” (Ezek. 44:5) Hi ku phindhaphindha, Ezekiyele u twe hi ta milawu. (Ezek. 43:11, 12; 44:24; 46:14) Nkarhi na nkarhi Ezekiyele a a tsundzuxiwa hi ta milawu ya Yehovha, hambi ku ri nawu wa malehelo ya xisungunu ni nawu wa swikalo leswi faneleke. (Ezek. 40:5; 45:10-12; ringanisa na Swivuriso 16:11) Phela, mikarhi yo tlula 50 eka xivono lexi, Ezekiyele u vulavula hi marito ya ririmi ro sungula lama vulaka ku “pima” na “mpimo”!

²¹ I yini leswi Yehovha a a swi byela vanhu vakwe hi ku tirhisa mimpimo, swikalo ni milawu? Swi vonaka onge hi ku tirhisa ndlela leyi yo kandziyisa, a a va tsundzuxa ntiyiso lowu wa risima: I Yehovha ntsena loyi a vekaka milawu ya vugandzeri lebyi tengeke. Lava fularheleke milawu yoleyo, a va fanele va khomiwa hi tingana! Kambe, xana xivono lexi xi dyondzise Vayuda tidyondzo to tano hi tindlela tihi? Eka ndzima leyi landzelaka, hi ta bula hi swikombiso swin’wana. Sweswo swi ta hi pfuna ku swi vona kahle leswi xivono lexi xo hlamarisa xi hi dyondzisaka swona namuntlha.