1, 2. (a) I yini lexi endlaka leswaku vanhu va Xikwembu va tsaka namuntlha? (b) Vatswari lava nga Vakreste ni vakulu va nga va pfuna njhani vantshwa leswaku va twisisa leswi ku khuvuriwa swi vulaka swona?

NKULU un’wana u byele Christopher loyi a ri ni malembe ya 12 a ku: “Ndzi ku tive ku sukela loko wa ha ku velekiwa naswona ndzi tsakile ku twa leswaku u lava ku khuvuriwa. Ndzi lava ku ku vutisa swin’wana, ‘Ha yini u teke xiboho lexi?’” Nkulu loyi a ri ni swivangelo leswinene swo va a vutisa xivutiso xexo. Ha tsaka ku vona vantshwa va magidi va khuvuriwa lembe ni lembe. (Eklesiasta 12:1) Kambe vatswari lava nga Timbhoni ni vakulu emavandlheni va lava ku tiyiseka leswaku vantshwa va tiendlela xiboho nileswaku va swi twisisa leswi vulaka swona ku khuvuriwa.

² EBibeleni, hi dyondza leswaku loko Mukreste a tinyiketela ni ku khuvuriwa u va a sungula vutomi lebyintshwa. Vutomi lebyi  a byi sunguleke byi ta endla leswaku a kuma mikateko yo tala leyi humaka eka Yehovha kambe u ta tlhela a ringiwa hi Sathana. (Swivuriso 10:22; 1 Petro 5:8) Hi yona mhaka leyi vatswari lava nga Vakreste va faneleke va heta nkarhi va ri karhi va dyondzisa vana va vona leswi hakunene swi vulaka swona ku va mudyondzisiwa wa Kreste. Loko vantshwa va nga ri na vatswari lava nga Vakreste, vakulu evandlheni va ta va pfuna hi rirhandzu leswaku va twisisa leswi vulaka swona ku tinyiketela ni ku khuvuriwa. (Hlaya Luka 14:27-30.) Tanihi leswi ku lavekaka malunghiselelo leswaku muako wu hetiwa ku akiwa, vantshwa va fanele va tilunghiselela sweswi ku khuvuriwa leswaku va ta tirhela Yehovha hi ku tshembeka “ku fika emakumu.” (Matewu 24:13) I yini lexi nga ta pfuna vantshwa leswaku va tiyimisela ku tirhela Yehovha hilaha ku nga heriki? A hi kambisiseni.

3. (a) Marito ya Yesu ni ya Petro ma hi dyondzisa yini hi nkoka wa nkhuvulo? (Matewu 28:19, 20; 1 Petro 3:21) (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa naswona ha yini?

³ Xana u muntshwa loyi a lavaka ku khuvuriwa? Loko swi ri tano, yoleyo i pakani leyinene ngopfu! I lunghelo lerikulu ku khuvuriwa u va Mbhoni ya Yehovha. Ku khuvuriwa i nchumu lowu Mukreste a faneleke a wu endla naswona i goza ra nkoka eka lava nga ta ponisiwa hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. (Matewu 28:19, 20; 1 Petro 3:21) Loko u khuvuriwa, u va u kombisa leswaku u tshembise Yehovha ku n’wi tirhela hilaha ku nga heriki. U fanele u hetisisa xitshembiso xexo, kutani swivutiso leswi landzelaka swi ta ku pfuna ku vona loko u lunghekele ku khuvuriwa: (1) Xana ndzi kule hilaha ku ringaneke leswaku ndzi teka xiboho lexi? (2) Xana ndza swi lava hi mbilu hinkwayo ku teka xiboho lexi? (3) Xana ndza swi twisisa leswaku ku tinyiketela eka Yehovha swi vula yini? A hi kambisiseni swivutiso leswi.

4, 5. (a) Ha yini nkhuvulo wu nga ri wa vanhu lava kuleke ntsena? (b) Swi vula yini ku va Mukreste a kule hilaha ku ringaneke?

⁴ Bibele a yi vuli leswaku ku fanele ku khuvuriwa ntsena vanhu lavakulu kumbe vanhu lava nga ni malembe yo karhi. Eka Swivuriso 20:11 hi hlaya leswi: “Mufana u tiviwa hi ndlela leyi a hanyaka ha yona loko mintirho yakwe yi tengile naswona yi lulamile.” Hambi ku ri n’wana a nga swi kota ku twisisa leswi vulaka swona ku endla leswinene ni ku tinyiketela eka Mutumbuluxi wa yena. Xisweswo, ku khuvuriwa i goza ra nkoka ni leri faneleke eka muntshwa loyi a swi kombiseke leswaku se u kule hilaha ku ringaneke naswona u tinyiketerile eka Yehovha.—Swivuriso 20:7.

⁵ Swi vula yini ku va munhu a kule hilaha ku ringaneke? A hi minkarhi hinkwayo ku kula swi vulaka malembe lawa munhu a nga na wona kumbe ndlela leyi a langutekisaka  xiswona. Bibele yi vula leswaku vanhu lava kuleke va letela “matimba ya vona ya ku twisisa” leswaku va kota ku hambanisa leswinene eka swo biha. (Vaheveru 5:14) Munhu la wupfeke wa swi tiva leswinene naswona u endla xiboho xo swi endla. A nga yengiwi hi ku olova ku endla swo biha. Naswona a nga tshameli ku lava ku byeriwa hi munhu un’wana ku endla leswinene. Ku languteriwe leswaku muntshwa la khuvuriweke a endla leswinene hambiloko vatswari kumbe vanhu van’wana lavakulu va nga ri kona.—Ringanisa na Vafilipiya 2:12.

6, 7. (a) Hlamusela swiphiqo leswi Daniyele a langutaneke na swona loko a ri eBabilona. (b) Daniyele u swi kombise njhani leswaku u kule hilaha ku ringaneke?

⁶ Xana muntshwa a nga swi kombisa njhani leswaku u wupfile hakunene? Xiya xikombiso xa Daniyele. Swi nga endleka a ha ri muntshwa loko a hambanisiwa ni vatswari wakwe a yisiwa eBabilona. Hi xitshuketa, Daniyele a a tshama ni vanhu lava a va nga yi yingisi milawu ya Xikwembu. Kambe a hi kambisiseni xiyimo xa Daniyele hi vuenti. A a khomiwa hi ndlela yo hlawuleka eBabilona. A a ri un’wana wa lava hlawuriweke leswaku va tirhela hosi. (Daniyele 1:3-5, 13) Swi tikomba onge xikhundlha lexi Daniyele a ri ni na xona eBabilona a xi antswa ku tlula ni lexi a ta xi kuma eIsrayele.

⁷ Xana Daniyele loyi a ha ri muntshwa u endle yini? Xana u pfumelele vanhu va le Babilona leswaku va n’wi cinca kumbe va tsanisa ripfumelo rakwe? Doo! Bibele yi vula leswaku loko Daniyele a ri eBabilona u endle xiboho “embilwini yakwe leswaku a a nga ta tinyamisa,” ni leswaku a ta papalata xin’wana  ni xin’wana lexi fambisanaka ni vukhongeri bya mavunwa. (Daniyele 1:8) Hakunene a a kurile!

8. U nga dyondza yini eka xikombiso xa Daniyele?

⁸ U nga dyondza yini eka xikombiso xa Daniyele? Muntshwa la wupfeke u ta tshama a tshembekile eka leswi a swi pfumelaka hambi ko ba lexi dumaka. A nga fani na lumpfana leri cincaka muhlovo hi ku ya hi ndhawu leyi ri nga eka yona. A nga endli onge i Mbhoni ya Yehovha loko a ri ni vamakwerhu eHolweni ya Mfumo loko hi hala tlhelo a hanya ku fana ni vanhu lava nga riki Timbhoni exikolweni. Ku ri na sweswo, u tshama a tshembekile hambiloko a ringiwa.—Hlaya Vaefesa 4:14, 15.

9, 10. (a) Muntshwa a nga vuyeriwa njhani loko a anakanyisisa hi ndlela leyi a tikhomeke ha yona eka ndzingo wa sweswinyana? (b) Ku khuvuriwa swi vula yini?

⁹ Ku hava munhu loyi a hetisekeke. Minkarhi yin’wana vantshwa ni vanhu lavakulu va endla swihoxo. (Eklesiasta 7:20) Kambe loko u lava ku khuvuriwa, ku nga va vutlhari ku tiva leswaku u tiyimisele ku fikela kwihi ku yingisa swileriso swa Yehovha. Tivutise, ‘Ndzi ni nkarhi wo tanihi kwihi ndzi ri karhi ndzi yingisa Yehovha?’ Ehleketa ndlela leyi u tikhomeke ha yona loko ripfumelo ra wena ri ringiwa sweswinyana. Xana u swi kotile ku endla leswinene? Ku fana na Daniyele, xana ku ni munhu loyi a ku khutazeke leswaku u tirhisa vuswikoti bya wena emisaveni ya Sathana? Loko u ringiwa hi swilo swo fana ni leswi, xana wa swi kota ku vona leswi u faneleke u swi endla leswaku u endla ku rhandza ka Yehovha?—Vaefesa 5:17.

¹⁰ Ha yini swi ri swa nkoka ku tiva tinhlamulo ta swivutiso sweswo? Hikuva ti ta ku pfuna ku tiva ndlela leyi ku khuvuriwa swi nga swa nkoka swinene ha yona. Nkhuvulo wu komba van’wana leswaku u endle xitshembiso xa nkoka eka Yehovha. U n’wi tshembisa ku n’wi rhandza ni ku n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo hilaha ku nga heriki. (Marka 12:30) Un’wana ni un’wana loyi a khuvuriwaka u fanele a tiyimisela ku hetisisa xitshembiso xakwe eka Yehovha.—Hlaya Eklesiasta 5:4, 5.

11, 12. (a) Munhu loyi a ehleketisisaka hi ku va a khuvuriwa u fanela a tiyiseka hi yini? (b) I yini lexi nga ta ku pfuna leswaku u va ni langutelo lerinene hi lunghiselelo ra Yehovha ra nkhuvulo?

¹¹ Bibele yi vula leswaku vanhu hinkwavo va Yehovha, hambi ku ri vantshwa va ta n’wi tirhela “hi ku tirhandzela.” (Pisalema 110:3) Loko munhu a lava ku khuvuriwa u fanele a tiyiseka leswaku i xiboho lexi a nga lo tiendlela xona. Leswi swi ta lava leswaku u kambisisa hi vukheta lexi endlaka u lava ku khuvuriwa, ngopfungopfu loko u kulele entiyisweni.

¹² Loko wa ha kula, swi nga ha endleka u vone vanhu vo tala va khuvuriwa, minkarhi yin’wana hambi ku ri van’wana va vanghana va wena ni vamakwenu. Kambe tivonele leswaku u nga sunguli ku titwa u boheka ku khuvuriwa hikwalaho ka leswi u nga ni malembe yo karhi kumbe hikwalaho ka leswi vanhu hinkwavo va khuvuriwaka. U nga endla  njhani leswaku u teka nkhuvulo hilaha Yehovha a wu tekaka ha kona? Tinyike nkarhi wo anakanyisisa hi leswaku ha yini nkhuvulo wu ri wa nkoka swinene. U ta kuma swivangelo swo tala leswinene swa leswaku ha yini wu ri wa nkoka eka xihloko lexi ni le ka lexi landzelaka.

13. U nga swi tiva njhani loko xiboho lexi u xi tekaka xo va u khuvuriwa xi huma embilwini?

¹³ Ndlela yin’wana leyi u nga swi tivaka ha yona loko xiboho lexi u xi tekaka xi huma embilwini i ku kambisisa swikhongelo swa wena. U khongela kangani eka Yehovha? Xana loko u khongela u khongela hi mbilu hinkwayo? Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti nga kombisa ndlela leyi u nga ekusuhi na Yehovha ha yona. (Pisalema 25:4) Minkarhi yo tala Yehovha u hlamula swikhongelo swa hina hi ku tirhisa Bibele. Ndlela yin’wana leyi u nga swi vonaka ha yona leswaku u lava ku va ekusuhi na Yehovha ni ku n’wi tirhela swi huma embilwini, i ku kambisisa xiyimiso xa wena xa ku dyondza. (Yoxuwa 1:8) Tivutise: ‘Xana i kangani laha ndzi vaka ni dyondzo ya munhu hi yexe? Xana ndzi hisekela ku va kona eka vugandzeri bya ndyangu?’ Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti ta ku pfuna ku vona loko xiboho lexi u xi tekaka xo va u khuvuriwa xi huma embilwini.

14. Hlamusela ku hambana exikarhi ka ku tinyiketela ni ku khuvuriwa.

¹⁴ Vantshwa van’wana swi nga ha endleka va nga swi koti ku hambanisa ku tinyiketela ni ku khuvuriwa. Van’wana va nga ha vula leswaku se va tinyiketerile eka Yehovha kambe a va si lunghekela ku khuvuriwa. Kambe xana sweswo swa koteka hakunene? Loko munhu a tinyiketela, hi loko a byela Yehovha hi xikhongelo leswaku u ta n’wi tirhela hilaha ku nga heriki. Loko u khuvuriwa, u komba van’wana leswaku se u tinyiketerile eka Yehovha. Kutani loko u nga si khuvuriwa, u fanele u twisisa leswi vulaka swona ku tinyiketela eka Xikwembu.

15. Xana swi vula yini ku tinyiketela?

¹⁵ Loko u nyikela vutomi bya wena eka Yehovha, u n’wi byela leswaku u ta hanyela yena ntsena. U n’wi tshembisa leswaku ku tirhela yena ku ta va nchumu wa nkoka swinene evuton’wini bya wena. (Hlaya Matewu 16:24.) Ku endla xitshembiso xo tano eka Xikwembu i nchumu lowu u faneleke u wu tekela enhlokweni swinene! (Matewu 5:33) Kutani u nga swi kombisa njhani leswaku se a wa swi tiva leswaku a wa ha tihanyeli kambe u hanyela Yehovha?—Varhoma 14:8.

16, 17. (a) Kombisa leswi vulaka swona ku tinyiketela. (b) Xana loko munhu a tinyiketela u va a kombisa yini?

¹⁶ A hi kambisiseni xikombiso lexi. Ehleketa hi munghana loyi a ku nyikaka movha tanihi nyiko. U ku nyika maphepha ya wona kutani a ku: “Hi lowu movha wa wena.” Kambe a tlhela a ku: “Makhiya ma ta khomiwa hi mina. Naswona wu ta tlhela wu chayeriwa hi mina hayi wena.” U nga titwa njhani hi nyiko leyi? U nga titwa njhani hi munghana wa wena loyi a ku nyikeke movha?

¹⁷ Loko munhu a nyikela vutomi bya yena eka Yehovha, u va a n’wi byela leswi: “Ndzi ku nyika vutomi bya mina. Ndzi hanyela wena ntsena.” Yehovha u ni mfanelo yo langutela leswaku munhu yoleyo a hetisisa xitshembiso xakwe. Kambe ku vuriwa yini loko munhu yoleyo a sungula ku ka a nga ha n’wi yingisi Yehovha, hi ku rhandzana ni  munhu loyi a nga tirheliki Yehovha exihundleni? Kumbe loko munhu yoleyo a amukela ntirho lowu nga ta n’wi sivela ku ya ensin’wini kumbe wu endla leswaku a nga vi kona eminhlanganweni nkarhi ni nkarhi? Swi le rivaleni leswaku munhu yoleyo u ta va a nga xi hetisisanga xitshembiso lexi a xi endleke eka Yehovha. Swi ta fana niloko a ha khome makhiya ya movha lowu a nyikeleke ha wona. Loko hi tinyiketela eka Yehovha, hi ri eka yena, “A ndza ha tihanyeli ndzi hanyela wena.” Kutani minkarhi hinkwayo hi ta endla leswi Yehovha a swi lavaka hambi ku ri nchumu lowu loko a swi ya hi hina a hi nga ta wu endla. A hi tekeleleni Yesu loyi a nga te: “Ndzi xike hi le tilweni ku ta endla ku rhandza ka loyi a ndzi rhumeke, kambe ku nga ri ka mina.”—Yohane 6:38.

18, 19. (a) Marito ya Rose na Christopher ma swi kombisa njhani leswaku ku khuvuriwa i lunghelo leri tisaka mikateko? (b) U titwa njhani hi lunghelo ra ku khuvuriwa?

¹⁸ Swi le rivaleni leswaku nkhuvulo i xiboho xa nkoka swinene. I lunghelo lerikulu ku tinyiketela eka Yehovha ni ku tlhela u khuvuriwa. Vantshwa lava rhandzaka Yehovha ni lava twisisaka leswi vulaka swona ku tinyiketela a va kanakani ku tinyiketela eka Xikwembu ni ku khuvuriwa. A va tisoli hi xiboho xa vona. Muntshwa loyi a khuvuriweke loyi a vuriwaka Rose u ri: “Ndza n’wi rhandza Yehovha naswona a wu kona nchumu wun’wana lowu ndzi tsakisaka ku tlula ku n’wi tirhela. A ndzi si tshama ndzi tiyiseka hi nchumu wo karhi evuton’wini bya mina ku fana ni xiboho lexi ndzi xi endleke xo va ndzi khuvuriwa.”

¹⁹ Ku vuriwa yini hi Christopher, loyi a boxiweke eku sunguleni ka xihloko lexi? U titwa njhani hi xiboho xakwe xo va a khuvuriwa loko a ri ni malembe ya 12? U vula leswaku u tsakile swinene hileswi a endleke xiboho xo tano. U sungule ku va phayona ra nkarhi hinkwawo loko a ri ni malembe ya 17 naswona u ve nandza loko a ri ni malembe ya 18. Sweswi u tirha eBethele. U ri: “Ndzi endle xiboho lexinene hi ku va ndzi khuvuriwa. Ndza eneriseka hi ku tirhela Yehovha ni nhlengeletano yakwe.” U nga endla njhani leswaku u tilunghiselela loko u lava ku khuvuriwa? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula xivutiso xexo.