Xana Wa Swi Lava Ku Famba Hi Xigolonyana Lexi Khandziyisaka Vanhu Lexi Lavaka Ku Fana Ni Xikanyakanya?

LOKO muendzi a fika eDhaka, ku nga ntsindza wa Bangladesh, u hatla a xiya nchumu lowu hambaneke ni wa laha a humaka kona. Exikarhi ka vanhu lava taleke ngopfu, u vona swigolonyana swo khandziyisa vanhu leswi lavaka ku fana ni xikanyakanya swa ntsandza-vahlayi! Swigolonyana leswi swi ya ehenhla ni le hansi eswitarateni swi ri karhi swi tleketla vanhu ni tinhundzu.

Le Dhaka, ka ha tirhisiwa swigolonyana leswi loko ku tleketliwa vanhu ni tinhundzu. Hambileswi nhlayo ya swigolonyana leswi, leswi nga le nawini yi nga kwalomu ka 80 000, vanhu vo tala va vona onge ku na swigolonyana swo tlula nhlayo yoleyo leswi fambaka emagondzweni siku ni siku. Entiyisweni, doroba ra Dhaka ri vuriwa ntsindza lowu nga ni swigolonyana leswi swo tala swinene ku tlula madoroba hinkwawo emisaveni hinkwayo.

Swigolonyana Swo Sungula

Hambileswi switulu swo sungula leswi munhu a a tshama eka swona, leswi a swi ri ni timhandzi leti a swi tlakuriwa ha tona a swi tirhisiwa hi nkarhi wa ku fuma ka Louis wa Vukhume-mune wa le Furwa (1638-1715), ku vuriwa leswaku Jonathan Gable, murhumiwa wa le Amerika loyi a ri eJapani hi va-1870, hi yena la endleke xigolonyana xo sungula lexi a xi kokiwa hi munhu. Ku vuriwa leswaku u endle xigolonyana xo sungula lexintshwa leswaku a rhwala nsati wakwe loyi a a tshamela ku vabya naswona xigolonyana xexo xi thyiwe vito ra Xijapani leri nge jinrikisha, leswi vulaka movha lowu fambaka hi ku kokiwa hi munhu. Hi ku famba ka nkarhi, ku sungule ku va ni swigolonyana swo tala swo hambana-hambana eAsia leswi swi nga durhiki ku famba ha swona. Loko Charles Taze Russell (exineneni), loyi hi ku hiseka a a rhangela ntirho wa Swichudeni swa Bibele (hilaha Timbhoni ta Yehovha a ti vitaniwa hakona hi nkarhi wolowo), a endzele eJapani hi 1912, vapfhumba va yena a va tirhisa swigolonyana leswi loko va ri karhi va famba-famba etikweni.

Le Dhaka, swigolonyana leswi nga ni mavhilwa manharhu swi sungule ku endliwa eka heleni ka va-1930. Swigolonyana leswi a swi languteka ku fana ni xikanyakanya lexikulu xa mavhilwa manharhu, a swi hambanile ni leswi a swi kokiwa hi vanhu hi ku tirhisa timhandzi timbirhi leti khomanisiweke ni xigolonyana. Muchayeri wa xigolonyana lexi u xi fambisa a tshame exitulwini xa le mahlweni. Sweswo swi endla leswaku a kota ku khandziyisa vanhu kumbe mindzhwalo, ivi a xi fambisa hi ku olova exikarhi ka magondzo lama pfumalaka ni vuphelo bya marha.

 Swigolonyana Leswi Khavisiweke

Swigolonyana swa le Dhaka swi khavisiwa miri hinkwawo. Xana mukhuva wa ku khavisa swigolonyana leswi wu sungule njhani? Loko swigolonyana leswi swi sungula ku tirhisiwa eDhaka, a swi phikizana ni makalichi ya tihanci lama vitaniwaka tomtoms lawa a ma tleketla vanhu ni tinhundzu. Kumbexana vini va swigolonyana leswi va sungule ku khavisa swigolonyana swa vona leswaku va koka vanhu ku famba hi vutleketli lebyintshwa bya swigolonyana leswi. Makhaviselo ni swinavetiso swa mivalavala swi hetelele swi endle leswaku swigolonyana leswi swi hambana swinene ni makalichi ya tihanci.

Loko munhu a swi vona ro sungula swigolonyana leswi swo tala leswi khavisiweke, swi ta n’wi tsakisa. Lebyi i vutshila lebyi voniwaka eka swigolonyana leswi. Entiyisweni, Syed Manzoorul Islam loyi a nga mutivi wa swilo leswi khavisiweke le Bangladesh, u hlamusela swigolonyana swa le Dhaka tanihi “swifaniso leswi famba-fambaka.” Xigolonyana hinkwaxo xi va xi khavisiwe hi swifaniso swa mivalavala ni ku mpfampfarhutiwa hi mintila ya mivalavala. Xigolonyana a xi boheleriwa tiwulu leti rhungiweke ti fana ni swichocho, swintambyana swo hatima leswi endliweke hi phepha naswona ematlhelo ka xona a ku hayekiwa vuhlalu byo hatima kumbe eka tende ra xona leri petsiwaka.

Mukhavisi un’wana ni un’wana u na ndlela ya yena yo khavisa ni swifaniso leswi a rhandzaka ku khavisa ha swona. Makhaviselo man’wana ma languteka ku fana ni xinavetiso lexi nga ni swifaniso swa le Indiya ni swa le Bangladesh swa khale ni swa sweswi. Makhaviselo ya kona a ma kombisa vutomi bya le ximutanini xo karhi ni tindhawu ta le makaya naswona minkarhi yin’wana a ma kombisa ndlela leyi vanhu a va hanya ha yona ni timhaka ta tipolitiki. Hakanyingi swilo leswi pfampfarhutiwaka i swiharhi, swinyenyana, vanhu va ri eku hloteni ni tindhawu leti nga ni byanyi bya rihlaza.

Hi va-1950, a va nga talanga vanhu lava a va tirha ku penda swigolonyana leswi. Namuntlha ku ni vampfampfarhuti va kwalomu ka 200 na 300 lava endlaka ntirho lowu wo hlawuleka. Swigolonyana leswi swi endliwa etindhawini to karhi to tirhela eka tona, naswona swilo leswi swi endliwaka ha swona swi huma eka swingolongondzwana swa khale. Hi xikombiso, muendli wa xigolonyana a nga tirhisa zenge leri humaka eka diromu ra mafurha yo sweka ha wona kumbe eka nchumu wun’wana lowu cukumetiweke ivi a mpfampfarhuta swifaniso swa mivalavala hi pende yo hatima yo penda tinsimbi ni mapulanga. Mukhuva wo khavisa swigolonyana leswi wu sunguriwe hi vanhu va le Bangladesh. Ku vuriwa leswaku makhaviselo lawa a ma fani ni ya van’wana.

Mufambisi Wa Xigolonyana Lexi

Tanihi laha u nga swi twisisaka kahle hakona, mufambisi wa xigolonyana lexi u hanya vutomi byo tika. Anakanya hi ku heta siku hinkwaro u ri karhi u chovha xigolonyana lexi rhwaleke vanhu kumbe mindzhwalo. Vakhandziyi va kona ku nga ha va vavasati lava tekiweke, vana va xikolo, van’wamabindzu kumbe vanhu lava humaka eswitolo lava rhwaleke mindzhwalo. Hakanyingi eka xigolonyana lexi ku nga ha khandziyisiwa vanhu vambirhi, vanharhu kumbe ku tlula. Xigolonyana lexi xi nga ha tlhela xi tirhisiwa ku rhwala masaka ya rhayisi, mazambhani, tinyala kumbe swipayisisi swa vanhu lava xavisaka emakete. Minkarhi yin’wana mukhandziyi a nga ha tshama ehenhla ka ndzhwalo wa yena. Munhu loyi a hlaleleke a nga ha vona onge muchayeri a nge swi koti ku chovha mindzhwalo yoleyo leyi tikaka. Kambe muchayeri wa xigolonyana u tirha hi matimba handle ko gungula hambiloko dyambu ri hisa kumbe ku na timpfula letikulu.

Vachayeri vo tala va swigolonyana leswi lava nga laha dorobeni va huma ematiko-xikaya lama nga le vuswetini laha va tsandzekaka ku wundla mindyangu ya vona hi ku rima masimu. Leswi va nga yi kumiki mintirho leyi holelaka swi nyawula, vo tala va siya mindyangu ya vona va ya va vafambisi va swigolonyana leswi. Va nga ha kuma swimalana swo karhi siku ni siku hi ku tirhisa matimba ya vona.

Swilo Swo Tleketla Vanhu Swo Hlawuleka

Swigolonyana leswi swi ya emahlweni swi andza le Dhaka hikuva swi kota ku nghena ni ku famba etindhawini leti swo famba swa mani na mani swin’wana swi tsandzekaka ku nghena eka tona. Vanhu vo tala va teka swigolonyana leswi, leswi nga thyakisiki mbango tanihi leswi pfunaka ni leswi tsakisaka ku swi khandziya.

Emadorobeni yo tala ya le Asia, swigolonyana leswi a swa ha tekeriwi enhlokweni. Emadorobeni wolawo swo famba ha swona leswi rhwalaka vanhu vo tala ni vutomi bya manguva lawa swi endle leswaku swigolonyana leswi swi phupha. Hambileswi vanhu vo tala va nga ha vonaka onge swi phuphile, ku endliwa matshalatshala yo antswisa ndlela leyi swigolonyana leswi swi endliwaka ha yona.

Loko u ri karhi u famba eDhaka, u nga ha hlawula xo famba ha xona eka swilo swo tala swo famba ha swona, swo tanihi mabazi, mathekisi, swithuthuthu, swigolonyana leswi fambaka hi njhini kumbe leswi khavisiweke hi mivalavala leswi lavaka ku fana ni xikanyakanya. Kambe a wu nge swi rivali ku famba hi xigolonyana lexi eswitarateni swa le Dhaka leswi swi pfumalaka ni vuphelo bya marha!